'Je gezondheid voorrang geven is niet langer belachelijk'

De kosten van alcohol - van verkeersongelukken tot mindere productie na een kater - overtreffen ruimschoots de baten - waaronder accijns en het prettige gevoel dat het velen geeft. Het RIVM becijferde het verschil vanochtend in deze krant op jaarlijks minstens 2,5 miljard. Van de drie mogelijkheden om dat te veranderen geeft het gezondheidsinstituut verhoging van de accijnzen de grootste kans, daarna het uitbannen van reclame en vermindering van het aantal verkooppunten.

"Het kan allemaal een beetje helpen, als je bijvoorbeeld denkt aan de groep achterblijvers, mensen die het niet zo goed voor elkaar krijgen en die goedkoop bier in grote hoeveelheden consumeren", zegt Jaap van der Stel. "Hoewel het effect van accijnzen vermoedelijk niet al te groot zal zijn. Die achtergebleven groep blijft toch doordrinken."

Van der Stel werkt in de verslavingszorg, is lector aan de Hogeschool Leiden en promoveerde op vijf eeuwen alcoholbestrijding. "De grootste veranderingen in mentaliteit kwamen de laatste 120 jaar uit de bevolking zelf. Zowel in 1890 als in de jaren dertig van de vorige eeuw zag je een enorme matiging. Doorgaans voordat de overheid actie ondernam."

De verslavingsexpert ziet wel een voorzichtige kentering. "Het is tegenwoordig heel gewoon om te zeggen dat je een tijdje niet drinkt, bijvoorbeeld voor je gezondheid. Dat zouden veel mensen dertig jaar geleden maar tuttig hebben gevonden."

Anders dan bij roken is er ook brede overeenstemming dat een enkel glaasje geen kwaad kan. "Bij mensen met een hoger inkomen zie je een trend naar het genieten van bijvoorbeeld speciaal bier, of wijn die lang is bewaard voor het bezoek. Daar gaat het niet om de alcohol zelf en al helemaal niet om de hoeveelheid."