Jacques Wallage: het gasoverleg mislukt

"Dat het moeizaam ging is niet erg. Dat verwijt ik niemand." Jacques Wallage vindt het wel een afknapper dat de overheid, van hoog tot laag, en de Nam de spelregels van de Dialoogtafel aan hun laars lapten. De Tafel moest in Groningen het vertrouwen in politiek en Nam herstellen.

Dat vertrouwen vervloog in rap tempo toen gaswinning door de Nam steeds meer aardbevingen en schade ging veroorzaken. Wallage (PvdA) was mede-Tafelvoorzitter. "Vooraf heb ik iedereen gevraagd: Willen jullie het echt? Hadden de overheden en de Nam maar eerder gezegd van niet, dan hadden we die Tafel niet hoeven doen."

Het was een konijn uit de hoge hoed van de commissie Meijer, zo'n Dialoogtafel. Meijer presenteerde in november 2013 voorstellen voor het getergde Groningen. Hij meende dat het vertrouwen in Groningen zodanig geschokt was dat bestaande overlegstructuren tekortschoten. Alle betrokkenen zouden maandelijks ergens in het bevingsgebied op consensus gericht overleg voeren.

Overheden spelen eigen spel
Wallage liet zich voor het voorzitterschap strikken omdat hij zin had zo'n vernieuwend democratische middel leven in te blazen. Maar hij kwam tot de ontdekking dat Nam en overheden niet waarmaakten wat ze hadden beloofd. Wallage omschrijft het op zijn Bijbels: "Jakobs stem en Esau's handen".

"De overheden zijn hun eigen spel blijven spelen", zegt hij nu de Tafel na anderhalf jaar verdwijnt. Minister, provincie, gemeenten en de Nam wilden het liefst zelf de dienst uitmaken. De tafelgenoten uit de maatschappij hadden het nakijken.

Akkoorden werden buiten de Tafel om gesloten. "We mochten hoogstens een punt of komma veranderen." Bij de oprichting van een zelfstandige uitvoeringsorganisatie voor schade, het Centrum voor Veilig Wonen, hield de Nam de kaarten angstvallig tegen de borst.

undefined

Mollen
'Echt ernstig' noemt Wallage het hoe minister Kamp de Dialoogtafel schoffeerde bij zijn gasbesluit van afgelopen januari. "Omdat gaswinning de veiligheid van Groningers raakt, hadden we bedongen dat we aan Tafel de onderzoeken zouden bespreken die aan het besluit vooraf gingen. Wij mochten daar advies over geven. Toen ze kwamen was de Nam nog zo netjes om een bijeenkomst te beleggen, maar het ministerie van EZ blies die af.

"De ministerraad was het vrijdag eens over het besluit dat dinsdag werd genomen. Op maandag kwam Kamp het in Groningen toelichten. Voor de microfoons zei hij dat hij het overleg met ons als prettig had ervaren. Dan mol je dus wat je met elkaar hebt afgesproken."

Wallage is ook nog steeds nijdig op zijn partijgenoot William Moorlag, tot voor kort gedeputeerde in Groningen. "Hij kondigde plompverloren aan dat hij onderzoek had laten doen naar het aantal huizen dat versterkt moet worden.

Dat was klaar en iedereen zou er wel van schrikken (een ingenieursbureau berekende dat 152.000 woningen versterking nodig hebben, red.). Ik zei: Hadden we dat ook even aan Tafel moeten bespreken? Hij: Ja, ja, ik wil niet dat iedereen zich daarmee bezighoudt."

See you in court
Moorlag zegt desgevraagd dat de Tafel wel degelijk weet had van het onderzoek, maar dat hij het eindrapport niet wilde geven voor Provinciale Staten het hadden gezien.

De overheden hebben verklaard dat ze de Tafelgenoten liever reduceren tot adviesorgaan. Zelfs burgemeester Rodenboog, afgevaardigde namens de bevingsgemeenten en de waterschappen, wil dat. Terwijl Rodenboog toch zo'n beetje beschermheer is van gedupeerde Groningers.

"De dringende noodzaak om op één lijn te komen met de maatschappelijke organisaties voelen ze niet. Dat is heel schokkend." Waarom lukt het niet? Overheden willen de macht zelf houden, meent Wallage. "Ze zeggen: Wij hebben het mandaat om beleid te voeren, dat kunnen wij niet delen met anderen."

Wallage: "Politiek en Nam hebben niet doorgehad hoeveel er te verdienen viel aan Tafel." Neem de Nam-waardedalingsregeling voor onroerend goed. De Tafel wilde verbeteringen, die bleven uit. Huiseigenaren, verenigd in de stichting Waardevermindering door Aardbevingen Groningen, stapten naar de rechter en kregen daar vorige week gelijk. De Nam moet waardedaling meteen compenseren en niet pas na verkoop van een huis. "Dat krijg je ervan. Als je je overlegpartners niet serieus neemt is het: See you in court!"