Jaap Zijlstra, de dominee die altijd dichtte

Hij was uitgeput, schreef hij hij op 8 december aan zijn Facebookvolgers. Niet langer bij machte nog een pen te pakken en woorden op papier te krijgen. Volgens zijn familie was hij al enige weken ziek.

Zijlstra dichtte zeker de laatste jaren van zijn leven meer dan hij preekte of misschien wel sliep. De voor zijn leeftijd zeer digitale dominee plaatste zijn gedichten namelijk dagelijks om twaalf uur 's nachts. Iedere zondag plaatste hij een 'geloofsgedicht' - Facebook was een goed medium om te evangeliseren, vond hij.

Zijlstra werd in 1933 geboren in Wassenaar. Hij deed de mulo en ging werken als boekhouder. In 1967 werd hij dominee. Vanaf 1965 publiceerde Zijlstra ruim twintig dichtbundels en vele andere geestelijke boeken. Daarnaast schreef hij liederen voor de kerk, zoals het bekende lied 'Wij leven van de wind'.

De dominee presenteerde bij de NRCV tussen 1987 en 1990 het programma Kerkepad. Voor de dichtbundel 'Ik zie je zo graag' kreeg hij in 1991 de Prijs van de Vlaamse Poeziëdagen. In 2010 ontving hij de Dr. C. Rijnsdorp Prijs voor zijn hele oeuvre.

Homoseksualiteit
Zijlstra kwam op latere leeftijd uit voor zijn homoseksualiteit. Toen hij op pinkstermorgen in 1983 moest preken in Ermelo, zag hij twee verpleegsters hand in hand fietsen. Tijdens zijn preek over Hooglied kwam dat beeld steeds terug.

"Nu kan ik wel amen zeggen, gemeente, maar daarmee doe ik veel mensen in de kerk tekort," zei hij vanaf de kansel. Hij noemde ook homoseksuelen en zei toen eerlijk: "Ik weet waar ik over praat, want ik ben zelf ook zo."

Hoewel hij niet tegen een homoseksuele relatie was, vond hij zichzelf te oud om daar nog aan te beginnen.

De laatste dominee-dichter
In maart dit jaar vertelde Zijlstra nog aan Trouw dat hij zichzelf de 'laatste der Mohikanen' voelde als dominee-dichter, een genre dat vroeger, zei hij met weemoed, floreerde. Zijlstra zocht een opvolger van hemzelf, maar kon die niet vinden.

Hij ontving wel zo nu en dan dikke enveloppen met probeersels van collega-predikanten. Hij moest ze allemaal teleurstellen, zei hij. "Ik schrijf ze: 'Mijn excuses, ik kan u niet vleien. Uw poëzie is het gewoon niet. Het is vrome rijmelarij. Hou maar op met dichten'." Hij voegde daaraan toe: "Als ze nou eens zouden stoppen met hart op smart te laten rijmen."

Zijlstra nam afscheid met een laatste wens: dat zijn fans zijn gedicht 'Verwachting' zouden overschrijven en bewaren, als hijzelf niet meer ademen, laat staan dichten kon. "Na mijn duisternis uw licht, na mijn zwijgen uw gedicht," besluit hij zijn afscheidsgedicht.