Is het een schandpaal of een kans voor de pester?

De Antoniusschool in Beesd is sinds november 2014 gecertificeerd M5-school. Toen was de methode al afgekeurd. Directeur Simone Lemmers kende de kritiek op de aanpak. Maar de twijfels die zijn uitgesproken, waren voor haar geen halszaak. Het is maar hoe je ermee omgaat, vindt zij.

Ouders en leerlingen zijn volgens Lemmers van tevoren goed geïnformeerd en wisten wat de aanpak inhoudt. Dat het niet om het aanwijzen of straffen van een pester gaat, niet om een schandpaal, maar om de hulp die je zo'n kind biedt om uit zijn rol te komen. "Er is geen kind dat pest omdat het dit graag wil. Ook deze kinderen hebben een geschiedenis, er is een reden waarom ze zich anders zijn gaan opstellen. Je biedt ze nu de kans hiermee te stoppen. Een opluchting voor slachtoffers, bezorgde klasgenoten, maar voornamelijk ook voor henzelf", aldus Lemmers.

Zij heeft geen bezwaar tegen de anonieme meldbox. "Net als veel scholen werken wij aan de preventie van pesten door kinderen sociale vaardigheidslessen te geven. Maar in de praktijk krijgen wij, net als vele scholen, te maken met veel onzichtbaar pestgedrag. Gedrag dat plaatsvindt buiten ons zicht, buiten school of in een andere omgeving. Tijdens het actualiseren van ons pestprotocol in samenwerking met ouders, bleek dat ouders ook veel signalen krijgen, maar dat de stap naar school te groot is om dit te melden."

Met de signalen die nu binnenkomen, krijgt de school beter inzicht in wat er gebeurt. Kleine incidenten lijken soms onschuldig, zegt Lemmers, maar als die structureel plaatsvinden, kunnen ze zeer schadelijk zijn voor slachtoffers. Ze vindt dat M5 goed past naast de preventieve aanpak. "We maken het bespreekbaar op een open manier vanuit de hulp, niet vanuit het oordeel. Dat blijkt voor de pester heel effectief."

Natuurlijk waren er in Beesd ouders die over de slechte reputatie van M5 hadden gehoord en de ontwikkelingen met enige argwaan volgden. Lemmers: "Maar sinds de start en de ervaring die kinderen en ouders hiermee opdoen, hebben veel ouders de kritiek teruggetrokken en geloven ze in het systeem. Het heeft rust, openheid en veiligheid in de school gebracht."

Voor de Egbertusschool in Vianen was het feit dat M5 werd afgekeurd als antipestmethode reden ermee te stoppen. De aanpak was op de school al fel bekritiseerd door ouders, er waren klachten over schending van privacy. De weerstand was hardnekkig, zegt directeur Ben van der Werf. "Met name het registreren van meldingen van ongewenst gedrag bleek een heet hangijzer. Ouders waren bang voor dossiervorming en dat kinderen stempeltjes zouden krijgen. Ook vreesden zij dat de pester aan de schandpaal zou worden genageld."

Onder de dreiging van een rechtszaak sprak Van der Werf met de ouders af met de aanpak te stoppen als de methodiek door de onafhankelijke commissie zou worden afgekeurd. En zo geschiedde.

De methode had goede kanten, vindt Van der Werf nog steeds. "Van al het ongewenste gedrag neemt de leerkracht namelijk slechts twintig procent waar. Met de meldbox werden we geattendeerd op mogelijk ongewenste zaken, die anders buiten beeld zouden zijn gebleven."

Voor veel kinderen voelde het volgens Van der Werf fijn, dat zij zaken waarmee ze worstelden, konden melden in de wetenschap dat de leerkracht daarvan op de hoogte was en erop zou letten. En het stelde leraren in staat alert in te grijpen als ze ongewenst gedrag zagen dat zij dankzij de info op de meldbox beter konden duiden.

Een ander gewaardeerd element was het afleggen van klassenbezoeken door de directeur. De insteek tijdens dat klassengesprek was altijd positief: wat gaat goed en waar gaan we de komende periode aan werken? Kinderen voelden zich gezien en gehoord.

M5 werd gestopt, maar de klassenbezoeken zijn gehandhaafd. De school heeft nu een speciale plek op de website: 'vertel-maar-smileys'. Daar kan een kind (niet anoniem) leuke en minder leuke gebeurtenissen achterlaten en kiezen of hij die deelt met de directeur, de leerkracht of met de hele klas. Van der Werf: "Zo houden we feeling met wat er achter de schermen gebeurt om daar zo gewenst op te reageren. Deze methodiek kan rekenen op een groter draagvlak onder ouders. Het past bij de werkwijze van de school, die veiligheid hoog in het vaandel heeft staan."

undefined

'Piraterij en ethisch niet verantwoord'

Een onafhankelijke commissie keurde vorig jaar 48 van de 61 antipestaanpakken af. De meeste kritiek kreeg M5, een confronterende aanpak, vaak na (anonieme) meldingen in een digitale meldbox. Als er meer meldingen over dezelfde pestkop binnenkomen en blijkt dat het niet om een kind gaat dat gewoon een keertje vervelend doet, maar om eentje die structureel kleineert of kwetst, dan wordt de pester in de klas aangewezen en op zijn gedrag aangesproken. Een schandpaal. Deskundigen noemen M5 'piraterij', 'geen betrouwbare methode' en 'ethisch niet verantwoord'. Toch zijn er scholen die ermee verdergaan. "Ik ken ook deskundigen die juist heel positief over deze werkwijze spreken", zegt Simone Lemmers, directeur van een van die scholen.

undefined