Is dit nog hiphop? I don't care

Het interview vindt op de valreep plaats op een Amsterdams terras, veilig om de hoek van haar huis, want choreografe Alida Dors is hoogzwanger van een tweeling. Dat maakte de repetitieperiode voor de dansvoorstelling 'Living Apart Together', die deze week in het Amsterdamse MC Theater te zien is en in 2013 langs vijftien Nederlandse schouwburgen toert, nogal ongewoon. "Het was niet even tussen de dansers de vloer opspringen, zo van hup hup, zó bedoel ik dat. Het was een proces van praten, van goed formuleren wat ik bedoel. Zo'n 'gedwongen' artistieke introspectie is ontzettend leerzaam."

Binnen korte tijd was Alida Dors (35) een bekend gezicht in de Nederlandse dans. Een autodidact die, ondanks haar liefde voor hiphopdans, sociologie en fiscale economie ging studeren om haar ouders niet voor het hoofd te stoten. "Als migranten in een nieuw land wilden ze voor hun kinderen minstens een toekomst als arts of advocaat." Tijdens een fiscale stage deed Dors handstands in haar mantelpakje, ze betrapte zichzelf erop dat ze danste tussen de controles en aangiften door. "Op de dag van mijn diploma-uitreiking kreeg ik te horen dat ik was aangenomen voor een Britse meidenband waar ik stiekem auditie voor had gedaan. Toen liet ik mijn papiertje aan mijn ouders zien: alsjeblieft. En nu get off my back. Ik ga dansen."

En dansen deed ze. Na de meidenband volgden rapartiesten als P.Diddy en Usher bij wie zij als achtergronddanseres werkte. Ze deed productpresentaties, 'battelde' in undergroundbijeenkomsten, maar na verloop van tijd begon het te knagen. "De hiphopwereld is vrij conservatief: dit kan wel en dat kan niet. Dit mag hiphop heten en dat niet. Vaak gaat het om imagebuilding: je bent stoer of sexy. Dat keurslijf knelde. Het hiphopdansvocabulaire is zó rijk, waarom zou je dat maar op één bepaalde, voorgeschreven manier voor het voetlicht mogen brengen?"

Ze deed auditie voor de revue van Mini & Maxi, werd aangenomen en speelde wereldwijd tachtig shows met hen. "Ik raakte helemaal verlekkerd door de vrijheid en de diversiteit van het theater. Ik kon er alles in kwijt: mijn dans, en mezelf." Daarop danste ze bij Marco Gerris' streetdancetheatergroep Ish en raakte betrokken bij verschillende jongerentheatergroepen. "Bij elke nieuwe stap groeide de noodzaak om echt iets anders met hiphop te doen, en tegelijkertijd was er geen gezelschap waar dat zou kunnen."

Niet bij de bekende groep Ish van Gerris, bij wie Dors met veel plezier heeft gedanst, maar "waar de focus ligt op een hoog knalgehalte, jong, fris en hip". En ook niet bij een urban gezelschap als Nita Liems Don't hit mama, waar het vooral draait om het zoeken naar de identiteit van mensen met een multiculturele achtergrond. Dors richtte haar eigen stichting Solid Ground Movement op, een plek waar jongeren zich kunnen trainen in hiphopdanstaal, en waar studio-uren worden ingepland voor een zogeheten 'hiphoplab'. Hierbij werd ze ondersteund door de Van den Ende Foundation. Residenties volgden bij de Rotterdamse dansateliers en MC Theater in Amsterdam. En nu is ze een belangrijke pionier als het gaat om hiphopdans met haar Stichting BackBone, opgericht met steun van het Fonds Podiumkunsten en het Amsterdams Fonds voor de Kunst. Motto: 'Haal hiphop uit het hokje waar het al jaren in zit'.

"Ik wil deconstrueren, uitrekken, stilstaan bij waar hiphop nu echt fysiek voor staat", zegt Dors. "In hiphop sta je in battles of showcases tegenover elkaar: je moet op dat specifieke moment zo virtuoos zijn dat je de ander weet te intimideren. Ik vraag me in mijn werk af hoe ik met hiphop kan boeien zonder per se zo te moeten knallen. Dan gaat het niet om de stoerste moves, misschien hoeven we wel helemaal geen salto's te doen. Is het dan nog hiphop? I don't care. Ik strip het van hipheid en bravoure en zoek de essentie: wat is de kracht van de beweging?"

Hiphopdans, streetdance of urban is een paraplubegrip van verschillende dansstijlen, ontstaan vanaf de jaren zeventig in de New Yorkse Bronx, waaronder stand-up, breakdance, popping en locking - de stijlen waarin Dors is gespecialiseerd. "Elke beweging heeft z'n eigen dynamiek en fysieke kwaliteiten. En daarmee zijn eigen zeggingskracht. Ik speel met spanningsbogen: zet een beweging langzaam in of geef het een andere, minimalistische context. Kunst voor de kunst, zoals dat in moderne dans zo goed kan, moet met hiphop ook kunnen. Ik ben nog niet zover. Soms denk ik: Alida, laat toch alles lekker los en maak het nou eens helemaal abstract. Toch heb ik vooralsnog 'verhalende' ankerpunten nodig."

Die worden vaak gevormd door beelden die Dors boeiend vindt. Voor haar huidige productie 'Living Apart Together' had ze steeds een plaatje van de Franse verzetsstrijdster Jeanne d'Arc op haar netvlies staan, strijdbaar op de barricades. Of reportagefoto's van de Arabische Lente, vrouwen in het Chinese leger. "De voorstelling gaat over verzet tegen onderdrukking. Stiekem schuilt dat altijd wel een beetje in hiphop: een vorm van expressie voor minderheden die alleen hun lichaam hadden om zelfrespect en trots uit te halen."

'Living Apart Together' gaat er ook over hoe mensen zich tot elkaar relateren. "Op macroniveau, met het beeld van een aardbol waar met pijlen allemaal verbindingen tussen groepen mensen worden gelegd. En ook op microniveau: een blik die jij en ik met elkaar uitwisselen." Eigenlijk is dat dezelfde vraag als die Dors stelt in haar bewegingsonderzoek: "Wat als we onszelf eens konden zien vanuit nieuwe perspectieven?"

De hardcore hiphop is niet zo happig op experiment, dat maakt het soms lastig om dansers te vinden die bereid zijn met haar 'mee' te gaan. Gelukkig treedt er een nieuwe generatie hiphopdansers aan die heel goed is in underground battles - men wint de ene na de andere internationale competitie - maar die daarnaast ook de stap naar het theater durft te wagen. "Men vergeet weleens dat hiphop nog geen veertig jaar bestaat. We staan aan het begin van de evolutie. Hiphop heeft mensen nodig die zeggen: we hebben het over een stroming die met je mee kan groeien, die niet alleen voor tieners is. Ik draag daar graag iets aan bij. Er kan nog zo veel, ik ben nog lang niet klaar."

'Living Apart Together' van Alida Dors. Korzo productiehuis in coproductie met Stichting Backbone t/m 19/5 in MC Theater Amsterdam tijdens 'Right About Now festival'. Volgend jaar tournee van 4/2 t/m 26/2. www.mconline.nl en www.korzo.nl. Via www.backboneconnects.nl kan het onderzoek van Alida Dors worden gevolgd.

undefined