'Investeer in relaties met Zuid-Afrikanen'

Wie zaken wil doen in Afrika, vreest doorgaans China. Dat Aziatische land is Afrika's grootste handelspartner, met een totale handel van zo'n 200 miljard euro per jaar. China is overal op het continent aanwezig. Niet vreemd, want Afrika telt veel van de snelst groeiende economieën ter wereld.

Nu deze week de grootste Nederlandse handelsmissie in Afrika ooit de steden Pretoria, Kaapstad en Johannesburg aandoet, is het de vraag wat Nederlandse bedrijven kunnen doen om de Chinezen de loef af te steken.

Het antwoord van de Zuid-Afrikaanse consultant Nobuhle Mazolo: "Diepere banden aangaan dan de Chinezen." China bouwt volgens haar geen échte relaties op in Afrika. "China komt binnen met een zak geld en zegt: 'Dit bieden wij, en dat is wat wij willen'. Afrikaanse landen nemen zo'n aanbod vaak aan, omdat ze de middelen hard nodig hebben. Maar veel Afrikanen zien China daardoor toch eerder als een bedreiging dan als een partner."

In samenwerking met Afrikaanse bedrijven ligt volgens haar dus de sleutel tot succesvol concurreren. "Wie naar Afrika komt om op eigen houtje snel geld te verdienen, verliest het van China", voorspelt zij. "Maar er liggen kansen voor ondernemingen als zij Afrikaanse bedrijven laten zien dat zij hen iets te bieden hebben. Het is van belang te tonen dat Nederlandse kennis en innovatie in combinatie met de netwerken van Afrikaanse partners nieuwe, gezamenlijke markten kunnen aanboren."

De beste plek om zulke banden te smeden is Zuid-Afrika - samen met Kenia en Ghana. "Zuid-Afrika is een ideale springplank", legt Francois van Tonder uit. De Zuid-Afrikaan is hoofd Afrika van NTL Lemnis, producent van led-lampen, met kantoren in India, Nederland en Zuid-Afrika. "Je hoeft je niet te beperken tot de Zuid-Afrikaanse markt. Zuid-Afrika is een uitvalsbasis."

Want Zuid-Afrika is het economische knooppunt van het continent. Er zijn betrouwbare banken. De economie is relatief stabiel. Veel Afrikaanse bedrijven hebben er een kantoor. "Als wij kansen zien in het noorden van Mozambique", geeft Van Tonder als voorbeeld, "kunnen we in Zuid-Afrika gemakkelijk eerst informatie inwinnen bij bedrijven die daar al zitten. Dat scheelt veel reiskosten."

Bovendien zijn de banden tussen Zuid-Afrika en Nederland traditioneel nauw. Nederland is één van de acht grootste handelspartners van Zuid-Afrika. En dat land is op zijn beurt de belangrijkste handelspartner van Nederland in Afrika.

"Vooral in de omringende landen biedt Zuid-Afrika nuttige ingangen", zegt Fons de Zeeuw van organisatieadviesbureau Berenschot. Dat Nederlandse bedrijf werkt sinds enige tijd samen met de Zuid-Afrikaanse zakelijke dienstverlener Mazars. "Voor ons werkt dat goed. Wij hebben baat bij hun netwerk, zij zijn geïnteresseerd in onze kennis, geavanceerde modellen en innovatieve aanpak."

Volgens Mazolo is Zuid-Afrika, vanwege zijn ver strekkende tentakels op het continent en goede bedrijfsomgeving, zelfs een onmisbare toegangsdeur tot Afrika. "Het is de beste plek om te starten en een strategie uit te denken waarmee je de rest van het continent wilt bereiken", zegt zij. "Zuid-Afrika is een relatief ontwikkeld land. Dat maakt opstarten er makkelijker dan elders in Afrika. Probeer maar eens iets op te bouwen vanuit een sober hotel in een kleine stad in Tanzania, tussen de muggen en met elke dag alleen kip en rijst op het menu. De kans dat je dan slaagt, is stukken kleiner."

En samenwerken zorgt niet alleen voor essentiële opstartcontacten. "Mocht er oorlog of een epidemie uitbreken, dan trekken buitenlandse investeerders zich al snel terug", legt Mazolo uit. "Ook de Chinese. Afrikaanse bedrijven niet. Die kunnen geen kant op." Met hen samenwerken biedt ook meer zekerheid op de lange termijn. "Wie zich verdiept in Afrika, gelijkwaardige relaties opbouwt en analyseert waar het continent behoefte aan heeft, kan er dus zeker succesvol zijn", benadrukt zij daarom. "Ongeacht China's overweldigende aanwezigheid."

undefined