Infobesitas is nieuwe ziekte

Geen zwaarlijvigheid, obesitas, maar informatieovervloed, infobesitas. Het is de nieuwe ziekte. Ook dé nieuwe trend, vooral onder jongeren. Met als klacht: vermoeidheid, slaaptekort, concentratieproblemen. Met als verrassende diagnose: de angst om iets te missen en er niet bij te horen.

Met de komst van de nieuwe media wordt er op de jongeren een tsunami van informatie afgevuurd. Jongeren zoeken deze informatieovervloed zelf heel actief op, getuige het aantal accounts op Hyves (9,5 miljoen accounts eind vorig jaar), Facebook en andere netwerksites, de tijd die ze doorbrengen op internet en sociale netwerken, de hoeveelheid sms’jes die ze sturen, soms 75 per dag, de manier waarop ze naar nieuws zoeken op internet en hoe internet is ingebed in hun dagelijks leven.

En wat komt er nog op ze af: de revolutie van draadloos mobiel internet (WIFI) op hun smart-phone, waardoor deze WIFI-jongeren niet alleen altijd, maar ook óveral continu in de verleiding komen. Het onvolgroeide puberbrein is gevoelig voor stimuli en feedback. De mediaconsumptie krijgt net als bij gamen verslavende kenmerken. Het continu bereikbaar zijn en continu alles willen volgen, in volledige privacy, buiten het blikveld van docenten en ouders en toezicht van volwassenen, heeft een keerzijde. Het kan doorslaan naar informatiestress. De klachten zijn vermoeidheid, slaaptekort en het probleem dat jongeren continu hun aandacht moeten verdelen, wat ze uit hun concentratie haalt.

Yvonne van Sark, directielid bij YoungWorks, een bureau voor jongerencommunicatie, heeft er een naam voor: infobesitas. De term is niet door YoungWorks zelf bedacht, maar is afkomstig van de 23-jarige Rosa-Maria Koolhoven uit Utrecht. Zij zit in een trendteam, dat YoungWorks heeft ingesteld als zij op zoek gaan naar jongerentrends. Het bureau zette infobesitas met stip op één als dé jongerentrend van 2010.

Trendteamlid Rosa-Maria Koolhoven stelde bij zichzelf vast dat ze een aardige informatiejunk aan het worden is. Via blogs, twitter en Facebook wil ze constant op de hoogte blijven van wat er gebeurt. Op haar toetsenbord is de F5-toets het populairst, de knop waaronder de computer aangeeft of iemand iets nieuws of interessants heeft gepost. Koolhoven pikte de term op van een Amerikaanse blogger. Van Sark: „Is het verveling, vroeg Rosa-Maria zich af. Nee, ze heeft genoeg te doen. Is het oprechte interesse? Nee, ook niet. Het is haar angst om dingen mis te lopen, maar ook vooral een dwangmatige verslaving. Ze vond het een probleem worden.”

Van Sark denkt dat deze angst te maken heeft met de zogeheten peer pressure: bang om iets te missen wat zich afspeelt onder jouw vrienden. Infobesitas heeft volgens haar invloed op hoe je je voelt. „Er verschijnen onderzoeken die vaststellen dat iemand zijn adem inhoudt als hij zijn mail binnenhaalt. Het heeft dus invloed op je ademhaling, je geestelijk en lichamelijk welbevinden. Docenten vragen ons of jongeren die gaan multitasken om tijd te winnen dat wel kunnen. Uit onderzoek blijkt dat ze minder goed multitasken dan volwassenen. Het tegelijk uitvoeren van verschillende taken duurt langer, omdat ze elkaar beïnvloeden.”

Mediagebruik en mobiel internet zijn nog te weinig ingepast in de opvoeding. „Voor ouders is het nieuw en onbekend. Bijna één op de vier kinderen krijgt van ouders tussen hun zesde en achtste jaar hun eerste mobieltje. Hippe ouders sturen soms een sms’je naar boven met de mededeling dat het eten klaar is. Maar ze klagen ook dat er minder tijd overblijft om met elkaar te praten. En dat hun kinderen snel zijn afgeleid, dwangmatig worden en moeite hebben om zich te concentreren en het huiswerk af te krijgen.”