Ineens zet Brussel vlot zijn stempel op het klimaatakkoord

De stemming in Straatsburg (610 voor, 38 tegen en 31 onthoudingen) was een formaliteit nadat de EU-milieuministers vrijdag al voor een doorbraak hadden gezorgd. Zij besloten unaniem dat de algehele EU-ratificatie nu moet gebeuren, vooruitlopend op de vaak trage goedkeuringsprocedures in de individuele lidstaten.

"Deze snelle omarming zou een opmerkelijke prestatie zijn voor elk soort internationale overeenkomst", zei scheidend VN-secretaris-generaal Ban Ki-moon tijdens een uitzonderlijk optreden voor het Europees Parlement. Het woord 'historisch' viel vaak in Straatsburg. "Laten we historische actie nemen op een moment waarop de verdeeldheid groot is op andere terreinen", aldus de VN-topman.

"Dit is een grootse dag voor Europa en een grootse dag voor de planeet", zei de Franse milieuminister Ségolène Royal, die sinds dit jaar optreedt als hoofdvertegenwoordiger van de Parijs-conferentie van december vorig jaar.

Plotselinge haast
Het Parijs-akkoord is de eerste nagenoeg wereldwijde overeenkomst om de oorzaken en de gevolgen van klimaatverandering aan te pakken. Afgesproken is dat de temperatuurstijging van de aarde onder de 2 graden Celsius moet blijven, liefst zelfs onder de 1,5 graad. Het akkoord wordt gezien als een soort doodvonnis voor fossiele brandstoffen, ook al blijven die nog decennialang bepalend voor de energievoorziening. 'Parijs' bevat ook toezeggingen van rijke landen om arme landen te compenseren voor de opwarming-gerelateerde gevolgen.

De plotselinge Europese haast bij de ratificatie heeft twee aanleidingen. De eerste is de vroege ratificatie van de grootvervuilers Verenigde Staten, China en India, landen die de EU in het verleden doorgaans met een opgeheven vingertje toesprak als het om milieu ging. Bij de uitvoering van het akkoord van Parijs dreigde Europa zelf in de staart van het peloton terecht te komen.

De tweede prikkel is de klimaatconferentie die over ruim een maand begint in het Marokkaanse Marrakesh. Als de EU 'Parijs' tegen die tijd nog niet had geratificeerd, dreigde daar een publieke afgang voor een continent dat in al die andere crises ook al geen toonbeeld van daadkracht was de afgelopen jaren.

Eerste drempel gehaald
Het akkoord van Parijs wordt van kracht dertig dagen na de ratificatie door minstens 55 landen, die samen goed moeten zijn voor zeker 55 procent van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen. Die eerste drempel is al ruim gehaald (de teller staat op 62 landen) maar de tweede wordt deze week pas overschreden, mede dankzij de EU-ratificatie. De EU is goed voor 12 procent van de CO2-uitstoot.

Zeven EU-landen hebben tot nu toe individueel geratificeerd: Duitsland, Frankrijk, Hongarije, Malta, Oostenrijk, Portugal en Slowakije. Nederland is nog niet zo ver. Ergens in de komende weken wordt het verdrag naar de Tweede Kamer gestuurd.

Ander geluid
In Straatsburg reageerden verreweg de meeste Europarlementariërs positief op de EU-ratificatie. "We moeten dit politieke momentum aangrijpen en woorden omzetten in daden", aldus Gerben-Jan Gerbrandy van D66. "Het politieke leiderschap dat nu wordt getoond door de EU, maar ook de Verenigde Staten en China, moeten we aangrijpen om echte stappen te zetten voor een schonere en duurzamere wereld. Met alleen mooie beloftes op papier redden we het niet. "

Een geheel ander geluid kwam van PVV'er Marcel de Graaff, samen met Marine Le Pen covoorzitter van de eurokritische fractie ENF. "Soevereine staten bepalen zelf wat ze willen doen met betrekking tot klimaatverandering. De EU heeft daar niets mee te maken. De elite lacht hier en wrijft zich in de handen. Zij zullen profiteren van deze klimaatactie-plannen. Maar de hardwerkende burgers in de lidstaten zullen snel meer gaan betalen voor hun stroom, hun auto, hun verwarming."