In 'Sieranevada' is de camera niet almachtig
Vanaf vandaag is de drie uur durende film ‘Sieranevada’ van de Roemeense filmmaker Cristi Puiu te zien. Net als het handjevol films dat hij hiervoor maakte, is die gevormd naar het idee dat mensen slechts een zeer beperkte kijk op de realiteit hebben.
Ik geloof dat een van de belangrijkste uitspraken in de geschiedenis van onze cultuur in de Bijbel te vinden is, als Christus zegt: ‘Vader vergeef hen, ze weten niet wat ze doen.’” Dat zijn dan weer de woorden van de Roemeense filmmaker Cristi Puiu in een interview met de Amerikaanse filmsite Mubi.
In een krap appartement in Boekarest waar de familie van een overleden pater familias samenkomt voor een wake, dansen de meningen, vooroordelen en het bijgeloof over tafel. De ene kamer in, de andere uit: over 9/11, het Roemeense communisme en de revolutie die daarop volgde, andermans geluk of ongeluk, allemaal denken ze te weten hoe het zit.
Ondertussen heeft de camera waardoor we die taferelen aanschouwen diezelfde beperkte, subjectieve blik. Puiu’s camera is niet almachtig zoals in andere films, waarin de camera overal onder, achter en overheen kan kijken. Als de camera in Sieranavada in een van de vele kamers van het appartement naar een gesprek wil luisteren, kan zomaar de deur in z’n gezicht dichtslaan. Misschien is die camera wel de geest van de overledene, suggereerde Puiu in interviews. De geest die veertig dagen heeft om afscheid te nemen van de wereld.
Verhalen
Of misschien niet. Want nogmaals: wat weten we nou helemaal? Mensen houden zich vast aan verhalen die ze gebruiken om door het leven te gaan, zegt Puiu. Dat heeft iets moois maar in politieke zin ook iets lelijks en gevaarlijks, meent de filmmaker. Het is geen revolutionair inzicht. Maar de grote kracht van Puiu is dat dit idee in de stijl van z’n films is terug te zien.
Toen ik Puiu afgelopen mei tijdens het filmfestival van Cannes zelf interviewde, was hij ook best spraakzaam, maar een stuk minder nuchter. Inmiddels is me duidelijk waarom. Het was ook de reden dat hij het melancholische Roemeense lied ‘Marine la nunta ta’ van Liviu Vasilica liet spelen toen de crew van de film over de rode loper liep om de galapremière bij te wonen.
In december was tijdens de opnamen onverwacht een van de acteurs overleden - Sorin Medeleni, die Toni speelt - en kort voor Cannes stierf de man die het transport coördineerde, na eenzelfde bizarre tocht langs ziekenhuizen die Puiu jaren daarvoor in ‘The Death of Mr. Lazarescu’ had verfilmd. Ze begroeven hem op 4 mei, op 12 mei stonden ze in Cannes op de rode loper. “We verkeerden in een hele vreemde stemming”, zei Puiu, ook weer tegen Mubi. “Sommigen van ons huilden. Ik hoop dat niemand het zag.”
‘The Death of Mr. Lazarescu’ uit 2005 was geen aanklacht tegen de deplorabele staat van de Roemeense gezondheidszorg, vertelde Puiu in Cannes, ook al functioneert die niet goed. De ambulance die van ziekenhuis naar ziekenhuis rijdt maar de stervende Lazarescu nergens krijgt opgenomen, is een verhaal over onze benauwde kijk op de wereld. Artsen en verplegers zagen niet de patiënt, alleen het eigen perspectief, het eigen overvolle ziekenhuis. Plotseling was Lazarescu er niet meer. En alles ging z’n gangetje.
