Reportage
In Rotterdam begint de buurt zelf maar een bieb
Kinderen in een volkswijk van Rotterdam willen graag lezen, maar subsidie voor een buurtbibliotheek is er niet. Bewoners leggen zich er niet bij neer.
Zonder subsidie beginnen bewoners van de Rotterdamse volkswijk het Oude Westen eind deze maand zelf een bibliotheek voor kinderen. De nieuwe bieb komt voort uit een eerder burgerinitiatief, de populaire en nog altijd succesvolle Leeszaal West. Maar genoeg kinderboeken heeft die leeszaal niet. Met de nieuwe Jeugdbieb West willen de bewoners laaggeletterdheid voorkomen en een prettige ontmoetingsplek maken. Veel kinderen in de wijk hebben thuis geen boeken, terwijl de grote bibliotheek in het centrum voor veel kinderen te ver weg is.
“Ik vergeet nooit dat ik ‘Pinkeltje en de boze tovenaar’ bij de Leeszaal vond. Ik was ontzettend trots dat ik het helemaal zelf uitlas”, vertelt Sarah Mourad, dochter van Egyptische ouders. “Het verhaal over iemand die nooit opgeeft, inspireerde me ook.” Inmiddels is ze 13 jaar en zit ze in de tweede van het gymnasium, ze wil arts worden. Sarah’s ouders hebben een Egyptisch restaurant op het pleintje tegenover de Leeszaal West. “Ik ben met mijn zusje en mijn moeder direct gaan helpen toen Leeszaal West zes jaar geleden de deuren opende. Super dat er weer een bieb dichtbij was.”
Bezuinigingen
Joke van der Zwaard is één van de initiatiefnemers van de Leeszaal en de Jeugdbieb. Net als veel buurtbewoners baalde ze dat de buurtbibliotheek in het Oude Westen een paar jaar geleden sloot, als deel van gemeentelijke bezuinigingen. “Onze wijk miste niet alleen boeken en kranten, maar ook een ontmoetingsplaats.”
De Leeszaal heeft alle verwachtingen ingelost. Aan lange tafels lezen, studeren, vergaderen, kletsen en werken mensen uit de buurt. Jong, oud, studenten, werkende zzp’ers en daklozen ontmoeten elkaar hier. Inmiddels zijn honderd vrijwilligers uit 21 landen actief bij de Leeszaal, waar ook vaak lezingen of concerten zijn.
Boeken voor volwassenen zijn er zat, de leeszaal krijgt ze gratis van Rotterdammers. “Gemiddeld 1500 per week”, vertelt Van der Zwaard. “Als ze niet ruiken naar vochtige kelders of rook en nog interessant zijn, zetten we ze in de kast.”
Weinig jeugdboeken
Voor de twaalfhonderd kinderen in de wijk voldeed de leeszaal niet. Sarah Mourad en andere kinderen merken dat nieuwe kinderboeken nauwelijks binnenkomen bij Leeszaal West. “De leukste en mooiste boeken zijn ook zo weg en komen niet terug.” Ze hoopt dat er in Jeugdbieb West veel soorten jeugdboeken komen. “Niet alleen voor de kleintjes, maar veel gevarieerder.” Met haar zusje Yara van 10 gaat ze soms naar de bieb in de stad. “Samen met het openbaar vervoer gaan, is nog een hele reis.”
Veel kinderen in de buurt hebben moeite met lezen, merkte Ilina Fernandes, coördinator van de huiswerkklas in het Oude Westen. “Samen met de Leeszaal hebben we onderzoek gedaan op de drie basisscholen. Wat bleek? Kinderen hebben thuis nauwelijks boeken en maar één op de tien kinderen gaat zelf naar de bieb in de stad. Als je niet lekker leest als je jong bent, start je met een enorme achterstand.”
Donaties
Voor de Jeugdbieb moeten boeken gehuurd of gekocht worden. Fernandes en Van der Zwaard probeerden de stadsbibliotheek te verleiden mee te werken. Ze vroegen een collectie kinderboeken. Leeszaal West zou dan een goede ruimte regelen en de vrijwilligers om de bieb te runnen. Maar de hulp van de stadsbibliotheek blijft beperkt tot een donatie van honderd boeken en een introductie bij Probiblio, de provinciale instelling die boeken verhuurt.
Met donaties van enkele Rotterdamse goede doelenstichtingen begint Leeszaal West nu maar gewoon. De meeste kosten van de eerste drie jaar zijn gedekt. Jeugdbieb West huurt een ruimte om de hoek bij de Leeszaal en gaat 30 januari open. “Wij beginnen gewoon zelf”, zegt Joke van der Zwaard, “de wijk heeft het nodig.”
Lees ook:
‘Participatie is mooi streven, maar verwacht niet te veel van burgers’
De overheid verwacht steeds meer dat burgers dingen zelf organiseren. Ze is zelfs geïnspireerd geraakt door participerende burgers die zelf energie opwekken, festivals organiseren of kennis delen via encyclopediesite Wikipedia. Maar het is niet zo dat als de overheid zich terugtrekt, mensen automatisch het vuile werk zullen opknappen, zegt hoogleraar samenlevingsopbouw Justus Uitermark (35).
