In Nederland is geen hulp voor Sint-Maartenaren zonder huis
Er is hulpgeld naar Sint-Maarten gegaan, redeneert het ministerie. Wie naar Nederland komt, moet zichzelf redden.
Gemeenten zitten in hun maag met Sint-Maartenaren die na orkaan Irma naar Nederland zijn gekomen. De Rijksoverheid ziet hen het liefst zo snel mogelijk vertrekken en zij kunnen in principe geen aanspraak maken op gemeentelijke regelingen voor onderdak of ondersteuning. De Nationale Ombudsman vraagt opheldering over inwoners van Sint-Maarten die zich in Nederland niet kunnen inschrijven bij gemeenten.
Er zijn enkele tientallen Sint-Maartenaren naar Nederland gekomen na de orkaan, die in september vier dodelijke slachtoffers en een chaos op het eiland veroorzaakte. Het ministerie van binnenlandse zaken en koninkrijksrelaties rekent op hun ‘zelfredzaamheid’, schreef minister Kajsa Ollongren vorige week aan de Tweede Kamer. Zij zijn in eerste instantie toegewezen op onderdak bij familie en vrienden.
Hebben zij geen netwerk in Nederland, dan biedt de overheid in principe geen opvang of hulp aan. Ook kunnen zij hier geen postadres krijgen. Nederland redeneert dat er hulpgeld naar Sint-Maarten gaat, en dat dáár dus de hulpverlening plaatsvindt.
Een aantal gezinnen is in de noodopvang terechtgekomen. Zo verblijven negentien Sint-Maartenaren in Haarlem op een locatie waar ook statushouders zijn ondergebracht die wachten op een woning. Volgens burgemeester Jos Wienen zitten zij in de noodopvang, omdat Haarlem in principe geen mensen op straat laat slapen. “Zeker gezien de ellendige situatie waar ze uit komen.” Verder volgt Wienen het adagium van het Rijk: “Ga terug, wees verstandig.” De Sint-Maartenaren kunnen een bijdrage krijgen van de Rijksoverheid voor hun terugvlucht.
Inschrijven
Sint-Maartenaren die onderdak hebben gevonden bij familie, kunnen zich inschrijven in de gemeentelijke basisadministratie. Als mensen ingeschreven staan bij een gemeente, kunnen zij ook gebruik maken van sociale voorzieningen. Ook een aantal Sint-Maartenaren dat niet in het eigen netwerk terecht kon, heeft geprobeerd zich in te schrijven. Zij kregen te horen dat dat niet kan. Nationale Ombudsman Reinier van Zutphen heeft kritiek op deze werkwijze. Volgens hem moet een burger ‘zich te allen tijden kunnen inschrijven, ongeacht zijn woon- of leefsituatie’.
Sint-Maarten heeft net als Curaçao en Aruba de status van apart land binnen het Koninkrijk. Het eiland heeft een eigen bestuur en is zelf verantwoordelijk voor wet- en regelgeving.
Inwoners van Sint-Maarten hebben een Nederlands paspoort en zijn Nederlandse staatsburgers. Zij mogen zonder restricties in Nederland verblijven en zich hier vestigen, schrijft minister Ollongren in haar brief. Mits zij dus zelf onderdak vinden. Die voorwaarde heeft volgens de Ombudsman ongewenste gevolgen. Omdat mensen problemen hebben bij de inschrijving in de gemeente, schrijft hij, is het de vraag ‘of zij toegang hebben tot de voorzieningen waar zij recht op hebben’.
Naast Haarlem verblijven er ook in Rotterdam en Leiden mensen die na de orkaan van Sint-Maarten vertrokken zijn. Rotterdam volgt dezelfde lijn als Haarlem. In een brief aan hulpverleners, in het bezit van Trouw, schrijft Rotterdam dat er voor maatschappelijke opvang ‘een zekere sociale, maatschappelijke verbondenheid met Nederland’ moet zijn. Een geëvacueerde inwoner van Sint-Maarten is geen ingezetene van Nederland, vindt de gemeente, omdat hij of zij geen banden heeft die ‘hem of haar duurzaam binden aan Nederland’.
Onder de Sint-Maartenaren in Leiden bevindt zich een aantal leerplichtige kinderen. Een woordvoerster zegt dat Leiden samen met het ministerie een oplossing zoekt voor hen. Leiden sluit niet uit dat Sint-Maartenaren gehuisvest zullen worden in de gemeente, of omliggende gemeenten.
