Column
In Gambia is migratie een harde werkelijkheid
Zwalkend en luid brabbelend lopen ze arm in arm tussen de opstartende restaurantjes en gesloten bars van 'de strip' - zoals die ene straat met resorts, kroegen en nachtclubs in de toeristische streek van Gambia aan de Atlantische Oceaan wordt genoemd. Aan het begin zit pannekoekencafé Tejo's, inmiddels wereldberoemd in Nederland dankzij het programma 'Ik vertrek'.
Zij is wit, voluptueus en een jaar of 55, hij is zwart, tanig en rond de 28. Het is nog geen vier uur in de middag en ze zijn al beschonken of high. Haar gezicht is rood, slierten haar plakken aan haar voorhoofd terwijl ze aan haar jonge vriend hangt. Hij oogt ongezond.
Het is een treurig gezicht. Maar niemand op de strip kijkt op of om. In dit deel van Gambia is dit normaal; een oudere, witte vrouw met een jonge zwarte man. Zij heeft wat euro's en een EU-paspoort, hij heeft in ieder geval zijn lichaam. Ook zie ik witte mannen van een jaar of zestig met een vrouw van 25, soms ook met een kindje.
Natuurlijk wist ik, voordat ik naar Gambia kwam, dat dit soort dingen hier gebeuren. Het land staat bekend om goedkope all-inclusive-vakanties voor wie dan ook; ik zie een paar Britse en Duitse stellen. Het is nog laagseizoen. Maar de onderontwikkelde ministaat, die buiten de kuststrook van vijftig kilometer wordt omsloten door Senegal, heeft ook een aantrekkingskracht op eenzame westerlingen op leeftijd, sekstoeristen en pedoseksuelen. Zij kunnen voor een paar euro gezelschap en/of seksuele diensten kopen. Daar heeft dictator Yahya Jammeh, die na 22 jaar brute onderdrukking de benen heeft genomen, weinig aan gedaan. Want het levert geld op dat hij niet uitgaf aan salarissen van ambtenaren of universiteiten.
Europese reisorganisaties en overheden zal het ook een worst wezen wie er in Gambia wordt uitgebuit door hun vakantiegangers. De overheden hebben andere doelen: Gambianen weren uit Europa. Ook al kunnen Europeanen (bijna allemaal) zonder visum − als ze korter dan 90 dagen blijven − Gambia in en uit. Voor vakantie, een afstudeerproject of om een pannekoekenrestaurant te beginnen.
Geweigerd
Maar Gambianen kunnen niet zomaar naar Europa. Een visum, of dat nou is om familie te zien of werk te zoeken, wordt meestal geweigerd. En wat doe je dan als je een jaar of 25 bent en genoeg hebt van de uitzichtloosheid en de avances van oudere, westerse vrouwen? Dan probeer je het door woestijn en zee. Soms met de dood als gevolg. Ook dat is normaal in Gambia.
Vanuit Europa, vanuit Nederland is migratie een abstract begrip. Een onderhandelingspunt tijdens een kabinetsformatie. Maar in het Gambiaanse Brikama, waar ik sprak met jonge mensen over hun dromen en wanhoop, is migratie een harde werkelijkheid; moeders missen hun zonen, families leunen op vertrokken jongemannen en terugkeerders zijn getraumatiseerd. Hun verhalen zijn divers, maar allemaal tastbaar.
