In de preek gaat het over daders van rellen: mensen zoals wij
Op de eerste zondag na de rellen in Engeland staan voorgangers van kerken voor de vraag wat ze nu moeten: zich erover uitspreken of niet? En zo ja, hoe dan?
Jelle Creemers preekt vandaag in de protestants-evangelische gemeente in het Vlaamse Mechelen. "De problemen in Londen zijn de directe aanleiding van mijn preek", zegt hij. Creemers is promovendus in de systematische theologie aan de Evangelische Theologische Faculteit in Leuven en gaat regelmatig voor in kerken door heel Vlaanderen."Het onderwerp moet hoe dan ook aan de orde komen", zegt Creemers. "Het leeft onder de mensen in de kerk."
"Je kunt niet doen alsof er niets gebeurd is", vindt ook Jaap van der Laan, emeritus hoogleraar homiletiek (preekkunde) te Kampen. "Maar je moet niet doen alsof je als dominee de oplossing hebt. Dan word je al gauw één van de vele betweters die over elkaar heen buitelen."
Een goed moment om de actualiteit tijdens de kerkdienst naar voren te brengen is volgens Van der Laan het gebed. "In een gebed kun je namens mensen spreken, terwijl je in een preek juist tegen hen spreekt. In een gebed blijf je dichter bij de gevoelens van mensen."
Jelle Creemers denkt dat voor hem win België hetzelfde geldt als voor kerken die in Engeland niet in een wijk staan waar de afgelopen dagen rellen plaatsvonden. Juist van een afstand, vindt hij, kun je zaken expliciet benoemen. "Ik zal aan de hand van Matteüs 7 proberen duidelijk te maken dat wij mensen geneigd zijn de makkelijkste weg te kiezen. In dit geval zou dat betekenen: de daders van de rellen veroordelen en in een hoek wegzetten als relschoppers. Daarmee distantieer je jezelf van de oorzaak. Ik wil juist aantonen dat de relschoppers niet anders zijn dan wij: mensen in een zoektocht naar houvast in een wereld waarin zij hun plek niet vinden. Omzien naar deze mensen is de moeilijke weg, maar wel de gewenste." Zou hij preken in een kerk in een wijk waar de winkels zijn geplunderd, dan zou Creemers het voorzichtiger aanpakken. "Je hebt dan te maken met zowel slachtoffers als daders en hun familie."
Jaap van der Laan: "Ik kan me niet voorstellen dat er ook maar één dader in de kerk zit. Zo groot is het aantal mensen dat nog diensten bezoekt niet. Maar stel je voor dat er één of twee daders tussen zitten, dan peins ik er niet over ze via een donderpreek aan te spreken. Dat kan beter bij een bezoek thuis."
Als Van der Laan dominee was in een wijk waar het er de afgelopen dagen heftig aan toe ging, zou hij in de dienst morgen de Tien Geboden voorlezen: "Klassieke woorden zonder uitleg hebben meer kracht dan veel gebabbel."