'Ik weet zeker dat de laatste twee weken weken de gelukkigste van zijn leven waren'

Monique de Gooijer (59) doet bij de jongerenafdeling van de Euthanasieverenging haar verhaal. Of beter, het verhaal van haar zoon Eelco, die afgelopen najaar euthanasie kreeg nadat hij zich '38 jaar door het leven had geknokt'. Waarom betreedt ze het podium?

"De dood schuiven we het liefst door naar een zo hoog mogelijke leeftijd. Goed, als iemand kanker heeft, willen we er ook op jongere leeftijd nog wel over nadenken. Maar wie Eelco oppervlakkig kende, zag een beer van een vent die van alles deed en heel zeker overkwam. Hij heeft buitenshuis altijd toneel gespeeld. Wat hem dát kostte. Niemand zag dat wij 's avonds en 's nachts steeds stand-by stonden voor als hij belde, of als hij weer een appje stuurde en wij toch maar even langsgingen omdat we het niet vertrouwden."

"'s Avonds, 's nachts, 's morgens en 's middags eigenlijk", zegt Nicole Maas (33), Eelco's beste vriendin. Monique: "Ik appte hem zelfs als ik ging douchen: Eelco, ik ben een kwartier niet bereikbaar".

Was ik maar dom, verzuchtte Eelco weleens, zegt zijn moeder. Maar zijn intelligentie, zijn autisme en zijn psychische stoornis samen maakten dat hij zo aan het leven leed dat hij dood wilde. En dat vinden mensen eng, merkt De Gooijer: jong zijn, lichamelijk in orde en toch dood willen. Met haar zoon sprak ze af dat ze dat taboe zal proberen te slechten.

Ver heen

Want mensen mogen schrikken van de doodswens van iemand die psychisch lijdt, Nicole en zij hadden een heel andere vrees. "Ik heb hem vorig jaar nog 's nachts van het kanaal weggeplukt. Hij was heel ver heen, wist niet meer hoe hij daar gekomen was. Hij zat daar op de kant en wist: óf de flat óf het kanaal."

Ze heeft hem ervan af kunnen houden, want Eelco wílde zo niet gaan. "Niet in paniek. En hij wilde een ander geen trauma bezorgen. Uit zelfbescherming kwam hij niet meer bij het station, want daar reden sneltreinen langs. Maar dat hij een keer zou gaan, was voor mij een gegeven. Dus heb ik altijd gezegd, Eelco, laat mij er alsjeblieft bij zijn."

Gerust kon ze er niet op zijn, want het waren kleine dingen waarvan Eelco zwaar in paniek raakte, zegt zijn moeder. Zoals dat telefoontje, vijf jaar geleden, van de gemeente Tilburg dat Eelco zijn sporten niet langer vergoed kreeg. Het was de eerste keer dat Nicole, die Eelco toen drie jaar kende, zag hoe diep zijn lijden zat. "Monique belde mij, want Eelco wilde zijn voordeur niet opendoen. Ik heb mijn zoontje achterop de fiets gezet en ben naar zijn huis gecrost. Mijn zoon, hij is negen nu, en Eelco hadden een heel bijzondere band."

Liefste wens

Monique: "Toen Nicole er was, heb ik heel hard geroepen: 'Eelco, nu niet! De kleine is erbij!' Hij heeft de deur opengedaan, had de medicijnen die er een einde aan moesten maken al ingeschonken, stond met het glas aan zijn lippen. Hij heeft het leeg gegooid en stortte compleet in."

Nicole: "Hij zakte als een plumpudding in en zat als een baby te janken. Ik dacht, ik kan troosten wat ik wil, maar dat komt niet binnen. Ik ben met hem op de bank gaan zitten. Op zo'n moment zeg je niks. Je bent gewoon met zijn tweeën. Als er iets gezegd wordt, is het 'ik hou van je' of 'ik ben er voor je'."

Maar niet 'hou vol'. "Nee, dat klinkt misschien hard, maar voor mij was het op dat moment wel duidelijk. Ik dacht: als je gaat, ga dan alsjeblieft netjes. Je hoort mensen wel praten over verlangen naar de dood, maar dit was geen praten. Dit is een levensbehoefte, net als eten."

December 2015 besloot Eelco dat hij om euthanasie zou vragen, maar hij wachtte nog vier maanden voor hij zijn verzoek officieel deed en de papieren van de Levenseindekliniek invulde. Zijn moeder: "Voor de buitenwereld. Zodat niemand kon zeggen dat hij het in een impuls had gedaan."

Op 23 november is hij gestorven, met zijn moeder naast zich. "Ik heb de liefste wens van mijn kind in vervulling laten gaan. Welke ouder kan dat zeggen? Dat het niet mijn liefste wens was, is een tweede. Ik mis hem heel erg, maar het verdriet is dubbel. Ik ben de angst kwijt. En ik weet zeker dat de laatste twee weken de gelukkigste van zijn leven zijn geweest. Hij hoefde niet meer."