Ik vond mezelf niet zo slim

Les 1

Weet wie je bent

"Ik was een teruggetrokken kind: ik zat vaak op mijn kamer te lezen en kon me volledig in een boek verliezen. Mijn moeder moest echt op een meter afstand gaan staan en roepen: 'Dolores!' - dan pas hoorde ik haar. Buitenspelen snapte ik niet, ik vond dat saai. Het liefst voerde ik meteen diepe gesprekken met mensen, in 'praatje pot' was ik niet zo goed. Ik had dingen snel door en ik kwam gauw met ideeën, wat heel betweterig en vervelend over kon komen. Als er een conflict was, zag ik snel hoe dat in elkaar zat. Ben ik nou de enige die dat ziet of voelt, vroeg ik me vaak af. Nou, blijkbaar wel. Mensen begrepen mij vaak niet, en dat snapte ik dan weer niet. Ik paste me aan om toch ergens bij te horen, want ik wilde niet helemaal alleen staan.

In 2012 deed ik mee met 'De Nationale IQ-test' en daaruit bleek dat ik hoogbegaafd ben. Dat was heel bizar. Ik vroeg me af wat dat dan betekende, want ik vond mezelf helemaal niet slim. Op de lagere school hoefde ik niets te doen, maar ik heb met moeite de havo gedaan. Achteraf denk ik dat dat te maken heeft met dat de stof niet op zo'n manier werd aangeboden dat ik het snapte. Grammatica begreep ik bijvoorbeeld door te luisteren, maar zodra er regels bij kwamen kijken begreep ik het niet meer. Sindsdien realiseer ik me dat bepaalde dingen bij mij horen en dat ik daar geen concessies in hoef te doen.

Als ik nu snel denk bijvoorbeeld, wil ik me niet continu inhouden want dat frustreert. Waarmee ik niet wil zeggen dat ik beter of slimmer ben dan andere mensen, maar het is een andere manier van denken. Ik krijg nu pas door hoe dat werkt. Als ik bijvoorbeeld gesprekken voer voor 'Het Klokhuis', merk ik dat ik snel contact heb met mensen en makkelijk kan schakelen: ik kan inspelen op wat ze denken. Maar ik zag pas in dat dit een kwaliteit is toen iemand me erop wees. En dat heeft niet zozeer te maken met hoogbegaafdheid, maar met weten wie je bent. Misschien weet je pas wel aan het einde van je leven wie je echt bent."

Les 2

Praat het uit voordat je ouders doodgaan

"Mijn ouders zijn gescheiden toen ik zes was. Ik ben bij mijn moeder opgegroeid: mijn vader vond het zo vervelend dat mijn moeder en hij uit elkaar gingen, dat hij niet goed wist hoe hij daarmee om moest gaan en veel met zichzelf bezig was. Ik wist dat dat niets met mij te maken had, maar ik had er wel last van dat ik hem weinig zag.

Later hebben we het uitgesproken en nu hebben we een heel goed contact: hij is nu meer dan alleen mijn vader. We lijken meer op elkaar dan we zelf doorhadden. Als hij me na een vakantie van Schiphol haalt, zitten we gerust drie uur te kletsen: hij houdt ook van diepe gesprekken. Mijn moeder begreep me vaak niet, en dat zorgde voor wrijving. Haar kinderen waren haar alles en omdat ze ons wilde beschermen kon ze soms krampachtig zijn. Terwijl ik dacht: laat me met rust! Ze was best traditioneel in bepaalde zaken, maar ik wilde me niet haar normen en waarden laten opleggen.

Zo was mijn moeder echt een meisje: altijd beleefd en netjes en met mooie nagels - een prachtige vrouw. En ik wilde kunnen zijn wie ik was. Het moest niet uitmaken hoe ik eruit zag: ik was niet van de mantelpakjes. Ik wilde dat zij me accepteerde zoals ik was en dat vond ze soms lastig. Pas toen ze ziek werd, dacht ik: voordat jij weggaat, vechten we dit uit met z'n tweeën. Sommige dingen hebben we niet eens rechtstreeks uitgesproken.

Mijn moeder had een heel goede vriendin, Joan en zij was op een natuurlijke manier een liefdevolle intermediair. Ik ging inzien dat mijn sterke mening ook bepalend was voor hoe wij met elkaar omgingen: it takes two to tango. Joan zag dat mijn moeder en ik allebei debet waren aan hoe we met elkaar omgingen en dat ik net zo oordelend over mijn moeder was als zij over mij. Door Joan zag ik mijn moeder weer als Shirley. Niet als iemands moeder, maar als vrouw, als vriendin. Als iemand met wie je ontzettend kon lachen, die stout kon zijn in haar uitspraken, maar die ook lief en zorgzaam was. Achteraf heeft ze wel eens gezegd: 'Dolores is zo eigenzinnig, ik heb haar kracht nooit goed ingeschat.'

Het is jammer dat haar ziekte de aanleiding was om tot elkaar te komen, maar ik ben wel dankbaar dat het gebeurd is: nu konden we elkaar in onze waarde laten. Anderhalve maand na 'De Nationale IQ-test' is ze overleden. Toen ik won, zei ze: 'Wist ik toch?' Ze zat op de bank met Joan en fluisterde: 'Meisje, als ik kon springen, had ik het gedaan'."

Les 3

Soms moet je brutaal zijn

"Vanaf mijn negende heb ik gedanst. Dat was de enige manier waarop ik mezelf kon uiten. Ik merkte dat ik zo andere mensen raakte, dat ze er blij van werden. Televisie vond ik altijd al fascinerend - waarom weet ik niet. Maar als ik dat aan mensen vertelde, zeiden ze: 'Je moet zeker zo nodig met je hoofd op televisie omdat je dan beroemd wordt. Dan denk je vast dat je heel wat bent.' Maar dat was niet wat ik bedoelde. Blijkbaar hoorde dat er wel bij en ik wist niet of ik dat wel wilde. Daarom ben ik een verantwoordelijke opleiding gaan volgen - hbo Personeel en Arbeid - want dan had ik in ieder geval papieren. 'Je diploma is je eerste man', zei mijn moeder. Vervolgens kwam ik op kantoor bij Teleac en dacht: moet ik dit gaan doen tot mijn 65ste?

Het hoofd van het productiebureau van Teleac was mevrouw Roos; een grote Zwitserse vrouw met een knot in het haar en een strakke blik. 'Met haar zou ik willen werken', heb ik toen een keer laten vallen en dat bleek wederzijds. Ze was lekker recht voor zijn raap en daar hield ik van. Ik zat wel in de televisiehoek, maar nog steeds op kantoor. Toen ik hoorde dat er iemand wegging bij 'Willem Wever' heb ik, heel brutaal, aan een collega gevraagd of hij een 2-minutenfilmpje van me wilde maken waarin je net niet kon zien dat ik niets kon. Ik kreeg de baan niet, maar heb het filmpje ook naar 'Het Klokhuis' gestuurd. En daar kon ik na een lange selectieprocedure aan de slag. Het was de perfecte plek om het vak te leren, want ze namen de tijd voor me.

De eerste twee jaren waren de hel: ik vond het zó moeilijk. Dat kwam ook omdat ik niet bij mezelf bleef en onduidelijk was in mijn keuzes. Totdat ik eindelijk durfde te zeggen: 'Ik ga het op míjn manier doen'."

Les 4

Laten we het samen doen

"Al van kinds af aan maak ik me druk over hoe mensen met elkaar omgaan en hoe er gespeeld wordt met ego en macht. Waarom wil je er misbruik van maken als je sterker bent? Ik begrijp dat niet. Veel mensen zijn bezig elkaar af te troeven en dat is ook waar veel tv-programma's op geënt zijn. Ik heb daar moeite mee. Laten we het samen doen. Televisie is een machtig medium en inmiddels denk ik dat ik maatschappelijk iets kan bijdragen. Zo heb ik voor 'Het Klokhuis' een serie over kindermishandeling gemaakt. Een zwaar onderwerp dat wel verteld moet worden. Ik heb gemerkt dat mensen ook een moeilijk verhaal op televisie durven vertellen als je ze op een nette manier benadert. Zo kun je televisie positief inzetten."

Les 5

Door je kwetsbaar op te stellen, neem je wapens uit handen

"Scheiden is niet leuk. Maar kort na de scheiding besloten mijn ex en ik: we hebben samen een zoon, laten we het netjes oplossen en het goed regelen voor hem. Soms was het heel verleidelijk om met modder te gaan gooien, maar respect voor elkaar vonden we belangrijker en dat lukt alleen als je zuiver blijft. Bijvoorbeeld door je angsten uit te spreken.

Ik was bang dat mijn zoon een trauma over zou houden aan de scheiding, of dat hij liever bij zijn vader wilde wonen, of dat ik geen leuke moeder was. Door je kwetsbaar op te stellen, neem je de ander vaak de wapens uit handen. Tuurlijk moest ik soms mijn ei kwijt en dan zeurde ik tegen vriendinnen in plaats van te gaan schelden. Het waren vriendinnen die mijn ex ook kenden en die dus ook wisten wanneer ik de mist in ging. Nu zijn we heel relaxed samen. Laatst stond hij naar mijn tuin te kijken en zei hij: 'Het is wel een pleuriszooi hier, Dolores.' 'Ja', zei ik toen. 'Míjn tuin. Ontspan. Nog koffie?'"

Les 6

Soms is negentig procent ook prima

"Vroeger eiste ik heel veel van mezelf. Ik moest én goed voor mijn kind zorgen én een goede vriendin zijn én mijn werk goed doen. Alles moest perfect en daar maakte ik mezelf gek mee. Dat is nu aan het afnemen - soms is negentig procent ook goed - want het kan niet altijd perfect zijn. Zeker niet met een kind en een huisdier in de buurt. Ik hoor van veel hoogbegaafden dat ze perfectionistisch zijn. Misschien heeft het te maken met altijd de controle willen houden. Maar inmiddels ben ik erachter dat dat niet kan en je niets in de hand hebt. Kijk maar naar mijn moeder. Ze at haar hele leven gezond, rookte niet en kreeg toch kanker."

Les 7

Kijk bij elke situatie wat het je kan brengen

"Ik weet heus dat sommige situaties zo pijnlijk kunnen zijn dat je niet weet waar je het moet zoeken. Maar ik kijk bij alles naar wat het me kan brengen. Anderhalf jaar geleden brandde mijn huis gedeeltelijk af en had ik niets meer. Maar ik dacht ook: mijn zoon en ik waren niet thuis en met de buren is ook alles goed. Ik belde een goede vriendin en we kregen de slappe lach: 'Jij kan ook nooit normaal doen, hè? Bij jou moet alles altijd groots en meeslepend.' We kregen zelfs nog cadeautjes. De dozen met spullen van mijn moeder waarvan ik dacht ze verbrand waren, hadden alleen roetschade opgelopen.

Ik riep altijd dat ik niet om spullen gaf. Dat klopte. Een andere bevestiging was ook goed geweest, maar het klopte. En ik kwam erachter in wat voor toffe buurt ik woon: in no time was er een huisje voor ons geregeld op een bungalowpark, waar mijn zoon het bubbelbad geweldig vond. Dat mijn buren, die ik niet eens dagelijks spreek, zoveel moeite voor me deden, vond ik fantastisch."

undefined

Dolores Leeuwin

Dolores Leeuwin werd in 1970 in Utrecht geboren. Ze is presentatrice en actrice. Sinds 2001 presenteert ze 'Het Klokhuis', een educatief jeugdprogramma van de NTR. Vanuit 'Het Klokhuis' maakte ze uitstapjes naar programma's als 'Hoe?Zo!' en 'Knoop in je zakdoek'. Daarnaast was ze te zien in 'Het Sinterklaasjournaal' en speelde ze een rol in de film 'Heksen bestaan niet'. Ook doet ze losse opdrachten in het land. In 2012 won Leeuwin 'De Nationale IQ-test' met een IQ van 159.

undefined