Ik doe dit met plezier, maar het zou niet moeten

Belia Soerip, vrijwilligster in Tuindorp Oostzaan, Amsterdam

Dat de overheid in de verkruimelende verzorgingsstaat steeds meer taken denkt te kunnen overlaten aan vrijwilligers en mantelzorgers, is volgens Belia Soerip uiteindelijk een doodlopende weg. "De regering wil steeds meer buren en familieleden verplichten in te springen. Maar dat is natuurlijk waanzin."

Zelf is Belia Soerip (64) actief als vrijwillig seniorenconsulent in Tuindorp Oostzaan. Het was een bewuste keuze, het is nuttig en geeft voldoening. Toch zegt ze: "Ik doe het vrijwilligerswerk hier met veel plezier, maar ik had liever mijn betaalde baan tot mijn 65ste gehouden."

Die betaalde baan zat er niet meer in nadat het bedrijf waar ze vier jaar geleden nog werkte failliet ging. Toen ze vervolgens bij sollicitaties telkens afviel, blijkbaar als 'te oud', besloot ze de koers te verleggen en aan de slag te gaan als volontaire in de ouderenzorg van de organisatie voor maatschappelijke dienstverlening Doras in Amsterdam-Noord.

Soerip: "Ik twijfelde aanvankelijk, want ik vroeg me af of ik op die manier niet de betaalde baan van iemand zou innemen." De functie die ze op het oog had, wordt echter alleen vervuld door vrijwilligers.

"Als vrijwillig seniorenconsulent kom ik eenmalig bij iemand op bezoek. Ik signaleer wat voor hulp een oudere in Tuindorp Oostzaan nodig heeft. Later vraag ik na of de aangeboden hulp is gegeven. Dat laatste hoort eigenlijk niet bij mijn taak, maar het geeft me meer voldoening."

Het voordeel van haar huidige functie vindt ze dat de contacten met de tachtig-plussers in de wijk relatief kort zijn. "Ik wilde niet meer zo'n hechte band opbouwen met veel ouderen. Want dan ga ik weer van alles voor ze regelen: controleren of het taxibusje dat langs zou komen echt is langsgekomen."

Want op zo'n intensieve manier deed Belia Soerip jarenlang mantelzorg, naast haar betaalde baan. Aanvankelijk voor haar ouders, later voor haar moeder en een buurvrouw. Dat was geen bewuste keuze, het moest gebeuren. En het is loodzwaar, is haar ervaring. "Mantelzorg voor de buren begint met een klein boodschapje. Maar op den duur doe je alles. Je eigen leven is gewoon helemaal weg. Het is waanzin, dat de regering denkt dat ouderen daar op den duur mee zijn geholpen. Je zal als oudere maar geen kinderen hebben, of ruzie hebben met je buren. Mantelzorg is niet één keer per maand, het gaat om al die dagelijkse dingetjes."

Dat mantelzorgers en andere vrijwilligers steun kunnen inroepen van professionele hulpverleners, weet Soerip ook wel. "Maar intussen sluit de overheid de verzorgingshuizen en vliegen die professionals er overal uit. Al die vrijwilligers moeten te vaak het werk doen dat betaalde hulpverleners deden. Ik doe dit nu met plezier, maar het zou eigenlijk niet moeten."

undefined

Buurtbus is hartstikke leuk om te doen

Vrijwilligersbus Bergen

De vrijwilligers van Buurtbus Bergen waren allang zelf aan de slag gegaan, toen het kabinet in de Troonrede van 2013 aankondigde dat burgers meer eigen verantwoordelijkheid moeten gaan nemen, in wat wordt genoemd de participatiemaatschappij.

Al twaalf jaar geleden werden veel onrendabele buslijnen in Noord-Holland opgeheven. Veel ouderen in de dorpen konden daardoor hun boodschappen niet meer zelf doen, waarop ze in Bergen besloten een vereniging op te richten om dan maar op eigen kracht het openbaar vervoer te gaan verzorgen.

Nu rijden ze met drie achtpersoonsbusjes in de regio Bergen en Egmond, vertelt secretaris Cor Bakker. Volgens een strakke dienstregeling vervoeren ze jaarlijks 30.000 passagiers. Het aantal busreizigers groeide trouwens flink sinds de komst van het asielzoekerscentrum.

Bakker: "De vrijwillige buurtbus was noodgedwongen. Maar het is ook hartstikke leuk om te doen. Bij ons moeten de vrijwilligers als chauffeur stoppen als ze 77 worden. De meesten vinden dat dan jammer."

De vereniging heeft negentig vrijwillige chauffeurs. Dat lijkt veel, maar er zijn er elke dag negen aan het werk om de bussen op tijd te laten rijden. Het is voor Bakker soms puzzelen om het rooster rond te krijgen. Vaak gaat een chauffeur er nu eenmaal een paar maanden tussenuit: pensionado's met een caravan.

De bus moet rijden. "Als we onder de tachtig vrijwilligers zouden komen dan wordt het kritiek", zegt de secretaris.

Voor nu zijn er genoeg aanmeldingen. Bakker: "Maar als straks bijna iedereen langer doorwerkt tot z'n pensioen, dan wordt het denk ik wel lastiger om genoeg geschikte chauffeurs te vinden".

undefined

Coöperatie vergroot de sociale samenhang

Austerlitz Zorgt

Animo genoeg in Austerlitz, om ouderen te helpen met klusjes, vervoer of een bezoek aan de dokter. "We hebben zeker geen gebrek aan vrijwilligers. Ik heb er eerder teveel", vertelt Marianne Veenema die als coördinator ('dorpsondersteuner') de hulptaken verdeelt in de coöperatie Austerlitz Zorgt.

De in 2012 opgerichte zorgorganisatie heeft inmiddels een groot vrijwilligersnetwerk. Ze werd uit nood geboren. De gemeente Zeist, waaronder Austerlitz valt, sneed veel welzijnsvoorzieningen weg. Ouderen in het bosdorp begonnen te piekeren over hun toekomst. Konden ze hier wel blijven wonen, wanneer ze later meer hulp nodig zouden hebben?

Inmiddels zijn volgens Veenema heel veel van de 1600 inwoners in Austerlitz bereid bij te springen. Veertig procent van de volwassenen is lid van de coörporatie. In 2018 levert Austerlitz Zorgt ook enkele ouderenwoningen op. Een relatief groot project dat in samenwerking met een woningbouwvereniging en de gemeente Zeist van de grond kwam. Dan is een van doelen bereikt: ouderen kunnen hier gewoon blijven wonen.

Burgers ervaren het uit nood geboren extra werk niet als negatief, is de ervaring van Veenema. "Ze voelen hier dat we iets belangrijks hebben gecreëerd voor het dorp. Ze voelen dat dit de manier is om hulp te verlenen die je van de overheid niet meer kunt verwachten. Dat is niet alleen negatief. De inwoners zien ook dat hierdoor de sociale samenhang in Austerlitz toeneemt."

undefined