'Ik ben voor alle rollen bang'

Les 1

Neem een hond

"Vroeger was ik als de dood voor honden. Dat kwam omdat ik als kind ooit in mijn gezicht ben gebeten. Maar toen ik in Stuttgart een paar jaar aan de opera verbonden was, kreeg ik een vriendin met een hond. Een lief beest. Ik vond het zó gezellig om samen met haar die hond uit te laten, dat ik er meer en meer van overtuigd raakte dat ik er zelf ook eentje wilde. Aan dat besluit heb ik veel gehad, op allerlei gebied. In dit vak voel je je best vaak eenzaam. Tussen twee voorstellingen in zit je dikwijls een paar dagen in een hotel in een vreemde stad niks te doen. Dat kan onvoorstelbaar saai zijn. En je gaat in zo'n stad, hoe mooi ook, niet een beetje de toerist lopen uithangen, gewoonweg omdat je daar vaak de energie niet meer voor hebt.

Een hond helpt echt tegen depressieve gevoelens. Je hebt vertrouwd gezelschap als je ergens weer eens een paar weken alleen bent. Iets waarvoor je moet zorgen en waardoor je even niet bezig bent met die best wel gekke operawereld. Je leert door dat beest ondertussen ontzettend veel andere mensen met honden kennen. Ik wil ook altijd meteen andere honden aaien als ik met de mijne op straat of in het park wandel. Soms mag de hond echt het theater niet in. Ik probeer haar dan toch mee te smokkelen in een grote tas. Gelukkig is ze heel rustig en blaft ze in de kleedkamer de boel niet bij elkaar.

De hond is bij mij misschien een vervanging voor de kinderen die ik niet heb, en ook niet kan krijgen. Maar in dit werk is het hebben van kinderen bijna niet mogelijk. Frank, mijn man (tenor Frank van Aken - PvdL) heeft ook een zangcarrière en reist veel, net als ik. We zijn erg uithuizig en meestal niet samen op één plek. En Frank heeft al een zoon uit een eerder huwelijk".

Les 2

Lees nooit kritieken

"Het is niet zo dat ik niet tegen kritiek kan. Als zangeres krijg je de hele dag door kritiek. Je hoort steeds weer wat er aan mankeert; is het niet van een dirigent dan wel van een regisseur. Die ene noot is net niet goed, het komt niet helemaal over hoe je die passage acteert. Ik kan het best hebben, en ik ga er volgens mij goed mee om. Maar het moet wel opbouwend zijn, ik moet er iets mee kunnen. Ik moet ervan kunnen groeien anders kan ik er niet tegen. Al die kritiek - ach ja, soms is het best fijn, en soms is het een beetje te veel van het goede.

Vroeger ben ik door het lezen van kritieken over mijn optredens wel eens ontzettend van slag geraakt. Het was soms zo verschrikkelijk wat er werd geschreven. Daar zat ik dan weken mee. Heel erg. Dus ik lees ze niet meer. Niet die over mezelf en al helemaal niet die over mijn man. Daar kan ik zo mogelijk nog slechter tegen. Omdat ik hem de wereld gun, en omdat ik hem zó verschrikkelijk goed vind, dat ik er ziek van word als iemand het tegendeel beweert.

Af en toe laat ik me toch weer verleiden. Laatst had iemand het over een vreemd artikel naar aanleiding van mijn optreden als koningin Didon in 'Les Troyens' van Berlioz in Londen. Ik heb het stuk opgezocht en las daarin dat ik na afloop overduidelijk niet blij was geweest met het applaus. Ik vond dat zo gek om te lezen, het was alsof het niet over mij ging. Ik was juist met dát applaus, voor díe rol, wél heel erg blij en dankbaar."

Les 3

Bel je vader

"Ik ben voor alle rollen bang, ik ga altijd door een hel. Ik weet elke keer zo goed als zeker dat ik het niet zal kunnen. Dan bel ik mijn vader op en zeg: 'Pap, ik kan het niet'. En dan zegt hij: 'Ach Eef, dat zeg je bij alles'. En dan ik weer: 'Maar deze keer is het echt zo'.

Er is altijd wel wat, bij elke rol moet ik weer ergens doorheen. Dat lage zelfvertrouwen kan heel verstikkend zijn; dat je het echt helemaal niet meer ziet zitten. Soms is het zo erg dat ik zeker weet dat ze me zullen ontslaan. Ook bij de productie van 'Lady Macbeth van Mtsensk' van Dmitri Sjostakovitsj bij De Nederlandse Opera in 2006, die nu door iedereen wordt gezien als mijn grote doorbraak, was ik ervan overtuigd dat ze zouden komen zeggen dat het beter voor mij zou zijn om ermee te stoppen.

Al die Russische woorden en al die noten! Ik dacht dat ik het nooit onder de knie zou krijgen. Bij de wereldpremière van de nieuwe opera 'Anna Nicole' in Londen had ik datzelfde gevoel. Het was zó veel allemaal. En zó nieuw en anders!

Nee, als ik op die panische periodes terugkijk, vind ik het niet overdreven dat ik me daar druk over heb gemaakt - ook al was de uitkomst steeds veel bijval en lof. Ik probeer heus om van die angsten af te komen. Vroeger dacht ik: Als ik eenmaal aan de Metropolitan Opera in New York heb gezongen, dan zal het wel over zijn, dan heb ik het gemaakt. Niets blijkt minder waar. Het is precies andersom - en daardoor wordt het eigenlijk alleen maar erger. De druk wordt al maar groter, omdat je de hele tijd naast van die ongelooflijke megasterren staat te zingen. Je moet voor je gevoel steeds meer investeren. Kijk, je krijgt bloemen na afloop en enthousiast applaus, dus voor de buitenwereld lijkt het allemaal heel gemakkelijk en plezierig. Maar steeds is daar weer die gedachte: 'Ik krijg die noten niet in mijn kop, en niet uit mijn mond'.

Ik heb weleens hypnotherapie gedaan, en dat hielp eigenlijk fantastisch. Maar veel contact met het thuisfront is het beste. Terug naar de basis, naar het honk. Bellen met mijn vader, met mijn zussen. Die luisteren altijd. En Frank natuurlijk."

Les 4

Raadpleeg zoveel mogelijk zelfhulpboeken

"Mijn kast staat er vol mee. Ik heb daar ontzettend veel aan. Sommige boeken hebben werkelijk mijn leven veranderd. Worden wie je bent is de belangrijkste levensles. In mijn geval is dat een zo goed mogelijke zangeres zijn.

Ik ben nu op een punt in mijn leven dat ik mij kan verliezen in de muziek. Maar ben je dan jezelf? De momenten dat alles precies zo gaat als je het in je hoofd hebt, zijn zó zeldzaam.

Laatst had ik het toen ik in Spanje in de openlucht het Requiem van Verdi stond te zingen. Echt een lastig stuk, en ook nog in die omstandigheden. Ik zag er tegenop.

Maar ik zat fantastisch in de flow, ik voelde me opgetild. Die momenten, dat je helemaal niet meer aan je techniek hoeft te denken, die zijn zo fijn."

Les 5

Vraag advies

"Ik sta altijd open voor raad en advies, vraag heel vaak aan mensen hoe zij bepaalde dingen zouden doen. Waar halen zij adem in een lange frase, hoe benaderen zij een hoge noot. Maar adviezen van mensen die ik niet ken, daar doe ik niets mee. Het moet wel vertrouwd voelen.

Binnenkort zing ik een zware, voor mij nieuwe rol in Dresden. Isolde in Wagners 'Tristan und Isolde'. Om die partij er goed in te krijgen, zie ik een geweldige coach in München. Een fantastische, oudere man. Met hem heb ik ook gewerkt aan de Sieglinde-rol. Hij werkt met jou in zijn huis, in een klein kamertje, vol gestouwd met boeken. Hij kent al die opera's tot op de laatste komma. Hij speelt op zijn piano alle thema's door, legt ze uit, geeft ze een context, en wijst je op bepaalde akkoorden in de partituur. Bij hem komt zo'n rol helemaal tot leven. Ik zuig dat allemaal gretig op. Het is niet alleen leuk, het is ook heel inspirerend.

Ja, natuurlijk heb ik grote voorbeelden: Rysanek, Crespin, Stemme, Flagstad, Mödl. Maar thuis in Den Haag luister ik ook heel graag naar Anouk, hoor."

Les 6

Wen niet aan applaus

"Ik ben me ervan bewust dat ik de laatste jaren vaak erg enthousiast word onthaald. Dat is heus wel anders geweest hoor! Je moet ervoor waken dat je het vanzelfsprekend gaat vinden. Als het enthousiaste rumoer in de zaal eens een keer wat minder is, denk je al gauw dat het niet zo goed was wat je deed. En zoals ik al zei: dit leven klinkt veel spannender dan het soms is.

Ik word bijzonder blij als ik met mensen mag repeteren als Simon Rattle en Antonio Pappano . Laatst zei ik nog in grenzeloze bewondering - als de eerste de beste bakvis - tegen Rattle: I think you are Jesus Christ. Op die momenten moet ik echt in mijn arm knijpen.

Dat mensen als Rattle en Pappano met mij willen werken, vind ik ongelooflijk om mee te maken. En dat ik met hen de muziek kan doorgronden en ervan kan genieten. Het is overigens ook fijn dat je met deze 'muziekgoden' gewoon slap kunt ouwehoeren.

Ik zal me niet snel blasé voelen omdat ik denk dat ik bevoorrecht ben. Wat nog niet betekent dat je je alles moet laten welgevallen. Laatst heb ik - eigenlijk voor de eerste keer - een enorme scène getrapt. In een theater waar ik zong, werd ik genegeerd door de leiding; niet welkom geheten, niets. Tijdens de voorgenerale zat de hele leiding in het theater. Op de borrel na afloop kwam nog steeds niemand naar me toe. Omdat ik dat een grove belediging vond, ben ik naar hun tafel gelopen en zei: 'Bedankt dat u mij negeert. U haat waarschijnlijk tot in het diepst van uw hart wat ik zojuist gedaan heb.' Het was wel ietsje erger wat ik zei, en ook nog in het Engels. Maar ik vind dat je zo niet met mensen kunt omgaan. Het voelde best apart om me eens zo te laten gaan.

De mensen die daar vast in het ensemble zitten waren heel blij met mijn actie. Op het toneel ben je verschrikkelijk kwestbaar. Een open wond. Respect in dit moordende vak is toch wel het minste, zou ik zeggen. Mijn collega Bastiaan Everink zei het laatst heel mooi in de documenaire die over hem is gemaakt. Toen hij marinier was en er weleens doorheen zat, nam een maatje zijn rugzak over. Als je bij de opera een keer je dag niet hebt, neemt een ander in een oogwenk je plaats in. Ik vind het moeilijk om daar mee om te gaan of om me er tegen te wapenen. Nu gaat het geweldig met mijn carrière, maar ook als je niet de beste zanger van de wereld bent, verdien je het dat mensen gewoon aardig tegen je doen."

Les 7

Laat je inspireren

"Ik kan me door van alles laten inspireren: mensen, kunst, film, muziek, wetenschap, de natuur. De Ted Talks, lezingen over technologie, entertainment en design, zijn fantastisch. Daar zitten mensen tussen die je kijk op de wereld veranderen zodat je alles opeens anders ziet. Ik ben dol op lezen en kan me daar ontzettend door laten inspireren. Zoals laatst, met zo ongeveer het beste boek dat ik ooit heb gelezen: 'Onafhankelijke mensen' van de IJslander Halldor Laxness in de geweldige vertaling van Marcel Otten. En films! Ook de Spaanse cineast Pedro Almodóvar heeft mijn leven veranderd! Inspiratie is volgens mij de drijfveer van alles in het leven."

Eva-Maria Westbroek
Eva-Maria Westbroek (Belfast, 1970) debuteerde als operazangeres op het Aldeburgh Festival in 1994. In 2001 kreeg ze een contract bij de Opera van Stuttgart. In 2006 brak ze door met de titelrol in 'Lady Macbeth van Mtsensk' van Sjostakovitsj bij De Nederlandse Opera. Ze trad daarna op in belangrijke operahuizen van Parijs, Londen, Salzburg, Milaan, Wenen en Bayreuth. Twee van haar succesvolste rollen zijn die van Minnie in Puccini's 'La fanciulla del West' (haar lievelingsrol) en Sieglinde in Wagners 'Die Walküre'. Met die laatste rol debuteerde ze in 2011 aan de NewYorkse Metropolitan Opera. In hetzelfde jaar creëerde ze met veel succes in Londen de titelrol in Mark-Anthony Turnage's opera 'Anna Nicole'. In november is ze in Dresden te horen in Wagners 'Tristan und Isolde'. Haar echtgenoot, tenor Frank van Aken, is daar haar Tristan. In 2015 zingt Westbroek wederom Isolde in de nieuwe productie die Katharina Wagner voor de Bayreuther Festspiele maakt.

undefined