Vakantie
Iets doen, dat is misschien wel belangrijker dan vakantie zelf
De onzekerheid over reizen naar het buitenland neemt toe, maar de behoefte aan vakantie is misschien wel groter dan ooit. Hoe laden we onze batterij het beste op na dit coronajaar?
Na een dik jaar dat voor veel mensen zwaarder was dan anders, gloort de vakantie aan de horizon. Op allerlei manieren liep de spanning de afgelopen zestien maanden op: ondernemers vreesden dat hun bedrijf het niet zou overleven, studenten en leraren moesten het met thuisonderwijs doen, en gezinnen zaten dicht op elkaar. “Ja”, zegt hoogleraar psychologie Ap Dijksterhuis, verbonden aan de Radboud Universiteit Nijmegen en auteur van boeken over geluk, reizen en vakantie. “Je kunt rustig stellen dat we meer behoefte hebben aan vakantie dan ooit.”
De spanning over de nieuwe deltavariant, de oplopende besmettingscijfers, en mogelijke nieuwe maatregelen komt daar nog bij. Maar volgens Dijksterhuis waren we zelfs zonder corona al gespannener dan ooit. “Al een paar decennia worden we gemiddeld steeds iets gestrester.” Dat blijkt uit onderzoek met vragenlijsten en uit cortisonmetingen. “Door de smartphone en doordat we onszelf steeds meer druk opleggen als je het vergelijkt met veertig jaar geleden.”
Doucheputje leegmaken
Hij vergelijkt de manier waarop stress en spanning zich langzaam ophoopt in de geest met een doucheputje. “Dat klinkt een beetje vies, maar dat is wel waar het op neerkomt. Er komt gedurende het jaar steeds meer vuil in, en dat moet je een keer gaan schoonmaken. Oftewel, de geest leegmaken.”
Hoe doe je dat het beste? Het eenvoudige antwoord luidt: leuke dingen doen. Voor iedereen is dat iets anders – je hebt de trouwe campinggast, de natuurwandelaar, de cultuurliefhebber – maar er zijn wel een paar algemene richtlijnen vanuit de psychologie. Zo helpt het om je te omringen met mensen die je dierbaar zijn, zegt Dijksterhuis, en om dingen te ondernemen. “Actieve vakanties leveren een snellere bijdrage aan herstel dan passieve vakanties. Dus het werkt beter om iets te gaan doen dan met je billen op het strand te gaan zitten. Behalve misschien voor mensen die echt fysiek zwaar werk doen – die moeten hun lichaam laten bijkomen.”
‘Vakantie is geen geweldig idee’
Stilvallen in de vakantie is niet zo heilzaam als vaak wordt gedacht, zegt ook hersenwetenschapper Erik Scherder, hoogleraar neuropsychologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam. “Ik zeg al langer: vakantie is niet bij uitstek een geweldig idee.”
Hoe drukker we zijn, hoe beter dat is voor ons brein, zegt Scherder. “Er is dan ook niks tegen een druk leven, als je tenminste maar variatie in je dag hebt. Dat geldt ook op vakantie.”
Niets doen
Sowieso zijn plotselinge grote veranderingen vaak problematisch: als je bloeddruk altijd vrij hoog is, moet je niet ‘pats’ niets gaan doen, zegt Scherder. “Zulke schommelingen zijn voor je gezondheid niet al te best. Dat kan er bij sommige mensen voor zorgen dat ze plots ziek worden op vakantie.”
Het is vergelijkbaar met piekeren voor het slapengaan: liggend in bed worden een aantal neurale netwerken minder actief die normaal gesproken je negatieve emoties onder controle houden, zegt Scherder. “Daarom komen er juist dan vaak allerlei bezorgde gedachten in je op. En er is op dat moment niets dat je daarvan afleidt. Zo werkt het op vakantie ook: de rust kan het piekeren naar boven brengen.”
Grip en controle
Bezig zijn, in beweging komen: het zorgt ervoor dat je grip hebt op de situatie en controle krijgt over negatieve emoties, zegt Scherder. “Wandelen is een uitstekend voorbeeld. Uit studies blijkt ook dat mensen die in de natuur gaan lopen, merken dat het piekeren afneemt. Dat is omdat je neurale netwerken in actie komen.”
De gouden regel volgens psycholoog Ap Dijksterhuis: je wordt gelukkiger van ‘in het nu leven’. Daarbij helpt het ook om een plek te bezoeken die nieuw voor je is – als dat niet in het buitenland kan, dan in het binnenland. “Dus misschien moet je niet op die oude vertrouwde camping gaan staan als je je geen zorgen wilt maken over die afspraak bij de tandarts, of over een vervelend gesprek met je baas. Onbezorgd zijn gaat het beste als je de hele dag afgeleid en bezig bent.”
‘Zomaar wat aankeutelen is het allerfijnst wat er is’
De trouwe campinggast
Pieternel Wierenga, 43, docent Nederlands op een VMBO in Uithuizen. Gaat met gezin naar de camping op Vlieland waar zij al sinds haar jeugd ieder jaar komt.
Haar man Jan ziet het aan haar gezicht als de boot naar Vlieland opstappen, vertelt Pieternel Wierenga (46). Dan slaat de ontspanning toe. Dan is ze op weg naar haar tweede thuis. De staatsbosbeheercamping op haar geliefde eiland, waar ze al van kleins af aan komt en waar haar drie kinderen (7, 5 en 3 jaar oud) inmiddels ook de nodige uren hebben doorgebracht.
Na een jaar ‘hybride lesgeven’, zoals de docent Nederlands het noemt (deels in de klas, deels aan leerlingen op computerscherm) is ze eraan toe. Over de oplopende besmettingscijfers maakt ze zich geen zorgen. “Mijn partner en ik zijn allebei gevaccineerd en bovendien met kamperen leef je de hele tijd buiten.”
“Ik denk niet dat ik nóg meer zin kan hebben in Vlieland”, lacht ze. “De vakantie komt geen week te vroeg. We gaan strak drie weken. Mijn man is onderhoudsschilder en heeft drie weken bouwvak. Zodra die begint, stappen we op de boot. We hebben op Vlieland een grote kist staan met daarin een De Waardtent, maar ook stoeltjes, een kookstel, borden en bestek. We hoeven alleen maar onze slaapzakken en kleren mee te nemen. Op Vlieland trekken we de kist open, en dan begint het grote genieten.”
Dat grote genieten bestaat voor de familie uit lezen, spelletjes doen en eten met de vele vrienden en familieleden die ’s zomers ook op de camping komen aanwaaien. “Je komt direct in een langzamere versnelling terecht. We hebben daar bijvoorbeeld geen koelkast, de camping heeft geen elektriciteit. Je gaat daar dus elke dag even naar het dorp voor verse melk en andere boodschappen. De kinderen spelen de hele dag. We fietsen een stukje of eten een ijsje. Ik vind het het fijnste wat er is, een beetje aankeutelen.”
‘Lopend beleef je de omgeving heel bewust’
De natuurwandelaar
Davita de Kleuver (26) werkt als data-analist bij een start-up in Berlijn. Ze gaat met haar vriend wandelen in de natuur – en ze pakken het best avontuurlijk aan.
Het is nu zo’n drie jaar dat ze zich ‘hiker’ kan noemen, zegt Davita de Kleuver. Haar vriend had al lange wandeltochten gemaakt, en toen ze een keer een stuk meeliep, was ze er al gauw van overtuigd dat ze het liefst zo haar vakantie doorbrengt. “Ik geniet heel erg van de traagheid van het lopen: dat je de omgeving heel bewust beleeft.”
Afgelopen jaar werkte ze veelal thuis, en merkte ze dat het vaak lastig was om de laptop dicht te klappen, zegt ze. “Ik werkte langer door, en ik kwam minder buiten omdat mijn fietsritje naar kantoor wegviel. Ik zie er nu dus heel erg naar uit om weer een tijd in de natuur te zijn.”
In Duitsland speelt geen discussie zoals nu in Nederland over oplopende besmettingscijfers. “Gelukkig zijn we beiden al gevaccineerd, dus ik maak me er geen zorgen over dat we naar het buitenland gaan. We gaan van München naar Venetië lopen dit jaar. ‘Der Traumpfad’, heet de reis, de droomweg. Best een spannende tocht.”
“Al lopend kom je in een natuurlijk ritme terecht van vroeg opstaan, je rugzak om met alleen het hoognodige, en gáán – de zon in je gezicht, en alleen het lopen doet er dan nog toe. Je hoeft niet veel intellectueel na te denken over dingen, je kan helemaal in een flow komen. Als ik zo gericht bent op het doel, en er is geen afleiding, kan ik al mijn aandacht aan de natuur schenken. En alles in me opnemen.”
‘Eindelijk kan ik het Forum Romanum zien’
De cultuurliefhebber
Hugo Tienhooven (20) studeert rechten aan de Universiteit van Amsterdam. Hij gaat met vrienden van de studentenvereniging naar Rome, voor de kunst, cultuur en geschiedenis.
Met zijn ouders is Hugo Tienhooven al ‘heel vaak’ in Italië geweest, vertelt hij, maar Rome heeft hij nog nooit gezien. “Vrienden zeiden dat het de mooiste stad van de wereld is. En het is bijna de enige hoofdstad in Europa waar ik nog nooit ben geweest. Dus ik heb er wel zin in, ja. Het Forum Romanum wil ik bijvoorbeeld graag zien, daar ging het altijd over bij Latijn op de middelbare school.”
Hij heeft een week geleden een Janssen-vaccinatie gehad, vertelt Tienhooven. “En we moeten ons natuurlijk ook laten testen voordat we vertrekken. Dus de zin om te gaan overheerst bij de zorgen over de oplopende besmettingscijfers of nieuwe maatregelen.”
“Een ding is zeker, we gaan niet stilzitten in Rome. Mijn moeder had een gids voor ons gevonden, die ons zou rondleiden langs alle historische hoogtepunten. Helaas belde die gisteren dat hij ziek was. ‘Geen corona’, zei hij meteen, maar hij kan niet met ons op pad. In plaats daarvan heeft hij wel drie kwartier aan de telefoon gehangen, en mij vanuit zijn bed een heel schema voorgeschoteld, zodat we nu elke dag wat dingen gaan bezichtigen.”
“Voor een rechtenstudie is het echt nodig om te praten over de collegestof, maar dat was er dit jaar niet bij. Ik heb het hele jaar online colleges gevolgd, thuis boeken zitten lezen, en tentamens op m’n laptopje gemaakt. Daar werd ik niet heel gelukkig van.”
“Ik dacht dat ik het niet zo erg zou vinden dat we vorig jaar niet op vakantie konden. Het is iets extra’s, een luxe, waar je wel zonder kan, dacht ik. Maar dat is toch niet zo, je hebt het echt wel nodig.”
Lees ook:
5475 nieuwe coronagevallen afgelopen etmaal, code rood dreigt
Hier houden we het coronanieuws van 9 juli bij. Het blog van gisteren leest u hier terug. De belangrijkste verhalen en de actuele cijfers vindt u hier, met de Trouw-reiswijzer heeft u altijd de laatste informatie over reizen naar het buitenland op een rij.
