ICT-chaos bij overheid dupeert leerlingen van groep 8

Het dupeert kwetsbare basisschoolleerlingen dat de digitale versie van de eindtoets dit schooljaar niet beschikbaar is, stellen basisscholen en de PO-raad, de koepel van basisschoolbesturen. Het ministerie van onderwijs liet basisscholen onlangs weten dit jaar alleen de papieren versie van de toets te bezorgen.

De digitale centrale eindtoets is afgeblazen vanwege ICT-problemen bij de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO), die verantwoordelijk is voor de afname van de toetsen. Volgens het ministerie is het computersysteem ‘nog onvoldoende stabiel’. Zo haperde het afgelopen jaar tijdens de afname het onderdeel wereldoriëntatie, een niet verplicht deel van de toets.

Frustrerend

“Met name voor leerlingen die moeilijk leren is dit heel onplezierig. Het is frustrerend omdat ze langer over de toets moeten doen of omdat de vragen veel te moeilijk zijn”, zegt manager onderwijsontwikkeling Rebekka Bersee bij De Basisfluvius, een organisatie met 35 scholen in Arnhem. De eindtoets, die het niveau van taal en rekenen meet, bepaalt in groep 8 samen met het advies van de docent naar welk vervolgonderwijs leerlingen gaan.

Juist de kinderen die maatwerk nodig hebben, worden de dupe van de ICT-chaos, vreest voorzitter Rinda den Besten van de PO-raad. “De digitale centrale eindtoets is namelijk ingericht om aan alle specifieke onderwijsbehoeften te voldoen.” Omdat de computer zich aanpast aan het niveau van de deelnemers profiteren daarvan niet alleen de leerlingen voor wie leren lastig is maar ook de heel slimme kinderen. “Door gerichte vragen in de digitale toets kan hun niveau heel precies worden vastgesteld. Dat wordt nu weer lastiger”, zegt schoolbestuurder Hennie Biemand uit Wijchen

Commerciële aanbieders

Meer dan de helft van de scholen maakt gebruik van de zogeheten Centrale Eindtoets (voorheen de Cito-toets) die de overheid aanbiedt. Deze toets was in 2017 en 2018 al in een digitale versie beschikbaar. In 2017 maakte 2,5 procent van de leerlingen de digitale versie en in 2018 was dat al 20 procent (zo’n 23.000 leerlingen), blijkt uit cijfers van het ministerie. Er is ook een aantal kleine commerciële aanbieders, maar dat zien verschillende scholen niet zitten. “Wij kiezen juist voor de toets van de overheid omdat deze valide en betrouwbaar is, mede doordat het niveau van de vragen door de jaren heen hetzelfde is”, aldus Bersee.

Volgend schooljaar moet het digitale toetssysteem weer op orde zijn, belooft het ministerie. Maar of dat lukt is allerminst zeker, leert navraag bij het college voor Toetsen en Examens, dat eveneens betrokken is bij de digitale centrale eindtoets. “Garanties kunnen we niet geven”, zegt een woordvoerder. De problemen bij DUO zijn hardnekkig.

Eerder deze maand liet minister Ingrid van Engelshoven van onderwijs nog weten dat de dienstverlening ‘in brede zin’ onder druk staat. ‘Onder andere door de structurele problematiek rondom het beheer en behoud van ICT-systemen’, schreef ze aan de Nationale Ombudsman, die kritiek had op de telefonische bereikbaarheid.

Beschamend

Den Besten van de PO-raad is bezorgd dat gebreken in overheidssystemen grote invloed hebben op het onderwijs. “Scholen en hun leerlingen moeten kunnen rekenen op betrouwbare systemen die betrouwbare cijfers laten zien.” Schoolbestuurders noemen het ‘beschamend’ dat leerlingen en scholen de dupe worden van technische strubbelingen. Biemand: “Het is heel frustrerend dat wij nu iets moeten oplossen wat gewoon zou behoren te werken. Alsof het niet druk genoeg is in het onderwijs.”

Lees ook:

De Cito-toets is een slechte toets, vindt leraar en Trouw-columnist René Kneyber. Dat zit ‘m met name in het oude multiple choice karakter.