'Hulp aan bajesmoeders schiet tekort'
De hulp aan moeders die de gevangenis in moeten is onvoldoende. Dat concludeert PvdA-Kamerlid Marith Rebel na een belronde langs ruim vijftig gemeenten. Daarbij deed ze zich voor als een moeder die binnenkort de cel in moet en hulp zoekt voor haar twee jonge kinderen. Slechts één gemeente verwees haar naar de juiste hulpverlener.
De aangewezen persoon om te helpen is de gemeentelijke cöordinator die zich bezighoudt met de begeleiding van (ex-)gedetineerden. Elke gemeente heeft in principe zo'n coördinator, maar die blijkt niet bekend bij de collega's.
Rebel vond het 'best schokkend' dat gemeenten haar aan de telefoon doorverwezen naar instanties als de Dienst Werk en Inkomen of Bureau Jeugdzorg. "Als je als moeder naar de gevangenis moet, roept Jeugdzorg heel veel angst op omdat je meteen denkt dat je je kinderen kwijtraakt."
Rebel herhaalde een onderzoek dat haar collega Lea Bouwmeester twee jaar geleden uitvoerde. Die concludeerde destijds ook al dat gemeenten niet weten hoe ze met deze hulpvragen om moeten gaan. En dat terwijl gemeenten primair verantwoordelijk zijn voor dergelijke begeleiding.
Keihard vergeten
In de initiatiefnota die Bouwmeester daarna schreef, stelde ze dat kinderen van gedetineerde ouders 'keihard vergeten' worden door de overheid. Het kabinet beloofde daarop met de gemeenten om de tafel te gaan en lokale ambtenaren bekend te maken met het hulpaanbod.
Na haar telefoontjes is Rebel ongerust over de situatie. Ze wil daarom met staatssecretaris Fred Teeven (VVD, veiligheid en justitie) in debat. Want geven gevangenissen altijd aan gemeenten door dat een vrouw binnenkort een celstraf uit moet zitten? En komen gemeenten altijd in actie als uit hun gegevens blijkt dat de vrouw minderjarige kinderen heeft? Wordt er opvang geregeld? Het beeld is volgens Rebel nu 'te troebel'.
Kindcheck
Bij alle gevangenissen vindt inmiddels een zogeheten kindcheck plaats en die werkt 'in de meeste gevallen heel goed', schreef Teeven vorig jaar aan de Kamer. Soms is het lastig te achterhalen of een vrouw kinderen heeft, omdat ze het zelf niet meteen meldt of omdat de kinderen niet staan ingeschreven. Dat is een kwestie van de eigen verantwoordelijkheid van ouders, aldus Teeven.
"Kwetsbare kinderen mogen niet het slachtoffer worden van hun gedetineerde ouders", vindt Rebel. Aan de zorg voor deze groep mag daarom niets mankeren en dus wil ze haarfijn weten hoe het ervoor staat. Ze wijst erop dat jaarlijks ruim 3000 vrouwen in de gevangenis zitten. Meer dan de helft van hen heeft kinderen.
Trouw abonnees lezen het artikel 'Zes weken gissen naar lot van kroost' gratis.
'Vier maanden vast'
Het verhaal waarmee Marith Rebel de gemeenten benaderde:
"Hallo, ik ben Chantal Visser. Ik moet binnenkort voor vier maanden de gevangenis in en ik zoek hulp voor mijn kinderen. Ze gaan even bij de buren wonen, dat is goed, maar ze hebben ook iemand nodig om mee te praten als ik er niet ben. Ze zijn nogal boos op mij en verdrietig dat ik wegga. Ik hoorde dat jullie mij kunnen helpen."
