Hongarije maakt hulp aan asielzoekers strafbaar
Een nieuwe wet maakt hulp aan asielzoekers in Hongarije moeilijk. Niet organisaties, maar de hulpverleners zelf worden erdoor getroffen.
Vluchtelingen helpen kan je in de toekomst in het gevang brengen in Hongarije. Vandaag stemt het parlement over een pakket maatregelen die 'georganiseerde activiteit die illegale migratie ondersteunt', strafbaar stelt. De kans dat het pakket wordt goedgekeurd is heel groot. Het ministerie van binnenlandse zaken noemt het de 'Stop Soros-wet'. Maar de Amerikaanse filantroop George Soros heeft er weinig mee van doen.
Kern is dat organisaties die opkomen voor asielrecht het werken onmogelijk wordt gemaakt door hun medewerkers te bestraffen. Die kunnen behalve geldboetes en gevangenisstraf ook een verbod opgelegd krijgen om zich binnen acht kilometer van de Hongaarse grens te bevinden.
Volgens de toelichting van het ministerie komt de wet tegemoet aan de wil van het Hongaarse volk en zijn de wetswijzigingen nodig omdat migratie een serieus gevaar is voor de nationale veiligheid. Hongarije laat momenteel dagelijks twee vluchtelingen toe. Vorig jaar kreeg 40 procent van de aanvragers daadwerkelijk een vluchtelingenstatus.
De Venetiëcommissie, een juridische adviesorgaan van de Raad van Europa, heeft het parlement gevraagd de stemming op zijn minst tot vrijdag uit te stellen. Dan komt de Raad met zijn oordeel over het pakket. Maar de kans dat de Hongaren daarop wachten, is nihil. Het is niet het eerste wetsvoorstel dat hulp aan vluchtelingen moeilijk of onmogelijk moet maken. Eerder moesten mensenrechtenorganisaties die zich bezig hielden met vluchtelingen, daarvoor een vergunning aanvragen, melden welke buitenlandse sponsors hen financieren en 25 procent belasting over hun buitenlandse inkomsten betalen.
Vaagheid
Deze wet gaat veel verder, meent Boldizsar Nagy, een internationale jurist gespecialiseerd in asielrecht. "Hij treft geen organisaties, maar personen en introduceert een nieuwe strafbaar feit: het faciliteren van illegale migratie." Wat dat is, blijft vaag, maar de wet geeft een aantal voorbeelden: zo wordt het strafbaar informatiefolders over de Hongaarse asielprocedure onder asielzoekers verspreiden.
De vaagheid is bewust: het ministerie wil ruimte houden om ongenoemde activiteiten te verbieden. Zo mag je iemand waarschijnlijk wel een glas water geven. Maar eten uitdelen? Dat wordt riskanter, zeker als je het samen met anderen doet. Onduidelijk is of asielrechtadvocaten straks strafbaar zijn. "De staatssecretaris heeft gezegd van niet", aldus Nagy. Maar expliciet uitgesloten is het niet.
Behalve de strafwet wordt ook de grondwet aangepast. Doel is het toelaten van asielzoekers vrijwel onmogelijk te maken. Zo komt er een verbod op 'het vestigen van buitenlandse bevolking', waarmee eventuele Europese plannen om asielzoekers te herverdelen, grondwettelijk worden gedwarsboomd.
Directe buurlanden
Individuele asielaanvragen op basis van vervolging vanwege bijvoorbeeld ras, nationaliteit, religie of politieke overtuiging blijven mogelijk, maar volgens de grondwet mag je zo'n aanvraag alleen nog indienen als je rechtstreeks vanuit het land waar je bedreigd werd, naar Hongarije bent gekomen. Wie door een ander land is gereisd waar hij niet bedreigd is, mag helemaal geen aanvraag doen.
Feitelijk betekent dit dat alleen inwoners uit directe buurlanden nog asiel kunnen aanvragen. "De EU veronderstelt dat landen asielzoekers recht op een eerlijke procedure geven. Uit het feit dat 40 procent van de asielzoekers vorig jaar een status kreeg, blijkt dat die procedure op zich nog wel werkt. Maar deze maatregelen doen er alles aan om te verhinderen dat mensen überhaupt nog zover komen", zegt Nagy.
Lees ook: Zuidoost-Europa kiest tegen migratie
Rechtse politici in het zuidoosten van Europa werken steeds meer samen om migranten buiten de deur te houden.
Lees ook: Brussel wil miljarden extra uitgeven aan migratiebeleid
Het was een toevallige samenloop van omstandigheden. Uitgerekend in de week dat het ronddobberende migrantenschip Aquarius een dramatische wending leek te betekenen in het Europese migratiebeleid, presenteerde de Europese Commissie haar langetermijnvisie op datzelfde beleid.
