Hoe Van Oord de baggerstrijd overleefde

Zorgvuldige planning? Doordachte strategie? Heel belangrijk. Maar soms wordt het succes van een bedrijf door andere dingen bepaald: door blunders van anderen, te grote ego's, toeval, hoge of lage beurskoersen. Door missers, geluk en lef. Of een combinatie van dat alles.

Neem Van Oord. Eind jaren negentig is het familiebedrijf de kleinste van de zes grote baggeraars die de Benelux rijk is. Projecten worden groter en baggeraars hebben steeds grotere schepen nodig om die projecten uit te voeren. En meer geld. De verwachting is dat er fusies en overnames komen. Want wie groot is, kan meer.

Het gist die jaren in de baggerwereld, al ligt de aanleiding daarvoor erbuiten. In 1997 koopt de Hollandse Beton Groep (HBG) een grote Duitse bouwer. Het blijkt een miskoop. HBG raakt in ongenade bij beleggers en aandeelhouders en Boskalis ruikt zijn kans. HBG bezit immers een groot baggerbedrijf: HAM. De poging tot samenwerking tussen de twee loopt mis, maar leidt wel tot een serie fusiegesprekken, tot bijna-fusies, tot bijna-overnames en een hoop reuring. Als in 2001 de baggerdochters van Ballast Nedam en HBG na veel rumoer samengaan in Ballast Ham Dredging lijkt de rust weergekeerd. Er zijn nog vijf baggeraars over.

Maar twee jaar later staat het fusiebedrijf al weer te koop. Bam heeft HBG gekocht en is mede-eigenaar geworden van Ballast Ham Dredging. Maar Bam heeft zich vertild. Omdat de beurskoersen na 2001 zijn gekelderd, kan Bam zijn aankoop niet financieren door extra aandelen uit te geven. Dus moet de baggerdochter de deur uit. Maar naar wie?

Naar ons misschien?, sluimert het bij de directie van Van Oord. Van Oord weet wat het wil maar weet ook dat het eigenlijk te klein is om die strategie uit te voeren. Aan een grote overname denkt de directie niet. Zes jaar baggerstrijd is gevolgd vanaf de zijlijn. Bovendien: als Van Oord iets koopt, wil het de zeggenschap behouden. Van een beursnotering wil het familiebedrijf niets weten. Tja, dan is een groot baggerbedrijf kopen lastig.

Maar als blijkt dat de aankoop van het veel grotere Ballast Ham Dredging wel degelijk te financieren is, hakt de directie de knoop door: "We moeten het doen". Er is maar een reden voor: Van Oord vreest dat het anders te klein zal zijn om de strijd met de groten vol te houden.

"De problemen bij HBG brachten een trein aan het rollen. Wij sprongen op die trein, misschien wel op de laatste wagon", concludeert Koos van Oord sr., destijds president-commissaris van het bedrijf, die deze week zijn boek over Van Oords geschiedenis in de jaren 1998-2008 uitbracht.

Plannen en strategieën zijn belangrijk maar verwacht er niet alle heil van, zou het motto kunnen zijn van dat boek. In 2002 wordt Van Oord benaderd door Mammoet. Deze specialist in zware transporten over land, is in windenergie gestapt maar mist de expertise van een maritieme aannemer. Of Van Oord kan assisteren?

"Het woord 'windenergie' komt in Van Oords strategienota niet voor, maar Van Oord gaat wel in op Mammoets verzoek", vertelt Van Oord sr.. Het zal de opmaat zijn voor een hachelijk windparkavontuur met het bedrijf Econcern (dat failliet gaat) en voor veel omzet: Van Oord is inmiddels groot in offshore-windprojecten en hoofdaannemer van het grote Gemini-project in de Noordzee.

En dan Dubai. Een medewerker krijgt rond 2001 in de gaten dat er grote opdrachten aan komen. Van Oord sr.: "Hij praat, informeert en dan komt er opeens een opdracht binnen voor 150 miljoen euro." Later volgen veel grotere opdrachten (het grote palmeiland en World, de opgespoten wereldkaart in zee) die Van Oord wereldfaam bezorgen. Het emiraat dat in 2001 niet op de radar stond, is in 2008 goed voor een derde van Van Oords omzet. Een jaar later als de crisis is ingetreden, is daar nog maar een fractie van over.

En nu? Anno 2016 zijn er nog vier grote baggerbedrijven over en Van Oord zit daarbij. Met een Van Oord (Koos' zoon Pieter) aan de leiding, zonder beursnotering en met het nodige werk in Dubai. Van Oord sr.: "Waar veel andere baggeraars vertrokken, hield Van Oord na 2008 een vestiging open. Daar was in Dubai veel waardering voor."

Van Oords omzet bedroeg vorig jaar ruim 2,5 miljard euro. Dat is meer dan tien keer zo veel als in 1997 toen het aan de zijlijn zag dat de baggerstrijd begon.

J.G. van Oord, 'Een grote onderneming. Van Oord 1998-2008', 305 pagina's. WalburgPers. euro 29,90.

undefined