De opvoedvraag
Hoe leren kinderen geld waarderen als er genoeg is?
Hoe zinnig is het dat ouders met miljoenen, het zakgeld van hun koters budgetteren?
Koningin Máxima geeft haar dochters bewust een beperkt bedrag aan zakgeld en een bankrekening om te sparen. De prinsessen kunnen niet alles kopen wat ze zich wensen. Zo ervaren ze dat er een grens aan geld zit: dit is het, meer krijg je niet. Het koninklijk paar vraagt zelfs van de prinsessen dat áls ze buiten de dagelijkse dingen iets speciaals willen, ze dan eerst een budget opstellen - Máxima zelf moest vroeger een begroting indienen - en de meisjes moeten hun uitgaven na afloop ook verantwoorden. Gaat dat niet wat ver?
Zeker niet! Zo'n begroting indienen kan al vanaf zes jaar, vindt Edward Koldewijn. Hij is mediator en relatietherapeut, gespecialiseerd in het begeleiden van mensen met een groot familiebedrijf of vermogen. Geld hebben als water, maakt de opvoeding niet per se makkelijker. Veel ouders worstelen ermee. "Je moet kinderen de last van een groot legaat leren dragen. Daar kun je niet vroeg genoeg mee beginnen."
Budgetvoorlichter Nibud rekent voor scholieren vanaf 12 jaar - prinses Amalia is 13 - een gemiddeld maandbedrag van 55,50 euro voor. Daar moeten ze alles van kunnen doen. Maar het instituut zegt er meteen bij dat er vaak meer wordt uitgegeven naarmate het inkomen van de ouders hoger is.
De opvoedvaag is een wekelijkse rubriek in Trouw waarin lezers vragen stellen aan opvoedingsdeskundigen. Heeft u een vraag, stuur deze op naar opvoedvraag@trouw.nl.
Een realistisch bedrag
Voor een moeder met een volle walkin closet en passende schoenen bij elke jurk is het lastig nee verkopen. Maar zelfs al lopen kinderen alleen in merkkleding, dan nog kunnen ouders een limiet stellen, zegt woordvoerder Annemarie Koop.
Belangrijker dan de hoogte van het bedrag is hoe je er mee omgaat, zeggen beide adviseurs. Geef een realistisch bedrag en geef het op een vast moment, zegt Nibud. Opsplitsen in een deel dat ze mogen uitgeven en een deel dat ze sparen, doet Máxima goed. Koop: "Zo leren kinderen plannen."
Wijken ouders een keer af, bijvoorbeeld bij een incidentele uitgave, dan moeten ze duidelijk zeggen dat ze maar één keer een voorschot geven, ouders kunnen er wat haar betreft zelfs rente aan koppelen. "Als kinderen van te voren uitzoeken wat er te koop is, tegen welke prijs, leren ze opties overwegen."
Tekst loopt door onder afbeelding.
Volgens Koldewijn draait alles om het kweken van wilskracht. Dochter wil bijvoorbeeld een paard en heeft dat nu niet. Dus neemt ze een bijbaantje. Koldewijn: "Er moet een spanningsboog zijn. Kweek je geen wilskracht dan is het later ook moeilijk omgaan met ziekte of een huwelijkscrisis."
Hij denkt niet dat kinderen te snel verwend raken, mits ouders rekening houden met die spanningsboog. Dus niet te snel zeggen: je hebt nu een maand die krantenwijk gedaan, hier heb je je paard. Dan los je de gewenste situatie te snel in."
Maar wat de mediator betreft mogen ze er best een schepje bovenop doen: met de krantenwijk verdien je 80 euro, wij vermenigvuldigen dat met vijf. "Dan is die dochter wel bevoorrecht, heeft ze haar paard eerder, maar ze kan ook trots zijn op zichzelf. Ze is wél vroeg opgestaan en heeft door de regen moeten fietsen."
Leren investeren
Koldewijn vindt dat kinderen van rijke ouders best van hun voorrecht mogen genieten. "Dat geld is er nu eenmaal. Als je een duur horloge hebt, hoef je je daar niet voor te schamen." Geld leidt nogal eens tot onenigheid of zelfs familievetes, omdát er geheimzinnig over wordt gedaan, ziet hij. "Vaak liggen er onder het gedoe om geld heel andere vragen over genegenheid of vrijheid. Er zijn ouders die hun geld extra lang vasthouden, uit angst dat ze hun kinderen anders minder zien. Voor een kind kan het ook zo voelen: als je ineens een miljoen krijgt, kun je dat vrij ontvangen, of moet je dan elke zondag komen eten?"
Maak het vroeg bespreekbaar, tipt hij. Open en transparant zijn, zonder schaamte. Er is niks geks aan een paar miljoenen op de bank. Breng het niet als last, maar werk de kinderen langzaam in de financiën in. Als er iemand van de bank op bezoek komt, vraag of je dochter van dertien er eens bij komt zitten. Laat haar steeds meer meepraten en meebeslissen."
Hoe leuk is het om een kind van tien een bedrag van duizend euro te geven voor een goed doel. Waar zou je het aan willen geven, waar heb je affiniteit mee? En dan na afloop: zijn de ontvangers er blij mee, weet je waaraan het is besteed? En zou je het een volgend keer weer aan dat doel geven? Leer ze investeren, breng ze vaardigheden bij.
