Hizb ut-Tahrir wil een kalifaat, maar niet dát kalifaat

Wat is Hizb ut-Tahrir precies?
Een islamitische beweging die streeft naar de vestiging van een mondiaal kalifaat. De islamitische heilstaat moet ontstaan na de omverwerping van de 'on-islamitische' democratieën en het verjagen van dictators. Hizb ut-Tahrir ('Partij van de Bevrijding'), in 1953 opgericht door een Palestijn in Jeruzalem, heeft afdelingen in 40 landen en is relatief goed vertegenwoordigd in Europa - met name in Groot-Brittannië.

Ze erkent Israël niet als staat: de 'illegale entiteit' moet van de kaart geveegd worden. In een aantal landen, waaronder Duitsland, is Hizb ut-Tahrir verboden. Vergeleken met grote bewegingen als de Moslimbroederschap is ze overigens vrij marginaal. Hoeveel aanhangers ze precies heeft is onbekend.

Steunt ze de Islamitische Staat?
Nee. Sterker nog: de beweging moet niets hebben van de IS-strijders en hun zelfbenoemde kalief Al-Baghdadi. In haar ogen is het kalifaat dat IS onlangs uitriep gedoemd te mislukken omdat ze draagvlak onder moslims mist.

In een recent pamflet noemt ze het 'een khalifah (kalifaat, red.) om de werkelijke khalifah te dwarsbomen, om de moslims te vervreemden van de khalifah zodat het westen hen ten gronde kan richten'. Het IS-kalifaat heeft 'noch een duidelijke autoriteit, noch zijn haar mensen bewust van de sharia of politiek'.

Wat doet de Nederlandse tak?
Die doet wat veel andere belangengroepen ook doen: demonstreren, pamfletten uitgeven en haar boodschap verkondigen op sociale media en de eigen website. Kort na het begin van de Syrische burgeroorlog waren aanhangers van Hizb ut-Tahrir in Amsterdam al op het Damplein te vinden. Daar zwaaien ze regelmatig met hun vlag. Af en toe organiseren ze lezingen. Volgens de AIVD kent de beweging ook 'een meer besloten structuur van lesgroepen, waarin zogenaamde high-potentials verder onderwezen worden in het gedachtegoed'.

Waarom wordt er nu ineens gesproken over een verbod?
Eerder deze week kondigde de beweging een groot pr-offensief aan: aanhangers zouden in de Randstad maar liefst een miljoen flyers gaan verspreiden. Die actie richt zich tegen het 'anti-islambeleid van het kabinet'. Volgens Hizb ut-Tahrir hebben ministers Opstelten en Asscher met hun recente maatregelen tegen jihadisme een heksenjacht tegen moslims ontketend.

De beweging voorziet dat iedere moslim 'van wie ook maar enig vermoeden is dat hij of zij radicaliseert' straks vervolgd kan worden. De overheid zou handelen 'op basis van niets anders dan verdenkingen'. Dat is een 'ultieme belichaming van wetteloosheid en dictatoriaal gedrag', vindt Hizb ut-Tahrir. "Andersdenkenden moeten het daarbij ontgelden."

CDA-leider Sybrand Buma opperde afgelopen woensdag in televisieprogramma Pauw dat de beweging verboden moet worden. Hij spreekt van 'een organisatie die de grondslagen van waar wij allemaal voor staan - vrede, vrijheid, geweldloosheid - onderuit wil schoffelen met geweld'. "Die heeft hier geen plaats", vindt hij.

Is de beweging gewelddadig?
Ze zegt zelf van niet. Ze zou haar doel op geweldloze wijze willen bereiken, en de afgelopen decennia hield ze wat dat betreft woord. De AIVD twijfelt overigens aan haar geweldloosheid: aanhangers zouden wel degelijk bereid zijn om de wapens op te nemen.

Moet Nederland ook een islamitische staat worden?
Het wereldwijde kalifaat waar Hizb ut-Tahrir van droomt, omvat uiteraard ook Nederland. Maar voorlopig is omverwerping van de Nederlandse staat nog niet in beeld. Het herstel van het vorige kalifaat heeft de eerste prioriteit, dus Hizb ut-Tahrir houdt de blik gericht op de Arabische wereld.

Volgens landelijk woordvoerder Okay Pala is de organisatie er absoluut niet op uit om Nederland te islamiseren. De organisatie steunt het Nederlandse rechtssysteem, maar alleen 'zo lang het niet botst' met haar interpretatie van islamitisch recht.