Hete aardappel naar provincies
amsterdam – Het kabinet-Rutte laat het aan provincies over om de omstreden herindeling van gemeenten vlot te trekken of af te blazen.
Van het kabinet zijn geen initiatieven te verwachten. Het samenvoegen van gemeenten ’komt alleen van onderaf tot stand’, hebben VVD en CDA in het regeerakkoord vastgelegd. Maar er liggen nog wetsvoorstellen voor het samenvoegen van gemeenten in Utrecht en Gelderland, Limburg en in Zuid-Holland. Na de val van het vorige kabinet zijn deze wetsvoorstellen controversieel verklaard. Een beslissing werd overgelaten aan het nieuwe kabinet.
Dat kabinet schuift de hete aardappel door naar de betrokken provincies, die ’een actieve rol hebben bij de oplossing van bestuurlijke en financiële knelpunten’. Kiezers in Bussum, Naarden, Muiden en Weesp (Noord-Holland), Renswoude, Woudenberg en Scherpenzeel (Utrecht/Gelderland) en Bergen, Gennep en Mook en Middelaar (Limburg) gaan vandaag naar de stembus zonder te weten of hun gemeente zelfstandig blijft of wordt samengevoegd.
Opstandige gemeenten zagen na de val van het kabinet hun kans schoon om de bestreden samenvoeging van tafel te vegen. Renswoude voert al jaren actie voor behoud van zelfstandigheid. Bussum willen alleen met Naarden samen. In Limburg ligt Bergen dwars. Of een herindeling doorgaat, hangt vooral af van het draagvlak bij burgers en bestuurders. Tegenstribbelende gemeenten hebben geen vetorecht, maar hun stem weegt wel zwaar.
Toenmalig staatssecretaris Bijleveld moest de Tweede Kamer in maart meedelen dat ze geen mogelijkheden zag om het draagvlak voor herindeling te vergroten. Gemeenten hebben hun positie ingenomen; nieuw bestuurlijk overleg zou daar niets meer aan veranderen.
Voordat de wetsvoorstellen alsnog in de Tweede Kamer aan de orde komen, gaan provinciebestuurders van Noord-Holland, Utrecht, Gelderland en Limburg met hun gemeentelijke collega’s in de slag. Het is onwaarschijnlijk dat de dwarsliggers zich nu wel laten overtuigen.
Vervolgens is het aan de provincies te beoordelen of een samenvoeging haalbaar is. Als er voldoende gemeenten zijn die willen meewerken, kan een provincie besluiten de herindeling door te zetten. Mogelijk gebeurt dat in Limburg, waar vooral Bergen dwars ligt, al sputtert Mook ook. Met Renswoude is het ingewikkelder. Daarbij zijn twee provincies betrokken. Maar Utrecht en Gelderland hebben de ruimte het opstandige dorp te passeren. Dan kunnen de bewoners weer Tweede-Kamerleden voor een busritje uitnodigen om nog één keer uit te leggen waarom Renswoude zelfstandig moet blijven.
