Coronacrisis
Het water staat ondernemers nu echt aan de lippen: ‘Meer steun is hard nodig’
Winkel- en restauranteigenaren weten niet goed hoe de lockdown vol te houden. Ondernemersverenigingen slaan alarm. De huidige overheidssteun voor ondernemers is niet meer voldoende.
Ondernemers zijn in paniek en het water staat hen nu echt aan de lippen, stelt VNO-NCW-topvrouw Ingrid Thijssen. Door de almaar aanhoudende coronacrisis beginnen volgens haar de privévermogens van ondernemers en eigen vermogens van bedrijven op te raken. Bij veel middenstanders vechten wanhoop en moedeloosheid inmiddels om voorrang.
Jan Meerman, voorzitter van branchevereniging INretail, probeert te zoeken naar een beetje perspectief. “Dat de winkels nu dicht blijven, daar hebben veel ondernemers best begrip voor”, benadrukt hij. “Maar als de winkels dicht zijn, moet de portemonnee open. In deze bijzondere situatie moet de overheid anders naar de financiën kijken. Niet te veel als een kruidenier: ze kunnen tegen nul procent rente lenen. Meer steun is hard nodig om de sector overeind te houden.”
Ook horeca grijpt naast steun
Ook in de horeca zijn er specifieke groepen ondernemers die naast de steunregelingen van de overheid grijpen. Dat geldt bijvoorbeeld - net als bij winkeliers - voor starters. Omdat zij een jaar geleden nog geen omzet hadden, is het voor hen niet mogelijk om een omzetderving aan te tonen. En dus komen ze niet voor steun in aanmerking. Daarnaast vraagt Koninklijke Horeca Nederland (KHN) juist ook specifiek aandacht voor grote bedrijven. Die hebben weliswaar vaak meer vet op de botten, maar ook hogere kapitaallasten. De Tegemoetkoming Vaste Lasten dekt die vaak maar deels, en bij bedrijven met meer dan 250 werknemers zelfs helemaal niet. “Die bedrijven moeten dus naar financiële instellingen, terwijl anderen subsidie ontvangen”, laat een woordvoerder van KHN weten. Onlangs luidde ook hotelketen Van der Valk om vergelijkbare redenen de noodklok in Nieuwsuur.
Volgens KHN betekent de verlengde lockdown opnieuw een keiharde klap. “We pleiten al weken voor een steviger steunpakket voor de periode waarin ondernemen in de hele sector niet voor 100 procent mogelijk is. De gesprekken verlopen positief, maar het lijkt er ook op dat het kabinet wel oog heeft voor de BV Nederland, maar niet voor individuele ondernemers. Men redeneert dat van de 10 horecazaken die failliet gaan of stoppen, er acht uiteindelijk weer opnieuw open gaan. Dat is de macro-economische impact, maar al die ondernemers, die gezinnen en hun personeel hebben ook een gezicht.”
Een inflexibel rekensysteem
De voornaamste steen des aanstoots bij de winkeliers is de vergoeding die ondernemers krijgen omdat hun voorraad minder waard wordt. Bij een kledingwinkel is de mode van dit winterseizoen bijvoorbeeld anders dan die van volgend jaar. En dus kunnen modewinkels hun onverkochte voorraad in feite alleen met verlies verkopen. “De rekensom is simpel”, aldus Meerman. “Gemiddeld over alle branches verliest een collectie van 100.000 euro ongeveer 25.000 euro aan waarde. Daarvan wordt nu slechts 2000 euro gecompenseerd.”
Daarbij komt dat veel ondernemers vooralsnog misgrijpen bij de voorraadvergoeding. Die wordt namelijk pas verstrekt bij minimaal 30 procent omzetderving over het laatste kwartaal. Bij veel ondernemers is de schade nu minder, omdat oktober en november nog redelijk goede maanden waren. Maar sinds de lockdown half december inging, staan veel winkeliers ineens bijna op nul.
Voor de Tegemoetkoming Vaste Lasten (TVL), die ondernemers helpt om bijvoorbeeld huur of hypotheek te betalen, geldt bovendien dezelfde harde kwartaalgrens. Meerman: “Wij zeggen dus: bereken die vergoedingen per maand in plaats van per kwartaal. Het antwoord is dan: ‘dat kan het systeem niet aan.’ Ik snap best dat individueel maatwerk niet altijd kan. Maar maak dan in elk geval het systeem flexibeler.”
Al weken de winkel dicht, maar toch geen steun. Hoe kan dat?
Bij mannenmodezaak Bijnen Mode in Veldhoven komt vanwege de lockdown al weken geen klant meer over de vloer. Maar steun krijgt het bedrijf ook niet. Hoe kan dat?
De kinderen van Dick en Martal Bijnen logeerden de afgelopen weken bij opa en oma. Geen keuze uit luxe: het ondernemerspaar maakte dagen van 14 uur om bestellingen aan huis te bezorgen. Financieel is het amper een doekje voor het bloeden. “We leggen er fors op toe. Maar alle kleding die we verkopen, is meegenomen”, legt Dick uit. “Na het winterseizoen is de collectie bijna niks meer waard.”
Het thuis bezorgen levert ook veel sympathie op van klanten. “We horen dan vaak: gelukkig krijgen jullie steun”, vervolgt Martal. “En dan moeten we uitleggen dat we op dit moment geen cent ontvangen.” Dat komt door een combinatie van pech en een onbuigzaam steunpakket.
Volgens de overheid gaat het bij Bijnen Mode in feite niet slecht genoeg. De omzet van het bedrijf liep in het laatste kwartaal met 14,6 procent terug. Dat terwijl de steunregeling om de salarissen van het personeel door te kunnen betalen (NOW) pas bij minimaal 20 procent omzetverlies wordt uitgekeerd. Een Tegemoetkoming Vaste Lasten (TVL) of een compensatie voor voorraad die minder waard wordt, volgt pas bij 30 procent minder omzet.
Forse uitbreiding
Voor die relatief beperkte terugval in Veldhoven is een reden: vlak voor de crisis breidde Bijnen fors uit. “In februari hebben we het pand van de buren aangekocht, en geïnvesteerd in een nieuwe collectie.” De omzetdaling is daardoor beperkt, maar de vaste lasten zijn ook fors gestegen. “Als we terugrekenen naar onze oude situatie, komen we wél op ruim 30 procent minder omzet uit.”
Nu gloort er voor wat betreft de NOW-regeling nog wel hoop. Bijnen komt nu voor de laatste drie maanden van vorig jaar niet in aanmerking. Maar een aanvraag over de periode december tot en met februari biedt waarschijnlijk alsnog soelaas. Bij de andere regelingen is dat perspectief er niet.
Voor de TVL en voorraadvergoeding komt Bijnen pas in het volgende kwartaal in aanmerking. “Terwijl we sinds de start van de lockdown op 90 procent minder omzet zitten”, becijfert Martal Bijnen. “Als daar al compensatie voor komt, is het maanden later. Dat is bijna niet vol te houden, juist omdat we net geïnvesteerd hebben.”
Behoud klantenbinding
Waar INretail dinsdag in elk geval op hoopt als premier Mark Rutte weer een persconferentie geeft: meer mogelijkheden om klanten op afspraak bestellingen te laten afhalen. “In december kon dat niet uit vrees voor te veel drukte”, vervolgt Meerman. “Maar dat speelt nu minder, zeker als je alleen op afspraak werkt. In Duitsland, Frankrijk en België kan dat inmiddels ook.”
Het zou ondernemers weer iets van perspectief bieden, denkt hij. “Ik snap dat je dit misschien niet in de Kalverstraat moet doen, maar juist voor wijkwinkelcentra en in dorpen kan dit belangrijk zijn. Zo kunnen winkels ook binding met de klant houden.”
Ook andere ondernemersorganisaties roerden zich gisteren over de verlengde lockdown. Zo wil Ondernemend Nederland bijvoorbeeld dat het kabinet bijspringt als bedrijven door de coronacrisis personeel moeten ontslaan. De transitievergoeding, bedoeld om werknemers naar een andere baan te begeleiden, zou de overheid dan kunnen voorschieten.
De Vereniging Zelfstandigen Nederland wil dat het kabinet ruimhartiger is bij het toekennen van de Tijdelijke Overbruggingsregeling Zelfstandig Ondernemers (TOZO). Bijvoorbeeld door de partnertoets te laten vervallen; zelfstandigen komen nu in sommige gevallen niet in aanmerking voor steun als hun partner wel krijgt doorbetaald.
Koninklijke Horeca Nederland was maandag niet bereikbaar voor commentaar, en lijkt vooral af te wachten waar het kabinet dinsdag precies mee komt.
Lees ook:
Hoofdeconoom ING: Alleen een oorlog treft de Nederlandse economie zwaarder
Als Nederland na 19 januari langer op slot gaat, treft dat 10 procent van de economie, zegt Marieke Blom, hoofdeconoom van ING.
