Het verkeer weer veiliger maken? Het kan
Nederland telt weer meer verkeersdoden. Een teken aan de wand, maar oplossingen zijn voorhanden, zegt Peter van der Knaap, directeur-bestuurder van SWOV, het nationale instituut voor verkeersveiligheidsonderzoek.
Het gaat niet langer goed met de verkeersveiligheid in Nederland. Het aantal verkeersdoden steeg vorig jaar tot 629. Deze stijging komt bovenop de forse toename in 2015 - die de grootste in Europa was. Van alle EU-landen is het aantal verkeersdoden in de periode 2010 - 2016 alleen in Nederland en Malta gegroeid. En dat is een ronduit slechte score.
Het aantal ernstig gewonden bij verkeersongevallen stijgt al langer en bedraagt inmiddels meer dan 21.000 per jaar. Dat betekent behalve veel persoonlijk leed ook een groot maatschappelijk probleem: ruim een op de vijf mensen die dit overkomt, heeft levenslang last van het opgelopen letsel. De kosten zijn navenant: verkeersongevallen kosten ons land ruim 14 miljard euro per jaar.
Investeringen in verkeersveiligheid hebben in het verleden veel goeds gebracht. Een tijd lang behoorden we zelfs tot de veiligste landen van de wereld. Daarmee is Nederland veel bespaard gebleven. Maar een veilig wegverkeer draagt ook bij aan duurzaamheid, leefbaarheid én bereikbaarheid. Minder snelheidsovertredingen zorgen bijvoorbeeld voor een schonere lucht en minder verkeerslawaai. Minder ongevallen betekent ook minder files.
Tekst loopt door onder afbeelding.
Uitdagingen
Deze winst verdampt snel. En als we nu niets veranderen, wordt het eerder slechter dan beter want:
De mobiliteit groeit in alle scenario's. Nederlanders leggen steeds meer kilometers af.
Het verkeer wordt steeds drukker en diverser, vooral op fietspaden (denk aan snorscooters en 'speed pedelecs').
Mensen laten zich in het verkeer te veel afleiden door smartphones.
Nederland vergrijst: ouderen zijn sterk oververtegenwoordigd in de slachtofferstatistieken.
Dit zijn serieuze uitdagingen. Is er ook goed nieuws? Ja, we kúnnen het tij keren door systematisch te kiezen voor een structureel veel veiliger wegverkeer. Het kán, als we weer verder gaan met het veilig maken van zowel het onderliggend wegennet als van onze woonwijken. Het kán, met effectieve gedragsmaatregelen en risicogerichte verkeershandhaving. Het kán, als we gericht kiezen voor een gerichte benutting van veiligheidsinnovaties.
Tekst loopt door onder afbeelding.
Maatregelen
Nederland heeft in het verleden succes gehad door een systematische aanpak, onder de noemer 'Duurzaam Veilig Wegverkeer'. Denk bijvoorbeeld aan vrijliggende fietspaden, rotondes of obstakelvrije zones bij doorgaande wegen. Dit zijn belangrijke, bewezen succesvolle maatregelen, die echter nog niet overal zijn doorgevoerd.
Een voorbeeld: de afgelopen jaren vielen er gemiddeld 30 doden per jaar in 30km-zones. Dit duidt op een structureel probleem met de snelheid en dus met de inrichting van onze woonwijken. Die is niet veilig genoeg. Een tweede voorbeeld: op bijna de helft van de 50 km-wegen moeten fietsende kinderen en hun ouders de weg delen met gemotoriseerd snelverkeer, waaronder bussen en vrachtwagens.
We moeten dus afmaken waar we aan begonnen zijn. Vooral oudere en kwetsbare verkeersdeelnemers zullen daarvan profiteren. Maar er is een probleem. Hoewel meer dan 60 procent van de verkeersslachtoffers op gemeentelijke wegen valt, verwachten de meeste gemeenten dat ze juist moeten bezuinigen op wegenaanleg en -onderhoud. Dat is een belangrijk inzicht, zeker wanneer de overheid fietsen - een heel duurzame, gezonde en efficiënte vervoerswijze - wil stimuleren.
De belangrijkste partijen op het gebied van mobiliteit pleitten er vorige maand dan ook voor om van verkeersveiligheid een nationale prioriteit te maken. Organisaties als ANWB, Rai maar ook het Openbaar Ministerie en de VNG weigeren zich erbij neer te leggen dat er jaarlijks zoveel mensen in het verkeer omkomen of zwaargewond raken. Deze oproep aan het nieuwe kabinet verdient maximale steun.
Maar is dat dan niet erg kostbaar? Natuurlijk: een veilige infrastructuur is niet gratis. Geld zou echter geen probleem moeten zijn: tegenover investeringen in verkeersveiligheid staan baten. Het CPB heeft becijferd dat investeringen in verkeersveiligheid tot de meest kosteneffectieve publieke uitgaven behoren, waarbij elke euro zich drie tot vier keer terugverdient. En belangrijker nog, we kunnen levens sparen.
