Het regent kliklijnen. Binnen bedrijven krijgen klikspanen steeds meer gehoor.
De afgelopen jaren zijn we geconfronteerd met een explosie van kliklijnen. Je kunt klikken over illegale onderhuur, over dierenmishandeling, over uitkeringsfraude, kindermishandeling en voetbalvandalisme. Gemeenten zijn vrij telefoonlijnen beschikbaar te stellen om burgers te laten klikken en klagen. Politiekorpsen hebben meldlijnen voor informatie over onveiligheid en geweld. De lijnen van politie en gemeenten zijn eenvoudig te vinden, maar over het algemeen geen succes. Geregeld blijkt dat wraaklustige mensen na een ruzie over een geheel andere oorzaak de telefoon pakken en onjuiste informatie doorgeven. Omdat de verkregen tips vaak moeilijk controleerbaar zijn, wordt eenvoudig schade toegebracht aan personen. Maar: waar rook is, is vuur. Al snel blijkt een -weliswaar onterechte- aantijging te blijven 'hangen' om later op heel andere wijze weer tegen je gebruikt te worden.
Een andere manier van klikken, wordt zo langzamerhand gemeengoed binnen ondernemingen. Er is tegenwoordig geen bedrijf van enige omvang meer zonder een bedrijfsrechercheur aan boord. Die zet zijn oren wagenwijd open voor klikspanen, maar heeft ook het recht om telefoons af te luisteren en e-mails te controleren.
Klikspanen van wat grotere orde binnen het bedrijfsleven worden ook wel klokkenluiders genoemd. Die worden sinds kort beschermd door de code-Tabaksblat, de Nederlandse norm voor corporate governance, die eiste dat beursfondsen een regeling tot bescherming van klokkenluiders opstellen. Tot voor kort kreeg deze klikspaan namelijk weinig respect. Maar sinds gebleken is dat de klokkenluider verantwoordelijk is voor meer dan vijftig procent van alle ontdekkingen van onregelmatigheden, zijn de bakens verzet. En nu verdient de klokkenluider bescherming.
Hiermee, en met de invoering van een 24-uurs hotline voor onethische zaken binnen bedrijven als DSM, ABN Amro, ING en Ahold, wordt het klikken binnen ondernemingen in feite gestimuleerd. Waarom? Gewoon, omdat het erg efficiënt blijkt te zijn.
Een lijn die bewezen succesvol is, is de tiplijn M (Meld Misdaad anoniem, 0800-7000). Niet alleen wordt de lijn veel gebeld (in 2004 100000 keer) maar ook heeft het vorig jaar geleid tot 12000 bruikbare tips, met name voor de fiscus en de AIVD. Er werden 841 arrestaties verricht en bijna 500 delicten opgelost. Ruim tien procent van de tips op Meld Misdaad anoniem ging vorig jaar over fraude met verzekeringen, uitkeringen of belasting. De helft van alle tips had te maken met drugsdelicten. Verder komen tips binnen over gewelds- en zedenmisdrijven, verkeersongelukken en soms over moordzaken. Een andere nuttige lijn die onlangs werd ingevoerd, is het meldpunt verpleeghuiszorg (0800-1205 of www.meldpunt-verpleeghuiszorg.nl) voor klachten over verpleeghuizen. In de eerste week kwamen er al 300 klachten per telefoon en 84 per e-mail binnen.
