Column
Het overzichtseffect in de straat; een gevoel van verbondenheid met je buren
Ik had het met mijn tachtigjarige buurman over het gevoel van liefde en heelheid dat astronauten ervaren als ze vanuit de ruimte naar de aarde kijken. Er is een officiële naam voor: het overzichtseffect. Een transcendente ervaring waarin de ruimtevaarders zich verbonden voelen met de essentie van het leven.
Het gesprek met mijn buurman was niet zomaar een gesprek. Ik nam het op om te gebruiken in de voorstelling die ik nu maak, waarin ik onderzoek hoe we hier op aarde dat perspectief van die astronauten kunnen vinden. Want ja, ik verlang naar een nieuw perspectief, naar heelheid en samenvallen met de essentie van het leven. Wie niet?
Onnozel
Maar wat uit de mond van astronauten in goed gemonteerde films logisch en intelligent klinkt, klonk in de huiskamer van mijn buurman een beetje onnozel. Een gevoel van verbondenheid, vond hij, haal je toch vooral uit goed contact met je buren.
Hij vertelde hoe zijn moeder, toen hij jong was, op een Kerstavond geen geld meer had voor eten. ’s Avonds ging de bel en stond er een pakket vol lekkere dingen op de stoep. Van de buren en het Leger des Heils. Daar landde bij hem het besef dat je afhankelijk bent van de mensen die je omringen.
Hij vertelde hoe een buurvrouw jaren geleden in grote paniek voor de deur stond; haar baby was gestopt met ademhalen, hoe hij de trap op stormde, samen met een buurvrouw die toevallig net langsliep met haar hond, hoe die twee buren samen heel voorzichtig het kindje reanimeerden tot het weer ademhaalde. Van alles wat hij in zijn leven voor elkaar kreeg was hij daar wel het meest trots op, dat baby’tje dat hij met zijn eigen adem redde.
Kloof
Ik bracht het gesprek op de kloof in onze buurt, op de verschillen tussen oude bewoners als hij en nieuwkomers als ik. Hij wuifde mijn woorden weg, zei dat het allemaal wel meevalt met die kloof en ik wilde hem graag geloven.
Al is het maar omdat je toch moeilijk een voorstelling kunt maken over heelheid en verbinding als je voordeur uitkomt op een kloof.
Ik heb nog een paar weken om het verhaal van mijn buurman met dat van de ruimtevaarders te verweven, verbondenheid boven met verbondenheid beneden, uitzicht op de kosmos met uitzicht op de voortuin. Het is nogal een klus en omdat een mens niet alles tegelijk kan zal ik een paar weken geen columns schrijven.
Na de première ben ik terug, als - hopelijk - alles met alles verweven is.
Schrijfster en theatermaakster Marjolijn van Heemstra denkt na over geld en wat van waarde is. Eerdere columns kunt u hier teruglezen.
