Het 'nieuwe Spanje' is niet te negeren

Mariano Rajoy zal opgelucht adem hebben gehaald toen gisteren duidelijk werd dat zijn partij, de conservatieve Partido Popular, de grootste is gebleven. Maar achterover leunen is er niet bij voor de premier. Zijn partij haalde niet de absolute meerderheid in het parlement en daarom zal hij nu na een enerverende verkiezingsstrijd - nog voor die goed en wel begon al historisch genoemd - ook zijn hoofd moeten breken over een te vormen coalitie. Dat zal lastig worden want de eerste uitslagen laten zien dat hij waarschijnlijk een of misschien zelfs twee andere partijen nodig heeft om een regering te kunnen vormen.

En dat is even wennen. Want de laatste drie decennia, sinds het einde van het tijdperk Franco wisselden zijn partij en de socialistische PSOE voortdurend stuivertje en hadden ze hooguit steun van een kleine partij nodig.

Maar Rajoy kreeg dit keer niet alleen met een 'oude' rivaal te maken, ook nieuwe concurrenten van links en rechts probeerden hem in te halen. Eerst betrad Pablo Iglesias, de jonge politicoloog het podium en wist van zijn beweging Podemos een grote volwassen partij te maken. Ruim 20 procent van de Spanjaarden gaven hem vertrouwen. In Baskenland werd Podemos zelfs de grootste met een kwart van de stemmen.

En Iglesias baande ook het pad voor de dertiger Albert Rivera, voormalig zwemkampioen wiens centrum-rechtse partij Ciudadanos het goed doet bij ondernemers. In de peilingen deed hij het beter dan gisteren, maar met 15 procent van de stemmen behaalde hij als nieuwkomer in de nationale politiek toch een verrassend goed resultaat.

Rajoy kan niet om 'het nieuwe Spanje' heen, dat afscheid heeft genomen van het tweepartijenstelsel. Ruim 35 procent van de Spanjaarden heeft door een stem op Podemos en Ciudadanos laten weten vernieuwing in de politiek te willen. Dat geluid kan Rajoy niet zomaar negeren.

Maar de premier liet afgelopen maanden zien nog niet zo goed raad te weten met het compleet opgeschudde politieke landschap. Zo bediende hij zich minder behendig dan Rivera en Iglesias van sociale media. Ook vermeed hij televisiedebatten met zijn jonge uitdagers en schoof hij steeds vaker zijn vicepremier, veertiger Soraya Sáenz de Santamaría, naar voren. Tot overmaat van ramp werd hij tijdens zijn campagne ook nog in zijn gezicht gestompt door een boze Spaanse tiener.

Maar Rajoy herpakte zich. Ondanks corruptieaantijgingen richting zijn partij bleef hij herhalen dat een stem op de PP een stem voor 'een stabiel Spanje' zou zijn. Vrijdag zei hij nog alle vertrouwen te hebben de grootste te zullen worden.

Nu dat is gebeurd moet Rajoy wachten op een uitnodiging van koning Felipe om een coalitie te mogen gaan vormen. En daarna moet de premier zich opmaken voor dagen en wellicht weken van onderhandelen met mogelijke partners.

undefined