Het jaar van Zwarte Piet, nr. 39 met rijst en voetballende homo's

De Zwarte Pietendiscussie
Uiteraard was er de Zwarte Pietendiscussie. Die werd gestart door kunstenaar en activist Quincy Gario. De geboren Curaçaoënaar strijdt al enkele jaren tegen Zwarte Piet met de leus 'Zwarte Piet is racisme'. Hij kreeg steun van Verene Shepherd, hoofd van de vierkoppige VN-werkgroep die onderzoek doet naar het vermeende racistische karakter van Zwarte Piet. Volgens haar was Zwarte Piet een terugkeer naar de slavernij.

De Zwarte Piet-liefhebbers lieten zich ook horen. De Facebookpagina 'Pietitie', ter behoud van 'Nederlands mooiste traditie', haalde meer dan 2 miljoen 'likes' op. De discussie ontaardde uiteindelijk in een ordinair gevecht. Tegenstanders van Zwarte Piet werden geadviseerd 'terug te gaan naar hun eigen land' en een optocht met gekleurde Pieten werd afgeblazen nadat de organisatoren doodsbedreigingen hadden gekregen. De Sinterklaasoptocht ging overigens gewoon door, mét Zwarte Piet.

Hoofdpiet Mandela
Dat laatste zinnetje (mét Zwarte Piet) kwam niet veel later in een bericht van De Telegraaf terecht. Bij een nieuwsbericht over het overlijden van Nelson Mandela, wel te verstaan. In het reactiestuk op de website van de krant stond de zin:

'Niet alleen in het buitenland maar ook in Nederland wordt gereageerd op de dood van Nelson Mandela, die nota bene op Sinterklaasavond (mét Zwarte Piet) is overleden'.

De Telegraaf was niet de enige die het overlijden van Mandela aan Sinterklaasavond koppelde. John de Laet, GroenLinks-bestuurder in Amsterdam West, twitterde het volgende op 5 december:

Zeg! Interesseert het iemand nu nog of de loting voor #wk2014 morgen eerlijk verloopt? Na de dood van de hoofdpiet. #dtv

Hij bood later zijn excuses aan. 'Vergelijking was en is ongepast. Tweet bedoeld om voorrang verslag van wéér een proefloting te kritiseren. Excuses aan wie ik gekwetst heb', twitterde De Laet.

Ook De Telegraaf trok het boetekleed aan. "Door een ongelukkige samenloop van omstandigheden heeft er vanmorgen enige tijd een artikel op telegraaf.nl gestaan waarbij op onsmakelijke wijze een link werd gelegd tussen het overlijden van Nelson Mandela en het einde van het Sinterklaasfeest."

De 'donker gekleurde' sollicitant
Een medewerker van het bedrijf Mike de Wilde Electronics in Arnhem dacht een collega te mailen over de afwijzing van een sollicitant voor een stageplek. Hij mailde de sollicitant echter zelf. In de mail stond de pijnlijke tekst:

'Heb nog even gekeken is niks. Ten eerste een donker gekleurde (neger). En op zijn cv weinig tot geen ervaring met computers enz."

Het bedrijf kreeg uit meerdere hoeken de wind van voren. De medewerker die de e-mail verstuurde ontving talloze bedreigingen. Dat gebeurde nadat zijn naam en telefoonnummer op Facebook openbaar waren gemaakt. Volgens de baas van de werknemer die de mail verstuurde was die 'absoluut niet racistisch bedoeld'. Het zou om een 'interne grap gaan. Later werd dat 'een - zeer ongepaste verwijzing naar een grap'. En tegen Omroep Gelderland: "We hebben een grote fout gemaakt. Wij willen ons distantiëren van elke vorm van racisme."

Nummer 39 met rijst
"Welk nummer ga je zingen", vroeg jurylid Gordon aan Hollands-got-talentdeelnemer meneer Wang. "Nummer 39 met rijst", schaterde hij even daarna. Bianca Kuijper en Irene Xu reageerden in Pauw en Witteman. De twee in Nederland getogen Aziatische dames zijn moe van deze stigmatiserende beelden die ze al hun hele leven naar het hoofd geslingerd krijgen. Grappen als 'sambal bij' kunnen echt niet meer, zijn niet van deze tijd.

Volgens Jessica Silversmith van Meldpunt Discriminatie Amsterdam was de opmerking van Gordon niet racistisch. Het was echter wel stigmatiserend en daarom beledigend. Gordon verdedigde zich door het een 'onschuldig stigmatiserend grapje' te noemen.

Grove Anne Frank-grappen
Ook de Joodse gemeenschap kwam in actie na beledigende acties aan hun adres. In De Telegraaf opende Leon de Winter de aanval op Sylvia Witteman, columniste van de Volkskrant. Dit nadat Witteman afgelopen weekend in een interview aangaf graag grove grappen over Anne Frank en concentratiekampen te maken.

Volgens De Telegraaf stuurde De Winter zijn stuk eerst naar de Volkskrant op, maar daar zou men geweigerd hebben om het in de krant op te nemen. Niet verbazingwekkend, aangezien De Winter Witteman vooral op persoonlijk vlak probeert terug te pakken.

Mart 'mag ik dat zeggen' Smeets
In het programma Sterren op het doek kreeg NOS-anchor Mart Smeets drie portretten met zijn beeltenis te zien. Het schilderij van de Joodse kunstenaar Joop Rubens beviel hem niet. "Ik voel me hier heel onplezierig bij, de confrontatie met mezelf is niet prettig", zo zei Smeets. "Dit is een bestraffende Amstelveense Joodse manier van kijken", voegde hij daar nog aan toe.

Rubens begrijpt niet waarom de sportjournalist dit deed. "Het feit dat ik Joods ben heeft helemaal niks met het programma te maken", vertelde hij aan De Telegraaf. Rubens kreeg veel bijval. "Tientallen vrienden en kennissen hebben me gebeld, iedereen vindt de uitspraken van de heer Smeets beneden ieder peil."

Lees ook: de Trouw-column van Sylvain Ephimenco: 'Laat die arme Smeets met rust'.

Voetballende homo's
Voetbalanalist René van der Gijp kreeg een karrenvracht aan kritiek over zich heen na zijn uitspraken in tv-programma Voetbal International. De analyticus zei onder meer dat 'voetbal geen sport voor homo's is'.

Hij kreeg bijval van mede-analist Jan Boskamp. "Ik heb ook nooit een homo meegemaakt in al mijn jaren als speler en trainer. Al mijn medespelers waren hartstikke gezond, of ik ben stekeblind geweest, dat kan natuurlijk ook. Maar al die boze reacties, wat een zielige mensen."

Eerder kwam Ajax-trainer Frank de Boer ook al in opspraak na zijn uitlatingen over homo's in de voetballerij. Volgens De Boer zijn homo's 'a-sportief'. "De motoriek valt meestal op bij homo's", voegt hij eraan toe. Daarom zouden er volgens hem zo weinig homo's in het profvoetbal te vinden zijn.

Onder andere het COC en de John Blankenstein Foundation eisten excuses, maar daar wilden de voetbalmannen niet aan beginnen.

Eruit stampen die gasten!
Roland van Vliet, het Tweede Kamerlid voor de PVV, was boos op de 159 vluchtelingen die opvang in een voormalige gevangenis hadden geweigerd. Hij twitterde:

Nederlanders staan in rij voor voedselbank. Afgewezen illegale asielzoekers wijzen gratis bad, bed en brood af..? Eruit stampen die gasten!

De vluchtelingen weigerden de opvang omdat 'we geen criminelen zijn, we willen niet in een cel verblijven, we zijn hier gekomen voor bescherming'. Dat zei Bayissa Ayane Kabade, de leider van de vluchtelingen.

Een dag nadat Van Vliet de tweet de wereld instuurde bood hij via hetzelfde medium excuus aan voor zijn woordkeuze: "Uiteraard doe ik geen oproep tot geweld, excuses voor grof taalgebruik maar iedereen uit frustraties wel eens op emotionele wijze."

'Dat negertje'
En dan was er Henk Lubberding. De commentator van de NOS noemde de zwarte Europcar-renner Kévin Rza 'dat negertje'. In dezelfde zin zei hij: "Verbazingwekkend dat die al een fiets kunnen rijden."

"Ik ben nou eenmaal Henk Lubberding en ik beschrijf het zoals ik het zie", zei de commentator later. "Ik zou niet eens weten hoe ik het anders had kunnen verwoorden. Nu wordt alleen het negatieve eruit gepikt, terwijl de positieve kanten van mijn verhaal niet genoemd worden. Ik vind het nu juist prachtig dat dit soort jongens steeds vaker in het peloton te zien zijn."

Toch had Lubberding spijt. "Ik had het woord 'negertje' niet mogen gebruiken. Dat wist ik ook niet, maar ik wilde daar absoluut niemand mee beschadigen."