Het jaar van de records

Hij was niet alleen vaak te zien op de televisie, ook in de Tweede Kamer was staatssecretaris Henk Bleker van economische zaken, landbouw en innovatie in 2011 de meest uitgenodigde gast. Welgeteld 127 keer stond hij in de plenaire zaal zijn beleid uit te leggen. Niet altijd met evenveel succes: de oppositie begrijpt er nog steeds helemaal niets van waarom Bleker de natuur zo schamel beschermt.

Die 127 keer is voldoende voor een record. Niet eerder was een bewindspersoon binnen een jaar zo vaak aanwezig in de Kamer. Daarbij is het een unicum dat een staatssecretaris de meest gevraagde bewindspersoon is. Voorgaande jaren haalde de hoogst genoteerde staatssecretaris nét de toptien. Het zijn toch vooral de ministers van wie Kamerleden uitleg willen.

Dat is ook niet zo gek, want een staatssecretaris is volgens de Grondwet eigenlijk niet meer dan het hulpje van de minister. De staatssecretaris is wel lid van het kabinet, maar tijdens de wekelijkse vergadering van de ministers schittert hij door afwezigheid. Een enkele keer mag een staatssecretaris aanschuiven bij de ministerraad, maar meestemmen mag hij niet.

Als een staatssecretaris een motie van wantrouwen aan zijn broek krijgt - die Bleker trouwens al heeft mogen ontvangen - en daar een parlementaire meerderheid voor is, zal hij vertrekken. De minister blijft dan gewoon zitten, terwijl in een omgekeerde situatie de staatssecretaris wel opstapt als zijn minister om wat voor reden dan ook zijn ontslag aanbiedt.

Staatssecretarissen rukken op
De opmars van de staatssecretaris is snel gegaan. In 1949 werd de eerste benoemd, de KVP'er Wim van der Grinten, om de taken van de minister wat te ontlasten. Tien jaar later hadden enkelen al zeer belangrijke portefeuilles; zo speelde de partijloze staatssecretaris van financiën, Willem Hendrik van den Berge, een belangrijke rol bij de herziening van het belastingstelsel. In 1971 werden staatssecretarissen voor het eerst gelijk met de ministers benoemd en niet pas na enkele maanden, zoals tot dan het geval was.

Staatssecretarissen kunnen het ver schoppen. Het is misschien aardig voor Bleker om te weten dat Piet de Jong, premier van 1967 tot 1971, begonnen is in 1959 als staatssecretaris van de marine. Ook de huidige premier Mark Rutte begon zijn politieke carrière in 2002 als staatssecretaris, eerst van sociale zaken en werkgelegenheid, daarna van onderwijs. Wat nog fijner is voor Bleker is dat er ook genoeg politici zijn die nooit minister of premier zijn geworden en toch zijn uitgegroeid tot behoorlijke zwaargewichten in de partij, zoals Erica Terpstra en Henk Vonhoff.

De belangrijkste man van het kabinet staat trouwens vaak onderaan het aanwezigheidslijstje van de Kamer. Rutte kwam vorig jaar 27 keer naar de Kamer. Jan Peter Balkenende was populairder bij de Kamerleden, hij mocht in 2009 als premier veertig keer langskomen. Daar heeft Rutte dus nog een slag te winnen. Desondanks zijn er in 2011 veel records gebroken.

Om de dag een vraag

Niet eerder brachten zoveel mensen (181.561) een bezoek aan Plein 2. Niet eerder werden er zoveel moties ingediend en - jawel, daar zijn ze weer - niet eerder werden er zoveel Kamervragen gesteld. Het aantal Kamervragen is in de afgelopen kwart eeuw ruim verdrievoudigd, van 963 in 1987 tot 3055 in 2011. De hegemonie van Marianne Thieme is na vier jaar wel doorbroken. In hoogtijdagen stuurde de fractievoorzitter van de Partij voor de Dieren om de dag een serie schriftelijke vragen, in 2011 beleef ze steken op 76 vragen.

Dit jaar is de Kamer ook alweer op dreef, de teller nadert na bijna een maand al driehonderd Kamervragen. Worden de Kamerleden ook echt veel wijzer van al die vragen? Gaat de controle op het kabinetsbeleid erop vooruit? VVD-Kamerlid Mark Verheijen heeft het antwoord: "Als je zoveel moet vragen, zul je wel weinig weten", grapt hij op Twitter. De 31-leden tellende VVD-fractie stelde vorig jaar 224 vragen; iets meer dan zeven vragen per Kamerlid.

De meeste schriftelijke vragen per partij
1) PvdA: 749

2) SP: 572

3) PVV: 479

4) CDA: 309

5) D66: 239

1) Frans Timmermans (PvdA): 97

2) Sharon Gesthuizen (SP): 94

3) Renske Leijten (SP): 79

4) Marianne Thieme (PvdD): 76

5) Henk van Gerven (SP): 70

De meeste schriftelijke vragen per Kamerlid

undefined