Het gaat niet goed met het banenplan voor arbeidsgehandicapten

Het gaat niet goed met het banenplan van staatssecretaris Jetta Klijnsma van sociale zaken, blijkt uit een trendrapportage van het UWV. Vorig jaar was er nog grote opluchting over het aantal gerealiseerde banen voor arbeidsbeperkten in 2015.

“De doelstelling is ruimschoots gehaald”, juichte Klijnsma. Daarna hebben we haar niet meer over het banenplan gehoord. Uit de meest recente cijfers van het UWV wordt duidelijk waarom niet.

Eind 2015 waren er ruim 96.000 banen voor mensen met een arbeidsbeperking: 20.000 meer dan in 2012, het startjaar. Een fantastisch resultaat, aldus Klijnsma. Een paar maanden later was het aantal banen echter alweer met 4000 gezakt.

Vaart eruit

Aart van der Gaag, die al ruim twee jaar tracht ondernemers ervan te overtuigen mee te doen met het banenplan, schrok toen hij deze cijfers zag. “Oei, dacht ik. Is de vaart er plots helemaal uit?”

De forse daling van het aantal banen begin 2016 is wel te verklaren, zegt Van der Gaag. De Wet werk en zekerheid (WWZ) speelt daarbij een rol, vermoedt de banenambassadeur. “Mensen die twee jaar werkten, vloeiden uit. Van de WWZ mogen werknemers niet langer dan twee jaar een tijdelijk contract krijgen. Daarna moet de werkgever deze mensen een vaste baan geven en daar zijn veel ondernemers huiverig voor.”

Van der Gaag schat dat slechts 5 à 10 procent van de arbeidsbeperkten een vast contract heeft. Werkgevers zijn zeer terughoudend met het verstrekken van een vast contract, terwijl ze niet eens het risico lopen dat ze (langdurig) moeten doorbetalen bij ziekte. Voor arbeidsbeperkten is er een zogenoemde no-risk-polis die ervoor zorgt dat de gemeente de kosten op zich neemt als iemand ziek wordt. Van der Gaag: “Maar het bedrijfsleven gelooft het niet zo dat de gemeente garant staat, ook al zeggen wij anders.”

Tekst loopt door onder afbeelding.

Meetellen

Dat is niet de enige twijfel bij ondernemers over de betrouwbaarheid van de overheid. Van der Gaag: “Werkgevers vragen zich ook af hoe lang een beperking een beperking blijft. Stel je neemt iemand in vaste dienst aan, zegt het UWV dan niet na een paar jaar: ‘Deze werknemer functioneert al jaren prima bij jou, hij is helemaal niet arbeidsbeperkt’. Dat vrezen werkgevers. Zij willen wel dat mensen met een beperking ook meetellen voor het banenplan.”

Dus begin vorig jaar verloren veel arbeidsbeperkten hun tijdelijke baan. Dat komt ook deels door seizoensinvloeden, al kwamen er in de loop van het jaar maar mondjesmaat banen bij. Bij het bedrijfsleven wel meer dan bij de overheid. Van der Gaag: “Grote werkgevers zetten zich in omdat ze vinden dat het bij hun sociale taak hoort. In het midden- en kleinbedrijf spelen er vaak persoonlijke redenen om een arbeidsbeperkte een kans te geven.”

Het doel van het banenplan is om elk jaar ongeveer 12.000 werkplekken te creëren voor deze doelgroep. In 2025 moeten er in totaal 200.000 banen zijn.

Van der Gaag gaat ervan uit dat er in het laatste kwartaal van 2016, waarvan de cijfers nog niet bekend zijn, een eindspurt is gemaakt. Dat gebeurde immers in 2015 ook, toen kwamen er in het vierde kwartaal opeens ruim 3000 banen bij.

‘Geen grote zorgen’

Van der Gaag: “Ik hoef me geen grote zorgen te maken. In 2015 hadden we het doel van 2016 al gehaald, en ik zie zoveel goede voorbeelden; er is echt een beweging op gang gekomen in het bedrijfsleven.” Bij overheidsinstellingen laat het aantal banen voor arbeidsbeperkten zeer te wensen over. Dat waren er in 2015 en 2016 zelfs minder dan in startjaar 2012.

De banenambassadeur noemt het wel ‘een betrekkelijk wonder’ dat het in 2015 tijdens de economische crisis al zo goed lukte om arbeidsbeperkten aan een baan te helpen. “Er was toen ook veel aandacht voor. Nu hoor ik de overheid er nooit meer over.”

Van der Gaag hoopt ook dat de plaatsingen “een wat duurzamer karakter krijgen. Er worden nu veel mensen rondgepompt.”