Het beheer van Nederlands drinkwater schiet tekort

Waterbedrijf Vitens heeft in juli in Twente veel meer grondwater moeten oppompen dan volgens de vergunning was toegestaan, blijkt uit nieuwe gegevens. Door het hete en droge weer gebruiken inwoners veel meer water dan anders, een probleem dat zich in meer delen van het land voordoet.

Het drinkwaterverbruik in Twente lag in juli op piekmomenten ongeveer 30 tot 50 procent hoger dan normaal. Vitens komt daardoor klem te zitten, zegt het bedrijf. Het heeft een leveringsverplichting aan de klanten, maar is tegelijkertijd gebonden aan een provinciale vergunning. “Die vergunningen zijn ervoor om te zorgen dat de grondwater­onttrekking in balans is, zodat er voldoende water overblijft voor bijvoorbeeld drinkwater, landbouw en natuur”, zegt directievoorzitter Jelle Hannema van Vitens.

Toch pompte het drinkwater­bedrijf voor het tweede jaar op rij in juli meer water op dan toegestaan. Bij een aantal pompstations werd zo’n 10 procent meer water uit de grond gehaald, met een uitschieter in het vlak bij Duitsland gelegen Manderveen, waar de limiet met 20 procent werd overschreden. “Ik voel me daar slecht over, want wij willen ons werk doen binnen onze vergunning”, aldus Hannema.

Wees zuinig met water

Vewin, de vereniging van waterbedrijven in Nederland, zegt dat andere waterbedrijven wel binnen hun vergunningen blijven. Dat is deels te verklaren doordat vergunningen qua omvang en duur van elkaar verschillen, aldus een woordvoerder. Maar ook in andere regio’s zit de drink­watervoorziening op zijn limiet. Wees zuinig met water, ga er verstandig mee om, adviseren alle drinkwaterbedrijven nu ’s zomers. Niet omdat de grondwatervoorraad opraakt, zover is het nog niet, maar omdat de grens van de capaciteit van de waterbedrijven in zicht is.

Vorig jaar werd in een aantal provincies de waterdruk tijdelijk verlaagd om drinkwater te besparen. Op piekmomenten raakten de drink­waterdepots te snel leeg, doordat te veel mensen tegelijk hun tuin sproeiden, vaker en langer douchten en zwembadjes vulden. Voor dat punt is bereikt, zijn de industrie en landbouw al in hun waterverbruik gekort.

Vitens waarschuwt dat er structurele maatregelen nodig zijn om de drinkwatervoorziening in de toekomst te kunnen garanderen bij aanhoudende droogte en hitte, veroorzaakt door de verandering van het klimaat. Het bedrijf wil meer waterwingebieden ontwikkelen en zinspeelt op de aanleg van een pijpleiding tussen het stroomgebied van de IJssel en Twente. Een enorme investering, maar een reservoir met grondwater onder de IJssel kan de waterwinning in Twente ontlasten.

Laat de natuur haar werk doen

Volgens hoogleraar Piet Verdonschot, verbonden aan de Wageningen Universiteit en gespecialiseerd in waterbeheer en het herstel van waterecologie, is de aanleg van zo’n pijpleiding echter heel onverstandig. Volgens hem is er een veel simpelere oplossing: de natuur haar werk laten doen.

“We komen er nu eindelijk achter dat onze waterhuishouding helemaal niet op orde is. Heel Nederland is ingericht op de afvoer van water, terwijl we moeten kijken naar de opslag van neerslagoverschotten”, zegt Verdonschot. “We moeten ­water bergen in de bodem en in ­natte gebieden. Dan zijn er voldoende reserves voor warme zomers zoals deze.”

In de provincie Limburg is al een begin gemaakt met de aanleg van dit soort klimaatbuffers. Moerasgebieden vergroten daar de zoetwatervoorraad. Verdonschot: “Zo’n oplossing kost meer ruimte en daardoor is er politiek gezien nog weinig draagvlak. Door droge periodes als deze komt er gelukkig meer erkenning voor het feit dat technische oplossingen voor waterbeheer eindig zijn. In extreme jaren gaan we het in de toekomst niet redden met het aanleggen van nog een leiding of kanaal.”

Lees ook:

Boeren en waterschappen worstelen opnieuw met grote droogte

Boeren die hun land willen besproeien, moeten op een aantal plaatsen in het land eerst overleggen met het waterschap. De waterschappen willen ook dat boeren onderling afstemmen wie wanneer gaat sproeien.

Vitens, Nederlands grootste drinkwaterbedrijf: Consument, doe de kraan eerder dicht

De vraag naar water stijgt zo explosief dat drinkwaterbedrijf Vitens waarschuwt dat het die stijgende vraag niet kan bijbenen.