Het bastion van de revolutie blijft Maduro steunen: ‘Ik ben heel bang dat Trump een barbaarse oorlog begint’

“Zolang je met mij bent is er niets aan de hand”, zegt Yoel Capriles. Zijn buurtje in het noorden van Caracas staat niet bekend als het meest veilige. Het buurtje is een typische Venezolaanse volkswijk met alles wat daar bij hoort. Armoede, misdaad en werkloosheid zijn er bovengemiddeld, net als de sympathie voor de Bolivariaanse revolutie onder leiding van Nicolás Maduro.

Smalle straten kronkelen tegen de berg omhoog. Aan weerszijden staan oude Amerikaanse bakken, de meeste met lekke banden. Rode bakstenen woningen staan dicht op en naast elkaar. Politie komt er niet, gewapende bendes zijn de baas. Wie hier niet bekend is, wordt snel opgemerkt, zeker nu de revolutie wordt bedreigd. Vorige week werd een Turkse fotograaf in zijn kraag gegrepen door de colectivos, knokploegen die trouw zijn aan de regering. Ze zagen hem als handlanger van de oppositie.

Gevaarlijke situatie

“De sfeer is gespannen”, zegt de 58-jarige revolutionair. Hij is al jaren een van de buurtleiders in El Plan. “Er is een gevaarlijke situatie ontstaan. Ik ben heel bang dat Donald Trump een barbaarse oorlog begint zoals hij deed in Irak, Libië en Syrië. Zo’n oorlog begint met bommen. Veel mensen die de Amerikaanse ­militaire invasie steunen, zullen zelf ook slachtoffer worden. En dat zal uitmonden in een burgeroorlog in Venezuela.”

Eind januari riep de oppositie haar leider Juan Guaidó uit tot interim-president. Bij de revolutionaire aanhang van Maduro gingen de alarmbellen af. “Die man is gek! Hij roept zichzelf uit tot president!”, zegt Capriles verontwaardigd. “Het zijn terroristische coupplegers. Ik kan mezelf ook wel uitroepen tot Prins van Nederland!” De Verenigde Staten steunden Guaidó direct, kondigden zware sancties af tegen de regering van Maduro en lieten weten ‘alle opties open te houden’. Capriles wist genoeg: dat wordt een militaire invasie. “Onze echte vijand is het Amerikaanse imperium en Donald Trump met zijn havikken.”

Bruisend centrum van de revolutie in El Plan is de Casa Comunal, het gemeenschapshuis. Op de deur hangt een aankondiging van vaccinatie van de schoolkinderen in de wijk. Binnen zitten acht mensen op plastic stoelen te eten, bord op schoot. In de keuken achterin staan enorme pannen op het vuur. “Rijst met linzen”, zegt Angycel García, die de keuken leidt. “We maken elke dag tweehonderd gratis maaltijden voor kinderen, bejaarden, ouderloze jongeren en werklozen die zelf geen eten meer kunnen kopen.”

Voedselhulp is de hoogste prioriteit geworden van de Venezolaanse regering. Door economisch wanbeleid zijn basisproducten óf uit de winkelschappen verdwenen óf onbetaalbaar geworden. Dit jaar verwacht het IMF een hyperinflatie van 10 miljoen procent. Veel armen eten nog maar één keer per dag, kinderen raken ondervoed. Het voedsel dat de regering met de schaarse dollars nog kan importeren gaat rechtstreeks naar wijken zoals El Plan. Gesubsidieerde voedselpakketten met rijst, pasta en olie worden nagenoeg gratis gedis­tribueerd, in theorie maandelijks, maar in de praktijk vaak minder.

“Vanmorgen kregen we telefoon van de revolutie dat er kip onderweg was”, zegt García. Niet veel later werden 25 enorme zakken vol bevroren kippen afgeleverd, die nu in de gemeenschappelijke ruimte staan opgestapeld. “Die gaan we vanmiddag verdelen over de 474 deelnemende families. Ze betalen er minder dan een tiende van de winkelprijs voor. En er komen ook nog eieren aan. Allemaal dankzij onze president Nicolás Maduro en dankzij de revolutie.”

Cubaanse dokters

Alles draait om voedsel in de Casa Comunal. Andere voorzieningen in de wijk zijn er de laatste jaren alleen maar op achteruit gegaan. De artsenpost, waar ooit Cubaanse dokters werkten, is gesloten. Het transport met Jeeps dat de hooggelegen wijk met de metro verbond is vorig jaar opgeheven. De auto’s zijn gestolen of kapot, wat in Venezuela einde verhaal is, want onderdelen zijn nergens te krijgen. Wie geen taxi kan betalen moet twintig minuten steil de berg af en weer op om thuis te komen. In de metro doet geen enkele roltrap het meer.

Een ander drama is het schooltje. Zeven jaar geleden beloofde de president de bouw ervan, maar het is nog steeds niet af. Achter een houten hek torent een stalen karkas van twee verdiepingen de hoogte in. De bovenste vloer is gestort, maar muren en ramen ontbreken nog. De bouw ligt sinds vorig jaar stil. Ondanks de onvervulde belofte is besloten de school, mocht hij ooit afkomen, te vernoemen naar Hugo Chávez, die de revolutie in 1999 begon en in 2013 overleed.

“Ook in deze wijk zijn mensen overgestapt naar de oppositie”, zegt Capriles. De afgelopen weken gingen honderdduizenden de straat op om het aftreden te eisen van Maduro. Eerder liep vooral de middenklasse mee. Nu was ook een aanzienlijk deel van de armen present uit volksbuurten als El Plan. “Wij respecteren dat, maar we weten waar ze wonen”, zegt hij. “We hebben een kaart van de wijk waarop iedereen staat aangegeven die van de oppositie is, verdeeld in categorieën: gematigd, licht, radicaal en gevaarlijk. Vooral de laatste twee categorieën moeten we in de gaten houden. We weten precies waar ze zijn en wat ze doen.”

Daags na de protesten verschenen er berichten over standrechtelijke executies in volkswijken. Speciale elitebrigades van de politie, die de afgelopen jaren al duizenden criminelen executeerden, zouden het nu hebben gemunt op bewoners uit regeringsgezinde buurten die het hadden gewaagd mee te demonstreren. Zeker vijf van hen werden gedood. Ook in El Plan hebben de brigades in het verleden mensen geëxecuteerd. “Er wordt hier niet over gesproken”, zegt Capriles. “Mensen zijn bang.”

Zelf woont Capriles met zijn vrouw en jongste zoon van 11 in een klein optrekje aan het einde van een smalle steeg. Hij heeft sinds drie jaar iets meer ruimte omdat zijn inwonende zoon naar de Dominicaanse Republiek vertrok. Hij voegde zich bij de drie miljoen andere Venezolanen, op de vlucht voor armoede, honger en de onveiligheid. Er is in Venezuela vrijwel geen familie meer te vinden met niemand in het buitenland.

Emmers in de keuken

In een zwartgeblakerd pannetje snijdt hij kleine plakjes taai rundvlees in stukken, precies genoeg voor zijn zoon en zichzelf. Uit zijn tas komen de bakjes rijst en linzen tevoorschijn die hij meekreeg van de gaarkeuken. Capriles is dan wel buurtleider, hij kan zelf ook de eindjes maar net aan elkaar knopen. Hij is van de voedselpakketten afhankelijk geworden. Twintig jaar revolutie heeft zijn persoonlijke leven niet beter gemaakt. Stromend water is er nog maar de helft van de tijd. De keuken staat voor de zekerheid vol emmers water.

“De oppositie noemt deze regering een dictatuur. Maar welke dictatuur laat coupplegers op de radio zeggen wat ze willen?” Capriles draait aan de knop op zoek naar een geschikte zender. Weldra klinkt de stem van de radicale oppositieleider Maria Corina Machado door de kamer. “Luister naar haar. Zij maken goedgelovige mensen wijs dat het land in crisis is. En er ís ook crisis, maar ze zeggen dat zij de redding zijn, en dat is niet zo.”

In de middag verzamelt zich een groepje mensen bij het gemeenschapshuis. De beloofde eieren zijn in aantocht. Er heerst een soort van opwinding. De prijs van een karton eieren is de afgelopen jaren in Venezuela een van de maatstaven geworden om de inflatie te meten. Even later stopt een flinke pick-up vol kartonnen dozen voor de deur. Alles is perfect georganiseerd, iedereen helpt. De mannen laden de 37 dozen met 360 eieren van de auto en brengen ze naar binnen. De vrouwen regelen de distributie. Ieder neemt een straat voor haar rekening. Families tot zes personen krijgen één pakket, de families die meer leden tellen krijgt er twee.

“We hebben deze hulp nodig omdat hier gebrek is aan eten en medicijnen”, zegt de 61-jarige Nurkia Blanco, die de leiding heeft over de hele operatie. “De oorzaak is de internationale blokkade van de VS. Venezuela heeft veel rijkdommen, de grootste olievoorraden, water, goud, bauxiet en dat is het enige dat ze willen.” En de humanitaire hulp mogen ze houden. “We zijn geen kolonie meer, we zijn al tweehonderd jaar onafhankelijk. En als ze ons willen binnenvallen, laat ze maar komen, dit volk zal zich verdedigen.” Capriles valt Blanco bij. “Er is nu al een economische oorlog gaande. Het geld van Venezuela is geblokkeerd. Maar wij willen doorgaan. En we bidden dat er geen militaire oorlog komt.”

Lees ook:

In Venezuela gaan de mensen de straat op. En dan?

Tegenstanders van president Maduro gaan in Venezuela massaal de straat op. Hoe nu verder? Maduro zit in het nauw, maar kan Guaidó zijn populariteit verzilveren?