Het aantal drugsdoden in Nederland is verdubbeld: hoe kan dat?

Het aantal geregistreerde doden door drugs is tussen 2014 en 2016 bijna verdubbeld. In 2014 werden 123 sterfgevallen door een overdosis drugs geregistreerd, in 2016 waren dat er 235, zo valt te lezen in de Nationale Drug Monitor van het Trimbos-instituut. Een opmerkelijke stijging: het aantal was jarenlang stabiel. De drie belangrijkste redenen van deze stijging uitgelegd:

Sterkere pillen

“Populaire partydrugs als ecstasy en cocaïne zijn zo krankzinnig sterk, het is niet normaal meer”, zegt onderzoeker Daan van der Gouwe. Als je kijkt naar ecstasy zie je dat de hoeveelheid werkzame stof MDMA in een pil tegenwoordig zorgwekkend hoog is. “Voor het euforische effect van de pillen heb je maar 80 tot 100 milligram nodig. Nu zit er vaak meer dan 160 milligram in.” In extreme gevallen overlijden gebruikers na het slikken van één pil. “Meestal als een gevolg van oververhitting.”

Jongeren hebben daarnaast vaak foute aannames over waaruit een ‘goede’ pil moet bestaan. “Via online fora informeren ze elkaar. Daarin zeggen ze dan dat een ecstasypil bijvoorbeeld 200 milligram MDMA moet bevatten. Jongeren die een pil komen testen zijn daarom vaak teleurgesteld als er ‘maar’ 140 milligram in blijkt te zitten.” Dat de drugs sterker worden komt onder meer doordat de grondstof voor MDMA na een tekort in 2008-2009 weer makkelijk te verkrijgen is. “Daardoor hoeven andere stoffen de pil niet meer aan te vullen”, zegt Van der Gouwe.

Meer gebruik van zware pijnstillers

Artsen schrijven vaker zware medicijnen voor die verslavend kunnen zijn, zegt Van der Gouwe. “Dat moeten we scherp in de gaten houden.” Nu valt dit nog wel mee, maar hij wijst op een trend die in Amerika al te zien is en ook hier tot meer doden zou kunnen leiden. “Daar is het heel normaal dat mensen voor hun behandeling voor een periode zware pijnstillers als Fentanyl en OxyContin voorgeschreven krijgen. Als de behandeling stopt zijn sommigen verslaafd. Uit wanhoop gaan ze op zoek naar soortgelijke drugs op de zwarte markt. Het alternatief ligt vaak bij heroïne, die goedkoper is.”

Betere registratie

De stijging van het aantal drugsdoden is niet alleen te wijten aan de makers of gebruikers. De verbeterde registratie van drugsincidenten kan het aantal ook hebben verhoogd. “Vroeger was een hartaanval gewoon een hartaanval. Tegenwoordig wordt er beter gekeken naar de oorzaak van de hartaanval, die dus ook in drugsgebruik kan liggen”, zegt Van der Gouwe.

Een van de ziekenhuizen die hierop scherp toeziet, is het OLVG in Amsterdam. Femke Gresnigt, arts op de spoedeisende hulp, krijgt regelmatig met drugsgebruikers te maken. “We vragen altijd of mensen iets hebben gebruikt. Als het gaat om een drugsincident zetten artsen dat in het systeem.”

Het terugdringen van incidenten blijft lastig. Zeker omdat sommige gebruikers de gevaren kennen maar die negeren.