Herontdekking van een orakel

Wat brengt het mij als ik nu van baan verander? Waardoor kom ik steeds in conflicten terecht? Wat kan ik het beste doen in de opvoeding van mijn dochter?

Of het nu gaat om gezondheid, werk, relaties, financiën of de toekomst: de I Tjing, het oudste orakelboek ter wereld, wordt steeds vaker geraadpleegd, zegt Herma Meulenkamp. "Een groeiende groep mensen is op zoek naar zingeving en samenhang. Bovendien ontdekken we dat we er met onze westerse filosofie alleen niet altijd komen."

Meulenkamp (60) - de I Tjing leidde er toe dat zij haar baan opzegde - geeft bij opleidingsinstituut ITIP workshops over het meer dan drieduizend jaar oude 'Boek der veranderingen'. Geschreven als een orakelboek in het oude China bevat het 64 hoofdstukken met elk een uniek zeslijnige figuur (hexagram) waaraan zeven kernachtige spreuken zijn toegevoegd die van toepassing zijn op elke denkbare situatie. Uitgangspunt is, dat alles gebeurt met een reden, en niets is toeval.

De I Tjing gaat als volgt: je gooit drie muntjes - speciale Chinese of euro's - op. In totaal zes keer. Dat kan ook via internet, met virtuele munten. Het levert elke keer een combinatie van kop of munt op, die wordt genoteerd als een streep met een onderbreking of zonder onderbreking. Het hieruit rollend hexagram biedt een uit yin (passief, zacht, vrouwelijk) en yang (actief, bewegend, mannelijk) opgebouwd antwoord. Zo'n hexagram heet dan bijvoorbeeld 'Wachten', 'Strijd', 'Waterput' of 'Spijspot'.

Cryptisch

Het lijken cryptische adviezen. Passen die wel bij de vragen die de huidige jachtige samenleving stelt? Meulenkamp vindt van wel. De I Tjing, ook wel Yijing genoemd, is volgens haar een manier om je de "verschillende stadia van wijsheid" eigen te maken. "Ervan uitgaande dat alles altijd in verandering is, geeft de I Tjing aan hoe je daarin het beste kunt bewegen."

De raad die je zo vergaart, biedt volgens Meulenkamp hulp bij persoonlijke ontwikkeling. "De I Tjing laat andere kanten en mogelijkheden van jezelf zien en ervaren."

Een eenvoudig ja of nee als antwoord geeft het orakel niet. "De I Tjing houdt je een spiegel voor en raakt een dieper weten aan, zodat je daarnaar kunt handelen", zegt Meulenkamp. "De I Tjing kan ook iets zichtbaar maken wat iemand in eerste instantie niet onder ogen wil zien, maar waarvan diegene diep van binnen weet dat het de waarheid bevat.''

Dat is ook de visie van Marcel Dierselhuis (68), die topbestuurders uit het bedrijfsleven bijstaat met wat hij een "logisch systeem" noemt. "De I Tjing is als een vriend die wijze raad geeft en weet hoe hij met je moet praten."

De I Tjing stond oorspronkelijk in dienst van de gemeenschap. De keizer raadpleegde de 'Chinese Bijbel' voor staatsaangelegenheden, om zo de invloed van besluiten te kunnen overzien. Zowel Meulenkamp als Dierselhuis zijn ervan overtuigd dat het orakel ook huidige gezagsdragers kan bijstaan. Dat nodigt uit een eigentijds vraagstuk bij de kop te nemen. We stellen de vraag: wat heeft het huidige vluchtelingenvraagstuk ons te zeggen? De muntjes leveren het hexagram 'Spijspot' op.

'Spijspot' verwijst vervolgens Dierselhuis naar een gebruik uit het oude keizerlijke China. Als afgevaardigden uit de diverse streken bij elkaar kwamen, namen ze hun streek-eigen voedsel mee, dat in één groot vat werd samengevoegd en daarna uitgedeeld. Maar, zegt Spijspot, het vat is kapot, waardoor het voedsel er niet in kan. Dierselhuis: "Je zou kunnen zeggen dat we er nog niet aan toegekomen zijn de juiste voorwaarden te scheppen voor een goed en profijtelijk integratieproces. Het vluchtelingenvraagstuk drukt ons met de neus op de feiten. Mensen hebben elkaar nodig, we zijn afhankelijk van elkaar. De vluchtelingencrisis maakt dat zichtbaar."

Chinese keizer

Zouden er in navolging van de Chinese keizer, die trouwens geen muntjes opgooide maar vijftig Duizendbladstelen verdeelde, vandaag de dag bestuurders zijn die de I Tjing raadplegen? "Er zijn in ieder geval meer mensen die dat doen dan er voor uitkomen", zegt Meulenkamp. Dat geldt ook voor het bedrijfsleven, stelt Dierselhuis. Hoewel volgens hem is bewezen dat strikt rationele besluiten vrijwel altijd slechter uitpakken dan intuïtieve, is het uitkomen voor het benutten van de I Tjing over het algemeen nog steeds not done. Hij vertelt dat hij zelf bijna vijftien jaar geleden, toen hij nog eigen ondernemer was, een orakel-uitspraak in de wind heeft geslagen. "Met faillissement als gevolg. Ik pluk daar tot op de dag van vandaag de wrange vruchten van."

Hij ziet het veel meer gebeuren: bestuurders die het orakel negeren. "Mensen worden er niet altijd blij van." Dat komt, vertelt Dierselhuis, omdat het orakelboek het collectieve belang laat prevaleren boven dat van het individu. De I Tjing doet in zo'n geval een appel op de vragensteller bij te dragen aan verwezenlijking van het grotere belang. "Niet iedereen kan over zijn eigen schaduw heen springen."

Het gaat bij de I Tjing telkens weer om het stellen van de juiste vraag, zeggen zowel Meulenkamp als Dierselhuis. "Zonder daarbij het ego of persoonlijk belang voorop te stellen", benadrukt Dierselhuis. "Achter de vraag zit bijna altijd een andere verborgen. Soms weten mensen als ze de eigenlijke vraag kennen, ook al het antwoord. Als je de I Tjing goed kunt gebruiken, heb je hem niet meer nodig."

undefined

voorwoord jung

De Zwitserse psychiater Carl Gustav Jung was een enthousiast gebruiker van de I Tjing, volgens hem een methode om het onderbewuste te verkennen. De werking van het Chinese orakel verklaarde hij met het begrip 'synchroniciteit', een bijzondere onderlinge samenhang. Jung schreef het voorwoord bij de bekendste vertaling, door Richard Wilhelm, die afgelopen maand in een vernieuwde versie verscheen: 'I Tjing; het boek der veranderingen'. Uitgeverij Ankh Hermes, euro35,00.

undefined