update
Hennis stapt op om dodelijk mortierongeval Mali
VVD-minister van defensie Jeanine Hennis, treedt af vanwege het dodelijke mortierongeluk in Mali. Om even over negen zei ze, aan het eind van de eerste termijn van het debat in de Tweede Kamer: 'Het stopt hier vandaag. Ik stop als minister van defensie'.
Hennis was toen ruim twee uur aan het woord geweest, met haar verantwoording over de gang van zaken rond het mortierongeluk op 6 juli vorig jaar in Mali, waardoor twee Nederlandse militairen verongelukten en een derde militair zwaargewond raakte.
"Ik ben politiek verantwoordelijk. Ik neem die verantwoordelijkheid ten volle'', zei Hennis tijdens het debat. Ze liet weten dat tekorten bij Defensie nooit een excuus kunnen zijn.
De minister zei dat op meerdere momenten "menselijk handelen en niet-handelen tezamen de context hebben gevormd voor de tragische gebeurtenissen, waarbij twee van onze militairen zijn omgekomen en een derde militair zwaargewond is geraakt. Dit is onverteerbaar.''
Hennis maakte bekend dat ook Commandant der Strijdkrachten generaal Tom Middendorp zal opstappen. Middendorp was in functie sinds 2012 en zou deze week zijn commando overdragen aan de nieuwe baas, vice-admiraal Rob Bauer. De commando-overdracht gaat niet door, aldus Hennis. Volgens haar was het de beslissing van Middendorp zelf. "Ik respecteer dat'', aldus Hennis.
'Knullig'
Minister Hennis erkende tijdens het debat dat zij niet goed heeft gereageerd na de publicatie van het vernietigende rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) over het dodelijke mortierongeluk in Mali. Ze noemde haar eigen optreden “knullig''. “Ik heb raar gereageerd'', aldus Hennis.
Zij kreeg onder meer kritiek op haar reactie dat ze niet wilde “aftreden, maar optreden'' en erkende de fout tijdens haar verantwoording aan de Tweede Kamer. Ze zei er wel bij dat ze “ook maar een mens'' is en dat het achteraf altijd duidelijk is wat er gezegd had moeten worden.
Kritische Kamer
Voorafgaand aan de verantwoording van Hennis toonden de meeste fracties in de Kamer zich uiterst kritisch over de minister. In de eerste termijn spaarde ook haar partijgenoot Han ten Broeke de bewindsvrouw niet en zei dat de verantwoordelijkheid van Hennis zeker aan de orde is. Het VVD-Kamerlid verlangt wel eerst veel antwoorden van haar. Hij wilde weten waarom pas vrijdag tot extra controles en een “operationele pauze'' is besloten, terwijl Defensie in juni al kennis had van het vorige week gepubliceerde rapport van de OVV over de kwestie.
Ook coalitiegenoot PvdA was kritisch. Kamerlid Kirsten van den Hul sprak van een “ontluisterend beeld'' toen Hennis volgens haar ook nog eens de conclusies van het vernietigende rapport probeerde te bagatelliseren.
Motie van wantrouwen
De PVV, de grootste oppositiepartij, vroeg Hennis om meteen op te stappen. Als zij dat niet snel doet tijdens het debat, dan zal de PVV een motie van wantrouwen indienen, aldus Gabriëlle Popken. Zij noemde Hennis' reactie - "niet aftreden, maar optreden" - na de publicatie van het OVV-rapport “tenenkrommend''.
Ook anderen oordelen hard, waaronder de partijen van de beoogde nieuwe coalitie. Zo zei D66-Kamerlid Salima Belhaj het “structureel'' mis is bij Defensie en dat de organisatie consequent te weinig aandacht heeft voor de veiligheid van de eigen medewerkers.
CDA-Kamerlid Raymond Knops leest in het OVV-rapport een “aaneenschakeling van fouten'' gedurende tien jaar tijd. Volgens Joël Voordewind van de ChristenUnie is “het lerend vermogen van Defensie ver te zoeken".
