'Hele politiek verantwoordelijk voor debacle Belastingdienst'
Staatssecretaris van financiën Frans Weekers gold lange tijd als een belofte binnen de VVD, maar ook in zijn eigen partij brokkelde de steun voor de vaker struikelende staatssecretaris gisteravond af. Tijdens het debat in de Tweede Kamer over de Belastingdienst hield een zwak opererende Weekers de eer aan zichzelf en trad af.
Het debat ging over de problemen rond het nieuwe systeem van uitbetaling van huur- en zorgtoeslagen. De invoering daarvan hapert sterk, waardoor inmiddels tienduizenden mensen moeten wachten op hun geld. De voltallige oppositie rekende dat Weekers zwaar aan en had een motie van wantrouwen klaarliggen.
De staatssecretaris wachtte dit niet af en maakte rond half twaalf gisteravond in de Kamer zijn aftreden bekend. Of zijn eigen partij hem heeft gedwongen op te stappen werd vandaag in VVD-kringen ontkend. Weekers had de steun van zijn partij, maar heeft zelf de signalen opgepikt dat hij beter kon aftreden, zei VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra.
"Het is geen wet dat een politieke geestverwant tot de dood moet worden verdedigd, maar zijn positie was gewoon onhoudbaar geworden", zegt Lex Oomkes, politiek commentator van Trouw in Den Haag. "Eerder gisteravond kreeg ik in Den Haag wel de indruk dat veel VVD'ers dit totaal niet verwachtten. Een aantal van hen zag ik op verschillende plaatsen ontspannen bij elkaar staan."
Weekers (46) stond bekend als een van de beloftes binnen de VVD. Hij toonde zich in de bijna twaalf jaar dat hij in de Tweede kamer zat een scherp debater, maar daarvan bleek gisteravond weinig. Weekers hakkelde en stamelde, rommelde vaak in zijn papieren en gaf vage antwoorden. Steeds meer Kamerleden, onder wie de voltallige oppositie, verloren het vertrouwen dat het onder zijn leiding nog goed zou komen bij de Belastingdienst.
Volgens Oomkes heeft Weekers' optreden daar zeker aan bijgedragen. "Hij beheerste de stof niet, keek regelmatig vragend naar de plaats waar zijn ambtenaren zaten, achter in de zaal. Of er moest geschorst worden omdat er weer een brief moest komen."
Het was niet de eerste keer dat de staatssecretaris in de problemen kwam. Eind vorig jaar overleefde Weekers op het nippertje een debat over de fraude met zorgtoeslagen door een Bulgaarse bende. Zeven oppositiepartijen steunden toen een motie van wantrouwen. Ook kwam hij 2012 in opspraak vanwege zijn banden met de omstreden Roermondse politicus Jos van Rey, die verdacht wordt van ambtelijke corruptie.
"Weekers zat dus al in de gevarenzone", zegt Oomkes. "Hij blijkt geen greep te kunnen houden op de Belastingdienst en dat is een politieke doodzonde. Weekers is overigens niet de eerste staatssecretaris die problemen heeft op dit dossier. Maar dat laat onverlet dat de communicatie tussen de politiek en de dienst slecht is."
De toeslagensystematiek is een onmogelijke systematiek, stelt de politiek commentator van deze krant. "Voor de uitvoering van dit ingewikkelde proces werd wel extra personeel aangetrokken, maar dat hielp niet genoeg. Ook de Belastingtelefoon functioneert slecht, met een bereikbaarheid van maar 37 procent. Ook hier wordt al jaren aan verbetering gewerkt, maar ook dit is niet gelukt."
De politiek heeft de Belastingdienst voortdurend overvraagd, zegt Oomkes. "Zij denkt dat ze via de Belastingdienst het paradijs op aarde kan scheppen, maar dat werkt natuurlijk niet zo. Er zijn ook veel bezuinigingen geweest op deze dienst. Gezegd moet worden dat het niet alleen Weekers is die grote fouten heeft gemaakt. Het is de politiek in den brede die hier verantwoordelijkheid draagt."
