Hebben Nederlandse moslims nu wel hun eigen partij?

Is Denk nu een moslimpartij? Of toch niet?

"Bedankt voor je broederschap", voegde een van overwinningsroes glimmende Selçuk Öztürk zijn partijgenoot Farid Azarkan toe bij zijn onthaal in de verkiezingsnacht. Al schemeren de godsdienstige motieven erdoorheen, en voerde de partij campagne op tal van islamitische kwesties, Denk wil geen moslimpartij heten. We zijn een anti-discriminatiepartij, 'voor alle Nederlanders', luidt de boodschap. Twee van de islamitische kwesties waarmee Denk kiezers probeerde te winnen: ze wees erop dat de PvdA zich tegen de rituele slacht had gekeerd, en dat de sociaal democraten niet genoeg zouden hebben gedaan aan de beveiliging van moskeeën.

Vorige week bevroeg Ipsos 836 kiezers van Turkse en Marokkaanse komaf naar de verkiezingen. Voor Denk-aanhangers onder hen bleek religie belangrijker voor hun partijkeuze dan voor de kiezers op andere partijen. En: alle kiezers met een voorkeur voor Denk noemen zich moslim. Van de ondervraagde kiezers die op andere partijen stemmen is 87 procent moslim. Denk-aanhangers zijn bezorgder over de godsdienstvrijheid in Nederland. 70 procent van hen maakt zich hier grote zorgen over, tegenover 50 procent van de kiezers van Turkse en Marokkaanse komaf als geheel. Ook over discriminatie van bevolkingsgroepen zijn Denk-aanhangers bezorgder.

Waarom is het eerder niet gelukt om een moslimpartij te beginnen?

Twee keer eerder begonnen Nederlandse moslims een landelijke islamitische partij, maar liep het op niets uit. De in 2007 opgerichtte Nederlandse Moslimpartij (NMP) werd in 2012 weer opgeheven. Het lukte hen niet om zetels in gemeenteraden te behalen. Eerder al, in 2006, deden de Islam Democraten mee aan de Tweede Kamerverkiezingen, maar haalden geen zetel. De Islam Democraten bestaan nog als lokale partij in Den Haag, met een zetel in de gemeenteraad. Uit een breuk in de partij ontstond een tweede lokale islamitische partij: de Partij voor de Eenheid. In Rotterdam is er Nida.

Volgens cultureel antropoloog Martijn de Koning van de universiteit van Amsterdam maakt de diversiteit onder moslims het lastig om als collectief politiek te bedrijven. "Je hebt al grote verschillen tussen conservatieve en progressieve gelovigen. Dan zijn Nederlandse moslims ook nog eens uit te splitsen langs etnische lijnen. Een Turkse Nederlander kijkt eerst naar een Turkse Nederlander, een Marokkaanse Nederlander het eerst naar een Marokkaanse Nederlander."

Religiewetenschapper en islamitisch theoloog Fatiha Azzarhouni, die verbonden is aan de Universiteit van Leiden en onderzoek deed naar de politieke participatie van moslims in Westerse niet-islamitische landen, wijt de eerdere mislukkingen aan de lage organisatiekracht van de migrantengemeenschap in die tijd. "De kinderen van migranten zijn vaker hoogopgeleid. Ze zijn bewuster. En: nu kunnen we elkaar met sociale media ook nog veel makkelijker bereiken."

Hoe bijzonder is de winst van Denk? Is het een Europese primeur?

Nee, zegt antropoloog De Koning. "In het Verenigd Koninkrijk heeft de Respect Party, al is die opgeheven, een zetel in het parlement gehad. Die partij leek op Denk - al was het meer een combinatie van Denk en Artikel 1."

Waarom lukte het moslims nu wel zich te verenigen?

In een tijd waarin moslimdiscriminatie toeneemt, heeft de islamitische gemeenschap een onderwerp gevonden waarover men het eens is. En de partijen waar moslims zich voorheen door gesteund voelden, lieten het afweten, zegt Azzarhouni: "Ik hoor om me heen vaak het verwijt dat de Partij van de Arbeid heeft meegedaan aan het rechtspopulisme. Bijvoorbeeld door met een salafismeverbod te komen. Dat is door moslims in elk geval zo opgevat. 'Zie je, zelfs die club neemt het niet meer voor ons op.' Denk geeft aan dat wel te doen - dat is wat er gebeurd is. 'Als jullie het niet doen, dan doen we het zelf wel'."

undefined