Hbo-manager moet voor de klas

Het hoger beroepsonderwijs (hbo) kan een rolmodel worden als bestuurders en managers voor de klas gaan staan en praktijkonderzoek gaan doen. Zo wordt de unieke kracht van het hbo zichtbaar, ontstaat er een sterke eigentijdse kennis- en werkgemeenschap.

Het hbo heeft de afgelopen jaren veel kritiek over zich heen gekregen. Veelal is gereageerd met meer regelgeving, verscherpt toezicht en controle. Deze maatregelen verbeteren de kwaliteit van het onderwijs niet. Ten eerste zijn de apparaatskosten te groot. Ten tweede is er sprake van toenemende vervreemding. De managers en professionals lijken een eigen taal en cultuur te ontwikkelen, die van controle en beheersen, terwijl de docenten zich op de leerprocessen van groepen en individuen richten. Deze werelden kennen een verschillende logica. De ene is de rationele, beheersmatige wereld en de andere is vloeibaarder, die van de mens en zijn of haar persoonlijke ontwikkeling.

De kwaliteitsverbetering kan bevorderd worden als bestuurders en managers in het hbo zelf (weer) les gaan geven en studenten begeleiden bij stage of praktijkonderzoek. Wanneer managers en professionals meer in contact komen met docenten, studenten en het werkveld neemt de vervreemding af. Uitgangspunt moet worden dat elke manager en professional een aantal dagdelen voor de klas gaat staan of studenten begeleidt bij hun praktijkstage of onderzoek

Dit is geen taakverzwaring. Het besturen van een hbo-instelling wordt zelfs eenvoudiger. Niet alleen ontstaat meer inzicht bij managers in wat echt belangrijk is in het onderwijs, ook de relatie tussen management en professionals verandert doordat ze samen hetzelfde doen, namelijk professionals opleiden. Nu is het wij/zij-denken in sommige organisaties verlammend. Het 'wij-samen' geeft nieuwe perspectieven.

Door deze maatregel gaan we terug naar de basis van de ervaren professional. In een academisch ziekenhuis verwacht men dat de professor zijn managementtaken goed vervult, onderwijs en onderzoek verzorgt, maar zelf ook aan de operatietafel staat. Ook in het onderwijs was het lang gebruikelijk dat rectoren en conrectoren voor de klas stonden.

Een ander voorbeeld zijn de topuniversiteiten in de Verenigde Staten. Daar wordt van managers en professionals verwacht dat ze onderwijs geven, onderzoek begeleiden en zelf onderzoek doen.

Het idee achter de combinatie van taken is simpel: hoe kan je ergens les in geven als je niet op de hoogte blijft van de praktijk. Hoe kan je ergens leiding aan geven als je niet weet wat de problemen zijn in de praktijk zelf. Hoe houd je in je eigen werk de zaag scherp als je niet geregeld onderzoek (laat) doen en reflecteert op je eigen resultaten en effectiviteit? Kortom, de onderwijsorganisatie zou het principe van de onderzoekende, lerende en innoverende organisatie op zichzelf moeten toepassen.

undefined