Hardliner die het Rohani heel lastig kan maken

Het leek een kleurloos en voorspelbaar gebeuren te worden: de Iraanse presidentsverkiezingen die voor 19 mei gepland staan. De verwachting was dat de huidige, gematigde president Rohani herkozen zou worden. Zijn conservatieve tegenstanders leken verdeeld. Zij vormden weliswaar een coalitie, maar de vier namen van de kandidaten die op hun lijstje stonden, waren weinig indrukwekkend. Een sterke kandidaat ontbrak.

Daar is met een vijfde naam die is toegevoegd verandering in gekomen. De oerconservatieve geestelijke Ebrahim Raïesi heeft officieel aangekondigd zich kandidaat te stellen voor de presidentsverkiezingen. Dat is opmerkelijk want hij heeft in het verleden verschillende keren aangegeven het ambt niet te ambiëren. Hij wilde naar eigen zeggen liever aanblijven als hoofd van de Azvan Quds Razavi, een steenrijke religieuze organisatie gevestigd in Masshad, die zich vooral bezighoudt met het onderhoud en de bescherming van sjiitische heiligdommen in binnen- en buitenland.

Raïesi werd eerder gezien als mogelijke kandidaat voor de toekomstige opvolging van de geestelijk leider, Ali Khameneï. In een verklaring laat Raïesi weten zijn gooi naar het presidentschap als een 'religieuze en revolutionaire plicht' te beschouwen.

De kandidatuur van de in korte tijd populair geworden Raïesi kan een serieuze bedreiging vormen voor de positie van Rohani, in wie veel kiezers teleurgesteld zijn. Verschillende verkiezingsbeloften heeft hij immers niet waar kunnen maken.

Zo gaat het in economisch opzicht, ondanks de opheffing van de meeste internationale sancties, nog steeds niet goed met het land. De regering-Rohani is er weliswaar in geslaagd een nucleair akkoord met zes grootmachten te sluiten, maar mensen vragen zich af wat de deal daadwerkelijk heeft opgeleverd.

De zevenenvijftigjarige Raïesi staat bekend als een hardliner, die niets moet hebben van hervormingen en het aanknopen van banden met het Westen. Hij vaart een populistische, nationalistische koers, en hij wil net als de geestelijk leider, met wie hij een zeer sterke vertrouwensband onderhoudt, de Iraanse economie versterken door het stimuleren van de binnenlandse productie. Een verzetseconomie, zo noemen de Iraanse conservatieven dat.

Ebrahim Raïesi is zeker niet onomstreden; hij werkte in de jaren tachtig als rechter en stond bekend om zijn strenge vonnissen tegen bijvoorbeeld politiek dissidenten. Ook was hij lid van het zogenoemde 'doodscomité': een vierkoppig juridisch orgaan dat volgens verschillende mensenrechtenorganisaties in de zomer van 1988 verantwoordelijk was voor de executie van duizenden politieke gevangenen.

De ultraconservatieve Raad van Hoeders moet alle presidentskandidaten nog goedkeuren. Zelfs de kandidatuur van Rohani kan in theorie dus nog geblokkeerd worden. Een dergelijke diskwalificatie lijkt onwaarschijnlijk maar is niet onmogelijk. De presidentsverkiezingen van mei zijn namelijk extra belangrijk omdat de volgende president hoogstwaarschijnlijk de opvolging van de in zwakke gezondheid verkerende geestelijk leider Khameneï gaat meemaken en hierop veel invloed kan uitoefenen. Hardliners kunnen dan geen gematigde president als Rohani gebruiken.

in het nieuws omdat ...

... de oerconservatieve geestelijke presidentskandidaat in Iran is.

undefined