Gulle gever heeft geen idee of gift effect heeft
Nederlanders geven jaarlijks miljarden aan goede doelen zonder dat zij weten of hun geld enig effect heeft. Daarnaast geven filantropische organisaties zelden geld uit aan deugdelijk onderzoek naar de vraag of hun hulprogramma's goed besteed zijn.
Dat concludeert econome Kellie Liket die volgende week aan de Erasmus Universiteit promoveert op haar proefschrift 'Waarom 'goed' doen niet goed genoeg is.' Volgens Liket houden donateurs en goede doelen elkaar in een ijzeren greep met dramatische gevolgen: geld verdwijnt naar goede doelen die in een enkel geval zelfs meer kwaad dan goed doen.
Schenkers laten zich volgens Liket leiden door een verkeerd uitgangspunt: zoveel mogelijk geld moet direct worden besteed aan het doel en zo min mogelijk aan administratieve kosten of salaris van directeuren. "Een goed doel zo laten functioneren dat het met zo min mogelijk geld zo veel mogelijk verschil kan maken, vergt juist professionaliteit. Het vergt ook de durf om achteraf te kijken of je het goed hebt gedaan en hoe het dan beter zou kunnen."
Goede doelen durven door die druk van donateurs om de kosten laag te houden, geen geld uit te geven aan impactonderzoek. Ze weten vaak niet eens hoeveel mensen zij bereiken, concludeert Liket. Laat staan dat zij weten wat het effect is op levens van mensen.
"Ze zouden daarom een front moeten vormen", zegt Liket. "Het is duidelijk dat als het ene goede doel wel kosten hiervoor maakt zonder dat de donateur verandert, die organisatie lastiger geld binnenkrijgt. Goede doelen moeten dus stoppen met het geven van die schijnzekerheid van lage kosten, want dat zegt helemaal niets."
Mensen moeten volgens Liket vooral blijven geven, maar dan aan organisaties die kunnen bewijzen dat hun inzet een verschil hebben gemaakt. In de Verenigde Staten zijn groepen van donateurs wat dat betreft verder.
Er zijn websites waarop is te zien welke organisaties onafhankelijk onderzoek naar hun inspanningen hebben laten doen en wat de resultaten zijn. Een voorbeeld is www.givewell.org. In de top van deze lijst staat geen enkel goed doel van Nederlandse origine en dat is volgens Liket veelzeggend.
Uit geefonderzoek is al gebleken dat mensen weinig nadenken over hun gift en dat toeval bij de keuze een grote rol speelt. "Dat is heel jammer", vindt Liket, want uit de uitkomsten van het gestaag groeiende aantal zogeheten impactmetingen blijkt dat de verschillen aanzienlijk zijn.
"Het ene goede doel redt met een bepaald bedrag één leven, het andere wel dertig. Het loont kortom om rationeel over je gift na te denken."
Bart Romijn, directeur van Partos, de brancheorganisatie van goede doelen, erkent dat op het gebied van effectevaluaties een 'terrein braak ligt'. Nederland kent veel goede doelen en slechts een heel klein deel laat anderen kijken of het geld goed is besteed. Daartegenover staat volgens hem dat juist organisaties op gebied van ontwikkelingssamenwerking zwaar worden geëvalueerd. "Daarin zit een zware onevenwichtigheid".
undefined
