Grote overhead niet per se beter
Gemeenten, ziekenhuizen, woningcorporaties, scholen: een grote of juist kleine overhead maakt weinig verschil voor de kwaliteit ervan.
Dat blijkt uit een onderzoek onder 750 publieke instellingen van adviesbureau Berenschot. Volgens de onderzoekers lopen de verschillen in overhead – de kosten die gemoeid zijn met het instandhouden van de eigen organisatie, zoals management, it, communicatie en secretariaat – bij vergelijkbare publieke organisaties vaak zeer uiteen. De grootste overhead is in de meeste sectoren twee tot drie keer zo groot als de kleinste overhead. Zo varieert bij gemeenten de overhead tussen de 28 en 47 procent, bij hogescholen tussen de 18 en 34 procent. Voor uitvoeringsinstanties is dat tussen de 16 en 44.
Maar een verband tussen de omvang en kwaliteit van de overhead is moeilijk vast te stellen, constateren de onderzoekers Mark Huijben en Arno Geurtsen. ,,Alleen organisaties met een zeer lage of zeer hoge overhead ondervinden daarvan nadelen.’’
Welke organisaties veel of juist weinig uittrekken voor de eigen organisatie, houdt Berenschot geheim. ,,We hebben geen toestemming omdat naar buiten te brengen”, zegt Huijben. ,,Organisaties leveren ons ook op die voorwaarde hun informatie aan.”
Waarom de overhead bij soortgelijke instellingen zo uiteen kan lopen is volgens Huijben en Geurtsen wel te verklaren. De meeste organisaties hebben vaak geen idee wat een goede norm is. Beslissingen daarover zijn in het verleden vaak genomen zonder te kijken naar ’branchegenoten’.
Organisaties met te veel overhead kenmerken zich volgens Huijben en Geurtsen door veel bureaucratie, te veel controle en bemoeizucht en het voortdurend opstarten van nieuwe projecten. ,,Voorbeelden zien we vooral bij grote beleidsmatig en politiek georiënteerde organisaties als ministeries en grote gemeenten.” Bij instellingen met een te beperkte overhead – veel te vinden in de de welzijnssector – overheerst ’de waan van de dag’. ,,Ze blussen voortdurend brandjes. Beleid en visie op de toekomst ontbreken”.
