Groningen ziet weinig in plan van Wiebes voor afhandeling van aardbevingsschade

Groningse gemeenten, maatschappelijke organisaties en de provincie maken zich zorgen over het wetsvoorstel voor de afhandeling van schade als gevolg van aardbevingen. Ze zijn het niet eens met het opheffen van de aansprakelijkheid van de Nam. Bovendien vrezen zij versnippering doordat noodzakelijke versterking van huizen via een apart wetsvoorstel nog geregeld moet worden.

Een maand geleden diende minister Wiebes van economische zaken en klimaat het wetsvoorstel in, en belanghebbenden hebben nog tot 14 augustus de tijd om te reageren op de plannen. Kern van het voorstel van Wiebes is dat de schadeafhandeling publiekrechtelijk wordt geregeld. Via het op te richten Instituut Mijnbouwschade Groningen kunnen gedupeerden van de gaswinning hun schade dan verhalen waarbij de overheid garant staat.

Verschraling van de rechtsbescherming

Maar in het voorstel is ook geregeld dat de Nam niet langer aansprakelijk gehouden wordt voor de schade. Woensdag waarschuwde hoogleraar Steef Bartman al in deze krant dat dit voor Groningers een 'verschraling van de rechtsbescherming' inhoudt, omdat gedupeerden de Nam niet langer voor de civiele rechter kunnen dagen. "Ik vind dat geen goede ontwikkeling en vraag mij ook af of het nodig is", aldus Bartman. "Vanuit een oogpunt van rechtsbescherming vind ik dit gevaarlijk - het is een inbreuk op een grondwettelijk recht!"

In een reactie op het wetsvoorstel vraagt ook de provincie Groningen aan minister Wiebes de plannen op dat punt aan te passen. Volgens de provincie, die de reactie in samenspraak met gemeenten en het Groninger Gasberaad en de Groninger Bodem Beweging heeft opgesteld, zou toekenning van schadevergoeding automatisch moeten betekenen dat de Nam aansprakelijk is. Op zijn minst zou Wiebes moeten nagaan of het opheffen van aansprakelijkheid van de Nam voor gedupeerden geen nadelige gevolgen heeft. Als voorbeeld noemt de provincie een civielrechtelijke claim voor schadevergoeding in natura van de Nam.

De provincie krijgt bijval van de Groningse hoogleraar bestuursrecht Herman Bröring, die eveneens een reactie op het wetsvoorstel heeft ingediend. Hij spreekt van een 'systeembreuk' nu alleen de overheid nog is aan te spreken op de schade, en niet de Nam. "De vraag is of de wetgever dat zomaar kan doen", zegt Bröring in een toelichting. "Maar dat is een principiële discussie, en daar schieten gedupeerden weinig mee op. De belangrijkste vraag moet zijn: wat is het beste voor de gedupeerden?"

Burgers tegenover Zuidas-advocaten

Bröring wijst erop dat ook de huidige gang van zaken, waarin gedupeerden de Nam wel kunnen dagen, bepaald niet vlekkeloos gaat. "Dan sta je als burger tegenover de Zuidas-advocaten van de Nam. Die procedures worden continu vertraagd, en uiteindelijk leg je het dan als burger af. Maar ik zie geen reden om niet beide wegen open te houden, zodat burgers kunnen kiezen langs welke weg zij hun recht willen halen. Ik verwacht dat zij dan vanwege zijn laagdrempeligheid vanzelf de voorkeur aan de bestuursrechtelijke weg zullen geven."

De minister heeft de schijn tegen, doordat de overheid de afgelopen jaren regelmatig onzorgvuldig heeft gehandeld in het gasdossier. "Het ministerie moet zijn taak als betrouwbare schadeafhandelaar nog waarmaken", zegt Bröring.

Zowel de provincie als Bröring hebben vooralsnog weinig vertrouwen in de gang van zaken rond de noodzakelijke versterking van huizen. Daar moet nog een apart wetsvoorstel voor geschreven worden, maar in de praktijk lopen schadeherstel en versterking veelal in elkaar over.

Opvallend punt

De provincie hekelt bij voorbaat de mogelijkheid dat 'een woning de ene week wordt bezocht door een inspecteur in het kader van de schadeafhandeling, en de week erop door een inspecteur vanwege het versterkingsprogramma'. Wiebes zou de aardbevingsproblematiek zo moeten aanpakken dat gedupeerden zo min mogelijk belast worden.

Een opvallend punt is nog dat het Instituut Mijnbouwschade Groningen alleen schadevergoeding in geld zou mogen uitkeren, en niet in natura. Onwenselijk, aldus de provincie, zeker voor mensen die het zelf laten herstellen van schade niet overzien. "Deze groep gedupeerden kan zich niet tot het instituut wenden en wordt gedwongen alsnog een civielrechtelijke procedure tegen de Nam te starten." Bröring onderschrijft het standpunt dat het wetsvoorstel op dit punt moet worden aangepast.

Lees ook:

Groningen is voor de staat nog steeds een winstmaker, maar Shell verliest juist op Gronings gas
De staat verdiende meer dan Shell en Nam aan het Groningse gas. Dat heeft nu grote gevolgen, schetst geofysicus Jilles van den Beukel. Hij werkte ruim 25 jaar voor Shell.

Lees ook:

'Wiebes moet zijn beloftes in Groningen nakomen'
Minder huizen in Groningen zijn in gevaar, concludeert de Mijnraad, maar minister Wiebes moet de gewekte verwachtingen wel inlossen.