Griekenland mist betaling aan IMF
Griekenland mist vrijdag voor het eerst een betaling aan zijn internationale geldschieters. De regering heeft het Internationaal Monetair Fonds (IMF) meegedeeld de geplande aflossing van 300 miljoen euro uit te stellen. Griekenland wil alle vier geplande betalingen van deze maand, in totaal zo'n 1,6 miljard euro, in één keer voldoen op 30 juni.
Athene maakt gebruik van een bijna vergeten clausule die het landen toestaat betalingen binnen dezelfde maand te bundelen. Die mogelijkheid is bedoeld voor landen met een slecht ontwikkeld betalingssysteem. Het laatste land dat er gebruik van maakte, was Zambia in de jaren tachtig.
Griekenland laat zo opnieuw zien een meester te zijn in het vinden van creatieve oplossingen voor zijn acute geldnood. De vorige betaling aan het IMF op 12 mei voldeed het land door een slapend tegoed bij diezelfde instelling aan te spreken.
Dalend vertrouwen
Zelfs als Griekenland een betaling aan het IMF mist, betekent dat officieel nog niet dat Griekenland een wanbetaler is. Volgens de regels mag een land een maand achterlopen. Maar het vertrouwen in de Griekse financiële situatie wordt er op financiële markten en bij het publiek niet groter op, met alle risico's van dien op paniekreacties.
Ook kan de Europese Centrale Bank (ECB) besluiten de Griekse staatsobligaties af te waarderen. Noodlijdende Griekse banken gebruiken die als onderpand voor leningen bij de ECB. Zij dreigen zo nog verder in het nauw te komen, terwijl er tegelijkertijd dagelijks miljoenen euro's van rekeningen worden opgenomen.
Spoedoverleg gaat door
Het spoedoverleg tussen Griekenland, de EU en het IMF over het vrijgeven van noodleningen in ruil voor hervormingen gaat intussen door. Premier Alexis Tsipras spreekt vrijdag opnieuw met voorzitter Jean-Claude Juncker van de Europese Commissie en Jeroen Dijsselbloem namens de ministers van financiën van de eurolanden. Tsipras is duidelijk gemaakt dat er maar een zeer beperkte mogelijkheid is om het voorstel dat zij woensdagavond deden, aan te passen.
Dat voorstel lekte donderdag uit. Het bevat maar liefst zeven pagina's aan maatregelen die Griekenland moet uitvoeren alvorens de 7,2 miljard aan resterende noodhulp wordt overgemaakt. De geldschieters blijken bereid de komende jaren een lager begrotingsoverschot te accepteren - Tsipras hoeft dus minder hard te bezuinigen. Ook mag het tempo van de hervorming van de arbeidsmarkt wat omlaag. Dat zijn winstpuntjes voor Tsipras.
Pijnlijke maatregelen
Maar verder bevat het voorstel een lange lijst uiterst pijnlijke maatregelen die recht tegen de verkiezingsbeloften van Tsipras ingaan. Er komen twee btw-tarieven in plaats van drie; het laagste verdwijnt. De btw op elektriciteit zou van 13 naar 23 procent schieten.
Het grootste pijnpunt vormt het pensioenstelsel. De geldschieters eisen harde ingrepen. Pensioenfondsen moeten hun eigen broek ophouden; de staat mag niet meer bijspringen. Dat betekent een verlaging van de aanvullende pensioenen, en waarschijnlijk ook van de reguliere. Bovendien moeten vrijwel alle vormen van vervroegde uittreding verdwijnen. Allemaal maatregelen waarvan de regeringspartij Syriza altijd aan de Grieken heeft beloofd dat ze niet zullen worden uitgevoerd.
Diverse kopstukken deden de plannen donderdag dan ook af als onacceptabel. Na zijn aanvankelijk optimistische woorden woensdag toonde ook premier Tsipras zich gisteren weer strijdbaar. "De regering accepteert geen extreme voorstellen. Ons volk heeft de afgelopen vijf jaar genoeg geleden", tweette hij. Vrijdag komt hij in het parlement uitleg geven over de stand van zaken. Bondskanselier Angela Merkel van Duitsland liet donderdag nog maar eens weten dat een akkoord ver weg is.
