Griekenland, de sobere EU-voorzitter

In het toekomstige perscentrum even verderop klinkt het gedreun van hamers op de wandjes van de hokken voor de tolken. De bureaus voor de honderden journalisten staan al, stoelen staan metershoog opgestapeld bij de ingang. Mannen in grijze pakken inspecteren in groepjes de voortgang. "Elke dag werken we van 's morgens vroeg tot diep in de avond", zegt de portier. "Geen zorgen, het komt op tijd af!" Het Zappeion is er klaar voor, wil hij maar zeggen.

Of Griekenland dat zelf ook is, valt nog te bezien. Het is op zijn zachtst gezegd curieus dat een land dat in grote economische crisis verkeert voorzitter wordt van de club waardoor het grotendeels financieel op de been gehouden wordt. En daarvoor in tijden van massale bezuinigingen, ontslagen en kortingen op lonen en pensioenen 50 miljoen euro uittrekt.

Volgorde van het voorzitterschap ligt al jaren vast
Maar het is toeval dat Griekenland juist nu aan de beurt is - de volgorde van het roterende voorzitterschap ligt al jaren vast. "We hadden kunnen passen. Griekenland kan het voorzitterschap nu niet aan", zei Giannis Boutaris, de populaire burgemeester van Thessaloniki, de tweede stad van het land, eerder deze maand. Veel Grieken zijn het met hem eens, maar vanuit de politiek kreeg Boutaris geen bijval.

De Griekse regering is zich intussen bewust van het feit dat ze het komende halfjaar nog meer dan gebruikelijk onder het vergrootglas van de andere EU-lidstaten ligt. Ze gaat prat op het spartaanse karakter van het voorzitterschap. "Die 50 miljoen is een bovengrens. Alles moet eruit betaald worden: de vergaderingen, de reizen, de salarissen van het ondersteunende bureau", zegt Kostis Koutras, woordvoerder van minister van buitenlandse zaken Venizelos.

Op de website van het voorzitterschap komt een teller te staan die precies bijhoudt hoeveel waaraan wordt uitgegeven. "Het gaat om publiek geld, dus we moeten transparant zijn. We kennen onze reputatie. Het is logisch dat de Europeanen die ons steunen ons nauwlettend in de gaten houden."

De laatste keer dat Griekenland EU-voorzitter was, in 2003, was het land heel wat minder zuinig. Het kon niet op in het jaar voor de Olympische Spelen in Athene. Europese ministers werden voor hun vergaderingen van het ene naar het andere idyllische eiland gevlogen. Weliswaar stelde het EU-voorzitterschap destijds veel meer voor doordat alle ministerstoppen en de bijeenkomsten van de regeringsleiders in het voorzittersland plaatsvonden. Sinds het verdrag van Lissabon in 2009 in werking trad, zijn dat alleen nog de informele overleggen - de echte besluiten worden genomen tijdens toppen in Brussel.

Sobere variant
Maar dan nog gaat Griekenland voor een sobere variant. Alle vergaderingen vinden plaats in het Zappeion en ook de spaarzame culturele programmaonderdelen zijn in Athene. Met pijn in het hart vertelt Koutras hoe de Griekse regering breekt met de Europese traditie om stropdassen en sjaals met het logo van het voorzitterschap te maken voor alle ministers en hun delegaties. "Niet omdat we die 120.000 euro niet kunnen betalen, maar omdat er een verkeerd signaal van uitgaat. In plaats daarvan krijgen de bezoekers Griekse producten."

Tegelijkertijd ziet de regering de extra aandacht in de komende zes maanden als een kans om te laten zien hoe Griekenland zich door de crisis heenslaat. "Vertegenwoordigers van alle EU-landen kunnen straks met eigen ogen zien welke offers de Grieken brengen, hoe hard we werken en hoe we ondanks alle problemen leven en overleven", voorspelt Koutras. "Onze partners zullen zien dat dit geen land van crisis en chaos is, maar van een trots Europees volk."

Woning Duitse ambassadeur beschoten in Athene
De rust en veerkracht die Griekenland wil uitstralen als nieuwe voorzitter van de Europese Unie, heeft een knauw gekregen. In de nacht van zondag op maandag werd de woning van de Duitse ambassadeur in Griekenland beschoten met kalasjnikovs. De politie vond meer dan zestig kogelhulzen, niemand raakte gewond.

Volgens de Griekse minister van buitenlandse zaken is de aanslag bedoeld om het aanzien van Griekenland te schaden, nu het op het punt staat EU-voorzitter te worden. Maar de Duitse ambassadeur, die tijdens de aanval thuis was, zei in een verklaring dat de actie "de nauwe en vriendschappelijke betrekkingen niet zal schaden".

Duitsland is vaker het mikpunt van felle kritiek, vanwege de strenge eisen die het stelt aan hervormingen in ruil voor noodkredieten. In 1999 werd de Duitse residentie al eens beschoten met een raketwerper. Een week eerder ontplofte bij de woning van de Nederlandse ambassadeur een autobom. Er vielen geen gewonden.

De verantwoordelijkheid voor de beschieting van zondag is niet opgeëist.