'Grieken zijn het beste af zonder euro'
Rellen, demonstraties, een politieke veldslag: het Griekse bezuinigingspakket is rond, maar kent een hoge prijs. Een besluit over een nieuwe lening aan het land is weer uitgesteld. De Griekse economie stort verder in.
Die is eind vorig jaar weer met 7 procent gekrompen, terwijl het land al vijf jaar in een recessie zit. Alleen maar steeds zwaarder bezuinigen is voor Griekenland een heilloze weg, denkt de econoom Alfred Kleinknecht, hoogleraar innovatie in Delft, en dat geldt op den duur ook voor de rest van Zuid-Europa.
Binnen die ene Europese munt zit Griekenland volledig klem, constateert Kleinknecht. Van Brussel en de andere lidstaten moeten de Grieken zo hard ingrijpen dat hun hele economie de vernieling in wordt geholpen. "Eigenlijk zou Griekenland uit de euro moeten stappen, in hun eigen belang. Vergeet die schulden. Geef ze vrijwel 100 procent verlichting. Bouw een werkend belastingsysteem op. Met een eigen munt kunnen ze de koers devalueren en via de export zorgen dat de economie weer draait. Kijk naar Turkije. Dat was er tien jaar geleden slecht aan toe. Nu is het één van de snelst groeiende economieën. Daar hebben devaluaties bij geholpen. Ook IJsland heeft daar baat bij gehad. Eerst geeft het een schok, omdat de schulden en de importen duurder worden. Maar nu gaat het weer redelijk met dat land."
Zo'n aanpak geeft ruimte om de concurrentiekracht van Griekenland te versterken, zegt de Delftse hoogleraar. Want die is belabberd. "De kloof met het Noorden zal alleen maar groter worden door de keiharde bezuinigingen. Het is waarschijnlijk dat ook onderwijs en onderzoek getroffen worden. Dat zou juist niet moeten. Er is een positieve relatie tussen kennis, uitgaven aan onderzoek en ontwikkeling en het succes van export. Die wordt niet alleen maar bepaald door prijzen, toont onderzoek aan."
De Griekse slimmeriken hebben dat allang door, ziet Kleinknecht bij hem op de universiteit. "Heel veel Zuid-Europeanen volgen in Delft internationale masters. De Grieken vormen nu zelfs de grootste groep. Dat betekent dat er een braindrain gaande is, weg uit Zuid-Europa. Al die studenten hopen dat ze hier een baan vinden. Leuk voor de Nederlandse economie, slecht voor Griekenland."
Om die trend te keren zou de Europese Unie een deel van de berg geld die nu aan landbouwsubsidies wordt uitgegeven, beter kunnen besteden aan het bevorderen van innovatie en de groei van de productiviteit in Zuid-Europa. Dan krijgen die landen de kans om via export en economische groei uit de problemen te komen.
Maar de Noord-Europese landen zijn daar helemaal niet in geïnteresseerd, verzucht Kleinknecht. Integendeel zelfs. Noord-Europa, Duitsland en Nederland voorop, verdienen goed aan hun eigen uitvoer. Hun exportoverschotten bestaan bij de gratie van de importoverschotten van de landen aan de Middellandse Zee. Die onevenwichtigheid kan binnen een muntunie niet eeuwig bestaan als er geen overdracht is van fondsen van Noord naar Zuid en als landen hun macro-economisch beleid niet op elkaar afstemmen.
Om de Grieken en de andere Zuid-Europeanen uit de economische misère te helpen, zouden Duitsland en Nederland nu beslist niet aan loonmatiging moeten doen. De Nederlandse werkgeversvoorzitter Wientjes heeft daar vorige week wel toe opgeroepen. "Loonmatiging verscherpt de eurocrisis. Het is goed voor de Nederlandse export, maar daarom slecht voor de euro. Duitsland en Nederland willen kennelijk niet dat Zuid-Europa exportoverschotten krijgt, terwijl dit de enige weg is om uit de ellende te komen en hun schulden af te betalen. Juist daarom wil het Noorden ook niet dat het Zuiden uit de euro stapt. Het gaat puur om nationale kortetermijnbelangen."
