Grieken geven geen krimp
De Griekse crisis is in een fase van totale onvoorspelbaarheid beland. In Griekenland zelf dreigt de financiële sector ineen te storten doordat bezorgde burgers massaal hun geld van de bank halen. Op EU-niveau loopt de spanning de komende dagen op tot het kookpunt, eveneens met ongewisse afloop.
Voorzitter Donald Tusk van de Europese Raad heeft, direct na het mislukken van de eurogroep-bijeenkomst vanavond in Luxemburg, de negentien regeringsleiders van de eurozone bijeengeroepen voor een spoedbijeenkomst op maandagavond. Premier Tsipras zal daar onder extreme druk komen te staan om te buigen voor de geldschieters.
De vergadering van de ministers van financiën van de eurozone leverde zoals verwacht niets op. De Griekse minister Varoufakis sprak een half uur over hoe zijn regering de impasse denkt te doorbreken, maar zijn verhaal vond geen enkele weerklank.
'Behoefte aan volwassenen in de kamer'
Eurogroepvoorzitter Dijsselbloem zei na afloop voor de zoveelste keer dat 'de bal in het Griekse kamp' ligt. Op de vraag wat zijn boodschap aan het Griekse volk was, antwoordde hij: "Ze verdienen een eerlijke overeenkomst." Zo'n akkoord moet volgens Dijsselbloem worden bereikt door Griekse politici 'die bereid zijn hun volk de waarheid te vertellen'.
Directeur Christine Lagarde van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) ging zelfs nog een stapje verder bij het in de hoek zetten van de Griekse regering. Volgens haar is er dringend behoefte aan 'volwassenen in de kamer'.
Ze onderstreepte dat de verantwoordelijkheid van Athene verder reikt dan Europa alleen. "Namens het IMF lenen we het geld uit van 188 landen. We moeten verantwoording afleggen tegenover deze landen, van de armste tot de rijkste." Eerder op de dag had Lagarde al gehamerd op de verplichting van Athene om uiterlijk 30 juni ruim 1,5 miljard euro af te lossen, anders blijft Griekenland officieel in gebreke en is een faillissement nabij.
Bankrun
Naast de dreiging van een bankrun (zie kader onderaan) kampt de Griekse regering met een ander acuut probleem: de belastinginkomsten vallen tegen, omdat Grieken hun afdrachten uitstellen. In mei kwam er voor 900 miljoen euro aan belastingen binnen, 24 procent minder dan geraamd.
Verscheidene ministers spraken vanavond openlijk over 'plan B', de verzamelnaam voor alle noodscenario's die in werking kunnen treden als het leningenprogramma van EU en IMF op 1 juli abrupt stopt. "Het zou onverantwoord zijn om daar nu niet over na te denken", aldus de Belgische minister Van Overtveldt, een van de meest uitgesproken leden van de eurogroep.
De Ierse minister Noonan zei dat zijn regering al advies heeft ingewonnen bij onder meer de Europese Centrale Bank over hoe Ierland de gevolgen van een Grieks faillissement beheersbaar kan houden.
Ultieme poging
De regeringsleiders van de eurolanden ondernemen maandagavond in Brussel een ultieme poging om Griekenland in de muntunie te houden. Een extra eurogroep, daaraan voorafgaand, is ook nog mogelijk. Zonder akkoord over verlenging van het leningenprogramma komt een 'Grexit' dichterbij, al zei Varoufakis in Luxemburg dat hij 'niet eens begint dat te overwegen'.
Volgende week donderdag en vrijdag is er nog een reguliere top van alle 28 EU-regeringsleiders. Ook daar zal Griekenland hoofdthema zijn.
Grieken nemen hun geld op
Een officiële bankrun is het nog niet, toch is er in de eerste drie dagen van deze week bij de Griekse banken weer zo'n 2 miljard euro opgenomen. Daarmee werd 1,5 procent van de totale tegoeden van Griekse bedrijven en particulieren uit de banken gehaald, in drie dagen tijd.
Het totaal voor dit jaar nadert de 30 miljard euro. Dat zijn gevaarlijk hoge bedragen. Als er te veel geld uit de banken stroomt, is er onvoldoende in kas om spaarders hun geld terug te geven en vallen banken om.
De kans dat de Europese Centrale Bank (ECB) dat voorkomt is minimaal; de 2 miljard die in drie dagen werd opgenomen is tweemaal meer dan wat de ECB de Griekse banken aan noodkredieten heeft gefourneerd voor de hele week.
