Gevluchte gülenisten onzeker over asiel

Trouw sprak twee gezinnen die gelieerd zijn aan de Gülen-beweging en daarom uit Turkije gevlucht zijn. Hoeveel Gülen-sympathisanten precies naar Nederland zijn gevlucht, is onbekend. Sinds de mislukte coup hebben 256 Turken asiel in Nederland aangevraagd, blijkt uit de jongste cijfers van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). De dienst wil niet zeggen hoeveel daarvan gülenisten zijn, maar zeker is dat vóór de coup nauwelijks Turken asiel aanvroegen in Nederland.

Het lot van de gevluchte Turken is onzeker. Staatssecretaris Dijkhoff schreef in oktober aan de Tweede Kamer dat Nederland de beslissing of Turkije een veilig land is 'tot nader order' opschort 'in het licht van de uitzonderlijke situatie in Turkije ten gevolge van de nasleep van de mislukte couppoging'. Wanneer die beslissing valt, is onduidelijk. Deze beoordeling maakt uit voor de asielprocedure van de gülenisten, aldus de advocaten: geldt Turkije als 'onveilig', dan verhoogt dat hun kansen.

Volgens ChristenUnie-Kamerlid Joël Voordewind zijn de vluchtelingen de dupe van grotere politieke belangen. Nederland wil, vanwege bijvoorbeeld de Turkije-deal, de diplomatieke spanningen met Turkije niet laten oplopen. "Dus probeert men een stellingname zo lang mogelijk te voorkomen." VVD'er Malik Azmani wuift dat weg: "Dat we wachten is staande praktijk. De ontwikkelingen in Turkije zijn zo nieuw, de toekomst is ook ongewis."

Tot de beslissing is genomen, wordt met de asielaanvragen van gülenisten niets gedaan, verwachten de advocaten. "Het ligt nu volkomen stil", zegt advocaat Anjo Hekman, die een gezin bijstaat dat in augustus asiel aanvroeg. Zijn cliënten moeten een 'verlengde procedure' volgen. Normaliter beslist de IND binnen acht dagen of iemand recht heeft op asiel of niet. In uitzonderlijke gevallen wordt voor de aanvraag extra tijd ingeruimd omdat nader onderzoek nodig is, naar bijvoorbeeld de echtheid van documenten, of voor een extra taaltoets.

Verlengd traject

Drie asieladvocaten, die elk een of meerdere gezinnen met Gülen-sympathisanten bijstaan, vermoeden dat het kabinet de gülenisten als groep in een verlengd traject heeft geplaatst. Al hun cliënten zijn direct in een uitzonderlijke procedure beland, zonder dat duidelijk was voor welk 'nader onderzoek'. Ook de gezinnen die met Trouw spraken, kregen te horen dat zij een verlengde procedure moesten volgen. Het gevolg is dat de immigratiedienst maanden langer kan doen over de beslissing - tot en met vijftien maanden na de asielaanvraag. De Vereniging voor Asieladvocaten en Juristen kent geen gülenisten die al een verblijfsvergunning kregen. De verwachting van de asieladvocaten is dat pas in december wordt beslist over de toekomst van deze vluchtelingen.

De geïnterviewde vluchtelingen willen vanwege hun veiligheid niet herleidbaar in de krant. Beide gezinnen, uit een academisch milieu, voelden zich steeds meer bedreigd doordat er in hun omgeving mensen werden opgepakt en omdat zij zelf ondervraagd werden over hun banden met de Gülen-beweging. Een van de geïnterviewden zegt dat zij via een mensensmokkelaar per boot met een groep veelal Syrische vluchtelingen naar het Griekse vasteland vluchtte.

Ook in Nederland voelen zij zich niet veilig. Omdat vooral gülenisten vluchten, zijn zij bang als zodanig herkend te worden en verklikt te worden aan de Turkse overheid. Eén echtpaar verblijft daarom niet in een asielzoekerscentrum, maar bij bekenden thuis. Ze mijden zo veel mogelijk andere Turken in Nederland en proberen zo onzichtbaar mogelijk te blijven.

De namen van de gevluchte gülenisten zijn bij de redactie bekend.